ماجرای هدر رفت بیش از حد آب شرب از شبکه توزیع یکی از بزرگ ترین مشکلات تأمین آب شهری در سراسر کشور است که سالانه چیزی حدود 30 تا 60 درصد آب شرب را هدر می دهد؛ اتفاق خسارت باری که در شهرهای مختلف و به تناسب تعهد مدیران از شدت و ضعف متفاوتی برخوردار است و در برخی شهرها مثل مرکز شهرستان دنا در بیشترین حد خود قرار دارد.
به گزارش «تابناک»، با اینکه کشور در دوران خشک سالی وحشتناکی قرار گرفته و حجم بارش های سال آبی جاری به شکل چشمگیری کاهش یافته است، اما هنوز نظام مدیریتی استانداردی بر منابع و مسائل آب کشور حاکم نشده است؛ حقیقت تلخی که چه بسا بیشتر از موضوعاتی نظیر تغییر اقلیم و کاهش نزولات جوی آینده کشور را شرایط بحرانی قرار می دهد.
چندی پیش، شهردار تهران در همایش دیپلماسی آب با اشاره به ضعف مدیریتی کشور در حوزه مدیریت منابع و مسائل آب از هدر رفت چیزی حدو 30 درصد از آب شرب تهران در نظام توزیع خبرداد و بعد از او عباس عراقچی معاون وزیر امور خارجه ضمن تأیید این اشکال مدیریتی، میزان واقعی هدر رفت را بیشتر از 30 درصد عنوان کرد.
کارشناسان بسیاری نیز با مطالعه دقیق بر حجم آب وارد شده به شبکه توزیع آب شرب شهری و میزان مصرف دقیق آن متوجه اختلاف شدیدی میان آمار ورودی و خروجی ها شده اند که بعضاً تا 60 درصد هدر رفت آب را نیز تأیید کرده است.
البته این موضوع مهم و خسارت بار آن هم در دورانی که مسئله آب آرام آرام وارد مقوله های امنیتی شده است، در همه شهرهای کشور یکسان نیست و بنا به میزان تعهد مدیران، رعایت اصول ایمنی از سوی شهروندان و نیز منابع مالی مناسب از کیفیت های مختلفی برخوردار است.
صرف نظر از مطالعات دقیق علمی و مقایسه جزئی این مسئله در شهرهای مختلف کشور، اکنون مستنداتی در اختیار «تابناک»، قرار گرفته که نشان می دهد در برخی شهرهای کشور هم موضوع تعهد مدیران محلی و هم مسئله نظارت مدیران ارشد بر کیفیت مدیریت منابع آب و نظام توزیع آب شربی به شدت ضعیف است.
در حال حاضر سخن از شهر سی سخت، مرکز شهرستان دنا در استان کهگیلویه و بویر احمد است که تنها در یک مورد هدر رفت آشکار آب برای سه سال در یکی از محله های شهر مورد بی توجهی مسئولان قرار گرفته است و پیگیری های مستمر شهروندان نیز برای حل موضوع به اداره امور آب و فاضلاب شهرستان بی نتیجه بوده است.
بر اساس مستندات موجود در یکی از محله های شهر سی سخت و پس از اینکه چیزی حدود 3 سال پیش یکی از لوله های اصلی آب شهری می شکند، مدیران امور آب و فاضلاب از این مسئله مطلع نمی شوند و وقتی اهالی محل با مشاهده خیس شدن زمین اقدام به کندن زمین می کنند، متوجه می شوند که مشکل از شکسته شدن لوله آب شهری است.
اهالی محل مدعی هستند که این موضوع مربوط به نزدیک به 3 سال پیش است و در این مدت هر بار برای پیگیری مسئله به اداره امور فاضلاب شهرستان مراجعه کردند، پاسخ مناسبی از سوی آنها دریافت نکردند و مسئولان اقدامی برای حل مشکل صورت ندادند.
این ماجرا تا روزهای سقوط هواپیمای مسافربری در نزدیکی شهر سی سخت و حضور خبرنگاران و عکاسان در این شهر ادامه پیدا می کند و در نهایت با پیگیری های یکی از عکاسان خبری توسط مدیران شهرستان حل می شود.
شاید در نگاه اول این مسئله کوچک و جزئی بنماید که اشاره به آن برای اثبات یک خطر بزرگ آبی در کشور چندان صحیح نباشد، اما واقعیت این است که همین مسئله کوچک و هدر رفت آشکار آب در میان بی توجهی چند ساله مدیران نشان می دهد که در کشور ایران تا چه میزان تکنولوژی های توزیع، تعهد مدیران به مسئله آب و نظارت های این حوزه ضعیف است.
وقتی صحبت از 30 تا 60 درصد هدر رفت آب در شهرهای بزرگ کشور از جمله تهران به میان می آید، بخش عمده ای از این میزان در تیر رس مدیران نیست و امکان شناسایی محل دقیق هدر رفت آب نیز بسیار دشوار است. با این تفسیر سئوال این است که اگر مدیران آب کشور نسبت به هدر رفت های آشکار و سطحی آب شرب بی توجه باشند و تعهدی برای رفع آن نداشته باشند، چگونه می خواهند به صورت ریشه ای با این تهدید ملی مقابله کنند؟
این ماجرای کوچک را باید مشتی نمونه خروار دانست که در اوج خشکسالی و کاهش بارش نزولات جوی کشور حکایت تلخ بسیاری از شهرهای کشور است. با این شرایط باید پذیرفت که بخش عمده ای از مشکل آب کشور و بحران های مرتبط با آن حاصل عملکرد مدیران و شهروندان کشور است و با این روند تشدید بحران در سال های آینده چندان موضوع عجیبی نیست.