با سدی آشنا شوید که ساخته شد تا خانه و کاشانه هزاران روستایی نابود شود!

 از سال 1381 متولیان منابع آب کشور احداث سدی را در فلات مرکزی دنبال کردند که در زمره اهدافش آب رسانی به برخی شهرهای مرکزی از جمله شهر قم قرار داشت و بنا بود که سالانه چیزی حدود 200 میلیون متر مکعب آب را از سرشاخه های دز به حوضه آبریز قمرود منتقل کند؛ سدی که حالا و پس از میلیاردها تومان هزینه نه تنها به اهداف اصلی خود نرسیده، بلکه زندگی هزاران خانواده روستایی را به نابودی کشانده است.

به گزارش «تابناک»، شهریورماه سال 95 و با حضور رئیس مجلس شورای اسلامی و نیز وزیر وقت نیرو، عملیات آبگیری از سد کوچری در شهرستان گلپایگان اصفهان آغاز شد؛ سدی که پیش از این تاریخ نزدیک به 14 سال برای احداثش زمان صرف شده بود تا پس از آبگیری آب مورد نیاز شهرهایی مثل گلپایگان، سلفچگان، قم و برخی صنایع موجود در فلات مرکزی کشور را تأمین کند.

در اوایل دهه 80 که برنامه ریزی و عملیات احداث سد در دستور کار مسئولان قرار گرفت، حجم بارندگی های قابل توجه در حوضه آبریز دز و وجود آب مازاد کشاورزی در حوضه آبریز دز کاملاً مشهود بود و همین مهم مسئولان عالی رتبه منابع آب کشور را به این فکر انداخت که با اجرای طرح انتقال آب قمرود توسعه شهرهای مرکزی کشور را دنبال و مشکل آب شرب آنها را به صورت کامل حل کنند.

با گذر زمان و بروز مشکلات آبی در کشور از جمله خشکسالی های طولانی مدت، اگرچه کشاورزان حوضه آبریز دز نیز به مانند بسیاری از کشاورزان کشور با مشکل تأمین آب کشاورزی کافی رو به رو شدند، اما مسئولان تلاش خود را برای اجرای این طرح عظیم انتقال آب متوقف نکردند.

سد کوچری و طرح انتقال آب آن به بخش مرکزی که بخش کوچکی از طرح بزرگ تر انتقال آب قمرود است و آب های سطحی شهرستان گلپایگان را به سمت سد 15 خرداد منتقل می کند، از جمله پروژه هایی بود که پس از سال ها هزینه مالی و زمانی بالاخره در شهریورماه سال 1395 توسط چت چیان وزیر وقت نیرو و علی لاریجانی رئیس مجلس افتتاح شد.

این طرح که قرار بود سالانه 200 میلیون مترمکعب آب را از سرشاخه های دز به حوضه آبریز قمرود منتقل کند، در سال 1395 تنها 23 میلیون مترمکعب آب در پشت مخزن ذخیره داشت و در سال 1396 نیز بیشترین حجم آب ذخیره شده در پشت سد کوچری 60 میلیون مترمکعب اعلام شد.

جدا از حجم اندک منابع آبی پشت سد که کلاملاً نشان می دهد متولیان منابع آب کشور در رسیدن به اهداف تعیین شده خود از این طرح ناکام ماندند و برنامه های آنها با حقیقت فاصله داشت، موضوع مهم تر این است که با اجرای این طرح خسارت های سنگینی به کشاورزان و دام داران شهرستان گلپایگان وارد شده است؛ خسارتی که گفته می شود خشک شدن 10 هزار هکتار زمین کشاورزی تنها بخشی از آن است.

اگرچه حیدرعلی گل محمدی، رئیس جهاد کشاورزی شهرستان گلپایگان از ارائه هرگونه آمار و اطلاعات دقیق و به روز در مورد خسارت های سد کوچری به خبرنگار «تابناک»، امتناع کرد و مدعی شد اجازه چنین گفت و گویی را ندارد، اما علی بختیار نماینده مردم گلپایگان در مجلس شورای اسلامی در نطق روز گذشته خود در صحن علنی مجلس شورای اسلامی ضمن اشاره به خسارت های سنگین احداث سد کوچری برای کشاورزان و دامداران گلپایگانی گفت: با احداث سد کوچری که مدیریت منابع آب مخزن آن از اختیار مدیران استان اصفهان خارج شده است، نزدیک به 10 هزار هکتار زمین کشاورزی خشک شده است و زندگی هزاران دامدار و کشاورز گلپایگانی در معرض خطر قرار گرفته است.

نماینده مردم گلپایگان در ادامه صحبت هایش ضمن اشاره به وجود برخی لابی های سیاسی برای مدیریت یک سویه منابع این سد از بروز تنش های آبی در آینده خبر داد.

بررسی های بیشتر در مورد سد کوچری نشان می دهد با احداث این سد نه تنها منابع آب قابل انتظاری طی یک و نیم سال گذشته ذخیره نشده، بلکه خسارت های فراوانی به مردم شهرستان گلپایگان وارد شده است که از جمله آن می توان به خشک شدن منابع آب کشاورزان و دامداران، از بین رفتن حقابه نزدیک به 15 روستا، به زیر آب رفتن آثار باستانی و نابودی منطقه گردشگری این شهرستان اشاره کرد.

با تفاسیر موجود و اعتراض هایی که آرام آرام در این منطقه از کشور در حال شکل گیری است، پیش بینی می شود تنش های آبی شکل گرفته در نقاط دیگر کشور مثل منطقه شرق اصفهان و اعتراضات گسترده کشاورزان آنجا، این بار در حاشیه سد کوچری نیز در حال شکل گیری است؛ تنش هایی که هیچ سودی جز آسیب به امنیت ملی ندارد و از هم اکنون باید متولیان امنیت با کشیدن جور متولیان آب کشور از بروز آن با حل ریشه ای مشکل جلوگیری کنند.

گفتنی است، این دست خسارت ها و مشکلاتی که در حوزه منابع آب کشور رقم می خورد را جدا از بحران خشکسالی و تغیرات طبیعی اقلیم کشور باید حاصل نبوغ بی نظیر مدیرانی دانست که سال های سال است برای آب این کشور برنامه ریزی می کنند و ضمن تحمیل هزینه های میلیاردی به بیت المال، جز هیچ دستاورد دیگری به دست نمی آورند.