رقابت ها و تنش ها میان ایران و عربستان در حال گسترش به خارج از خاورمیانه و تسری به مناطق دیگر است. یکی از این مناطق، قفقاز و مشخصا جمهوری آذربایجان است که جزئی از حوزه پیرامونی و نفوذ ایران محسوب می شود.
به گزارش «تابناک»؛ این رقابتی است که عربستان قصد دارد به آن دامن بزند و زمینه های مقابله با ایران در محیط پیرامونی اش را ایجاد کند. در همین زمینه، پایگاه آمریکایی «لوبلاگ» در گزارشی به این رقابت جدید بین دو قدرت عمده خاورمیانه پرداخته و نوشته است: ایران و عربستان سعودی رقابت خود را این بار خارج از خاورمیانه و در قفقاز گسترش میدهند. این در حالیست که عربستان سعودی همچنان ایران را متهم میکند که میخواهد این کشور را با حمایت حوثی ها در یمن و قطر تحت فشار قرار دهد.
آخرین زمین جنگ این دو کشور آذربایجان غنی از نفت است که اکثریت آن شیعه هستند. عربستان ادعا می کند که ایران قصد دارد جمهوری آذربایجان را به حوزه نفوذ خود تبدیل کند.
ایران و آذربایجان مدتهاست نگران هستند، طرف مقابل از مذهب یا اختلافات قومی برای ضربه زدن به دیگری استفاده کند. از سوی دیگر، آذربایجان نگران ارتباط ایران با ارمنستان است. این دو کشور با هم اختلافاتی بر سر تقسیمات خاک دارند.
همچنین سپاه پاسداران انقلاب اسلامی در ماه نوامبر اعلام کرد که یک گروه تروریستی را در آذربایجان شرقی دستگیر کرده که با عربستان سعودی و ایالت متحده مرتبط بودهاند.
العربیه نیز به تازگی در مطالب و گزارش های تحریک کننده و ضد ایرانی خود و در راستای ایجاد شکاف میان ایران و آذربایجان در مقالهای با نام «آیا ایران، آذربایجان را به عراق دوم تبدیل خواهد کرد؟»، موضوع درگیریهای سه جانبه ایران، آذربایجان و عربستان را پیش کشیده است.
در این مقاله آمده: آذربایجان نگران است به سرنوشت عراق دچار شود. در این نوشتار با اشاره به سفر الهام علیاف به عربستان سعودی برای شرکت در فستیوال فرهنگی به دعوت ملک سلمان آمده که این کار بخشی از تلاش عربستان برای مقابله با ایران است.
به گفته رسانههای آذربایجان، هیأتهای نظامی این دو کشور در اوایل ماه جاری درباره همکاریهای نظامی مانند مانور مشترک و موضوعات مورد علاقه هر دو طرف گفتوگو کردهاند.
آذربایجان در سالهای اخیر ارتباط نظامی نزدیکی نیز با اسرائیل داشته که این مسأله نقطه مشترک این کشور با عربستان سعودی است، در حالی که ایران دقیقا در نقطه مقابل آن قرار دارد. پیش از توافق هستهای ایران، اسرائیل و آذربایجان در مورد استفاده از پایگاههای هوایی آذربایجان برای حمله به تأسیسات هستهای ایران در صورت لزوم بحث کرده بودند.
گفتنی است، عربستان در راستای نفوذ بیشتر در قفقاز و اثرگذاری در اوضاع منطقه، درصدد افزایش همکاری با کشورهای این منطقه است.
روابط ریاض و باکو در حالی در مسیر توسعه قرار گفته که برخی تحلیگران منطقه ای بر این باورند، عربستان و رژیم صهیونیستی به دلیل همجواری جمهوری آذربایجان در نزدیکی مرزهای ایران، به شدت خواستار همکارهای دفاعی و امنیتی با باکو هستند.
از سوی دیگر، با توجه به این که 85 درصد مردم این کشور شیعه هستند، عربستان سعی دارد، هم جامعه سنی و هم شیعیان جمهوری آذربایجان را هدف گیرد. باکو نیز به دلیل درگیری با ارمنستان، از هرگونه همکاری دفاعی با دیگران استقبال می کند.
در همین راستا، رسانه های رسمی و غیررسمی جمهوری آذربایجان تلاش کرده اند گرمای استقبال شاه و شاهزاده های سعودی از الهام علی اف و خانواده و هیأت همراهش را ناشی از افزایش نفوذ شخص علی اف در منطقه قلمداد کنند. اما تردیدی نیست که اهداف سیاسی و مذهبی پشت صحنه این سفر بسیار مهم است.
در شرایطی که عربستان به یمن (همسایه جنوبی خود) حمله نظامی کرده و درگیر جنگی بی سابقه در تاریخ موجودیت خود شده است و به علت کشتار مردم یمن به خصوص شیعیان این کشور و توطئه هایش علیه مردم شیعه عراق و حزب الله لبنان، چهره ضدشیعی سعودی ها بیش از پیش نمایان گشته، شاه سعودی نمایش استقبال از رئیس جمهوری یک کشور شیعه را فرصتی فوق العاده برای تطهیر عربستان برشمرده است.
در کنار اهداف مزورانه سیاسی و مذهبی سعودی ها از استقبال گرم از الهام علی اف و خانواده و هیأت همراهش در سفر به ریاض و مکه و مدینه، سعودی ها نیز به دنبال اهداف امنیتی - سیاسی و نیز اقتصادی و تجاری از ارتباط با باکو هستند. گزارش ها و تحلیل هایی که شبکه تلویزیونی العربیه از سفر الهام علی اف و هیأت همراهش به عربستان پخش می کرد، آشکارا گواه اهداف امنیتی ـ سیاسی سعودی ها از نزدیکی به باکو است.
در واقع عربستان سعی دارد نفوذ معنوی ایران در عراق و یمن و لبنان و سوریه و سایر کشورهای مسلمان را با نفوذ در جمهوری آذربایجان و ترویج وهابیت در این جمهوری و حرکت های ایذایی علیه جمهوری اسلامی ایران پاسخ دهد. مشابه این سیاست را رژیم صهیونیستی در جمهوری آذربایجان علیه ایران پیش می برد. البته سعودی ها در 25 سالی که از تشکیل جمهوری آذربایجان می گذرد، بیکار ننشسته بودند و بذرهای جریان وهابی را در جمهوری آذربایجان کاشته اند.