خیالبافی‌های عجیب برای تشکیل اولین کشور وارد کننده آب!

در استان کوچک و خشک قم که در شرایط کنونی با بحران شدید آب رو به رو است و اگر پروژه عظیم انتقال آب قم رود نبود امکان زندگی در این استان سخت می شد، حالا ایده هایی در رابطه با تشکیل کشور قم مطرح می شود؛ ایده هایی عجیب و قابل تأمل که بد نیست حداقل در زمینه منابع آب و بحران های برآمده از آن به صورت جدی ارزیابی اش شود!

به گزارش «تابناک»؛ در حالی که بحران آب سراسر پهنه جغرافیایی کشور را در بر گرفته و در این بین، استان های مرکزی مثل قم شرایط اسفناک تری دارند، شنیدن ایده کشور شدن قم به جهاتی جالب توجه تر به نظر می رسد؛ جالب توجه تر از این منظر که بحران های کنونی موجود در شهرهای بزرگ حاصل ندانم کاری های گذشته بوده و تنها راه گذر از آنها مدیریت سیاسی صحیح کشور است.

عدم توازن جمعیت و پراکندگی نا متناسب جمعیت کشور در شرایط کنونی به یکی از مشکلات بزرگ مدیران اجرایی کشور بدل شده و در حالی که سواحل نیلگون بکر و دست نخورده خلیج فارس سال های کم فروغی را طی می کنند، مرکز خشک کشور از تراکم بیش از حد جمعیت و ظرفیت بالای بهره برداری انسانی به مرز انفجار رسیده است.

از شهر و استان تهران که به واسطه ترافیک، خانه های مسکونی کوچک و در هم تنیده، پیاده روهای شلوغ و... که بگذریم، شهرهایی چون اصفهان و قم نیز شرایط بهتری نسبت به تهران ندارند. در بسیاری از شهرهای بزرگ و مرکزی کشور آنقدر تراکم جمعیت بالا رفته که کار به تخریب محیط زیست رسیده و منابع آب و خاک در حال نابودی کامل است.

در شرایط کنونی و در شهرهایی چون قم، تهران، اصفهان، کرج، یزد، کرمان و... تأمین آب شرب سالم برای میلیون ها شهروند و مهاجر ساکن به یک کابوس بزرگ تبدیل شده است و طرح های عظیم و میلیاردی انتقال آب نیز یارای پاسخ به این نیاز روز افزون را ندارد.

این وضعیت عجیب در حالی است که بسیاری از شهرهای کوچک و مستعد کشور در زمینه پذیرایی از جمعیت بالای کشور به دلیل به توجهی های تاریخی مسئولان کشور در شرایط خوبی به سر نمی برند و برای نمونه، سواحل خلیج فارس با همه توانمندی های بالایی که دارند، قادر به پذیرش و اسکان حداقل جمعیت ها را هم نیستند!

شاید در سال جاری و سال های آتی، بحران آب و تأمین منابع آب شرب سالم به بزرگ ترین دغدغه مدیران اجرایی و شهروندان ایرانی در فلات مرکزی کشور تبدیل شود؛ دغدغه ای که البته چند سالی هست که در رابطه با شهر و استان قم نگرانی ها را دامن زده و هم اکنون نیز اگر نبود برداشت های غیر قانونی و بی رویه از منابع آب زیر زمینی و طرح انتقال آب قم رود، مشخص نبود این منطقه از کشور به چه میزان توان پذیرش شهروندان ایرانی را داشت؟

در جنوب شرقی شهر قم و در فاصله 70 کیلومتری این شهر، آنقدر بازار برداشت بی رویه از منابع آب زیر زمینی و توسعه دهکده های تفریحی داغ است که در آینده نزدیک کف گیر منابع آب این منطقه به ته دیگ خواهد رسید و بحران آب از شهر قم به مناطق کوهستانی این استان نیز تسری خواهد یافت.

مناطق جنوبی استان قم که تا چند دهه پیش، تنها محل سکونت اهالی محلی بود و عمده منابع آب مورد نیازشان ـ چه در بخش شرب و چه در بخش کشاورزی ـ از طریق قنات تأمین می شد، حالا به سفره ای نامتناهی برای عده ای سودجو تبدیل شده که با حفر چاه های عمیق و برداشت های بی رویه آب به ساخت و ساز اماکن تفریحی می پردازند و فعالیت غیر عاقلانه اقتصادی خود را به قیمت تخریب آینده منطقه دنبال می کنند.

احداث سازه های آبی عظیم برای پرورش ماهی، ایجاد استخرهای بزرگ با هدف آبیاری باغ و زمین های کشاورزی، ساخت بلوک های تفریحی متعدد با هدف جذب گردشگر و کاشت درختان و گیاهانی غیر بومی با مصرف آب زیاد، از جمله اقداماتی است که این روزها در مناطق جنوبی استان قم به امری عادی تبدیل شده و گویا کسی بنا ندارد در مورد علت صدور چنین مجوزها و میزان خسارات آن به آبخوان های زیرزمینی هشدار بدهد.

جدا از جنوب شرقی استان قم که البته منطقه ای کوهستانی و خوش آب و هوای قم است، اوضاع شهر قم و اطراف آب به مراتب بدتر است. در این منطقه از کشور منابع آب موجود بسیار اندک است و این منابع آب نیز شور است؛ شرایطی که در سال های گذشته مسئولان را ترغیب کرد تا پروژه عظیم انتقال آب قمرود را برای حفظ حیات آن به اجرا بگذارند.

بر اساس طرح انتقال آب قمرود، اکنون سالانه 180 میلیون مترمکعب آب از مزارع کشاورزی و مراتع حاصلخیز شهرستان الیگودرز دریغ و از مسیر شهرستان گلپایگان و دلیجان و سد 15 خرداد به سمت استان و شهر قم در حال انتقال است؛ پروژه عظیمی که قرار است حجم آن تا سال 1410 به 250 میلیون مترمکعب برسد و هم اینک نیز خسارات سنگینی به روستا و شهرهای مبدأ انتقال آب وارد کرده است.

هم اکنون تقریباً همه منابع آب شرب شهر قم و مناطق حاشیه ای آن از طریق انتقال آب قمرود تأمین می شود و در جنوب شرق این استان نیز برداشت بی رویه منابع آب از اعماق زمین خیلی زود تنش آبی را به این مناطق نیز تسری خواهد داد.

با این توصیف ها که به آن اشاره شد، ایده تشکیل کشور قم را باید از منظر منطقی نیز ارزیابی کرد. واقعاً چه بر سر کشور ایران آورده ایم که اکنون در فلات مرکزی و منطقه ای خشک و بی آب ایده تشکیل کشور مطرح می شود؟

توسعه شهر قم و امثال آب به قیمت نابودی چندین روستا و شهر کوچک در مناطق پربارش و مستعد کشور برای پذیرایی از جمعیت جوان و فعال کشور رقم خورده است؟ آیا قم می تواند در شرایط کنونی میزبان و پذیرای جمعیت بیشتری از مناطق مختلف کشور باشد؟

این شرایط توصیف حال سراسر کشور است. آنقدر توازن جمعیت و توسعه جغرافیایی آشفته و به هم ریخته است که شنیدن چنین ایده هایی در نقاط دیگر کشور نیز چندان عجیب نیست. بحران آب در حال گسترش است و خسارات سنگین آن مثل تنش های امنیتی نمایان شده اما برخی غافل از همه این بحران ها در پی دمیدن بر این بحران ها هستند.