بر اساس داده‌های مرکز ملی آمار ایران حدود ۱۰ میلیون دختر در کشور زندگی میکنند، دخترانی که به نسبت پسران، با وجود پیشی در عرصه آموزش عالی، به دلیل وجود «سقف شیشه‌ای» با چالش‌های جدی در حوزه اشتغال روبه رو هستند.
در آستانه میلاد حضرت معصومه (س) و روز ملی دختر (۲۴ تیرماه) با شهلا کاظمی پور، استاد دانشگاه و جمعیت شناس به منظور بررسی وضعیت دختران از ابعادی همچون تحصیل، اشتغال، ازدواج و تجرد و ... به گفت‌وگو نشستیم که وی با اشاره به جمعیت ۱۰ میلیون نفری دختران در کشور گفت: جمعیت دختران نسبت به پسران تفاوت چندانی ندارد و تنها ۲۰۰ هزار نفر کمتر از پسران است.
کاظمی‌پور ضمن تاکید بر کاهش باروری در دهه اخیر، تعداد دختران ۲۵ تا ۲۹ سال را چهار میلیون نفر، ۲۰ تا ۲۴ ساله را سه میلیون و ۱۵۵ هزار نفر و ۱۵ تا ۱۹ ساله را نیز ۲ میلیون و ۷۰۰ هزار نفر اعلام کرد که سیر کاهنده‌ای را نشان می‌دهد.
وجود بیش از یک میلیون دختر بالای ۳۵ سال که به تجرد قطعی رسیده‌اند
وی همچنین درخصوص میزان تحصیلات دختران ایرانی با بیان اینکه بیش از ۵٠ درصد زنان دارای تحصیلات عالی در جستجوی کار هستند گفت: بیش از یک میلیون نفر از دختران بالای ٣۵ سال به تجرد قطعی رسیده‌اند.
این جمعیت‌شناس با بیان اینکه جمعیت دختران متولد پنج ساله دوم دهه ۶۰، چهار میلیون نفر است، افزود: تعداد دختران متولد در پنج ساله نخست دهه ۷۰، حدود سه میلیون نفر و متولد پنج ساله دوم این دهه به دو میلیون و ۷۰۰ هزار نفر می‌رسد.
وی با اشاره به دلایل کاهش باروری در ایران اظهار کرد: تبلیغات مربوط به کاهش باروری، توسعه شهرنشینی، افزایش ضریب باسوادی و تکنولوژی‌های ارتباطی از جمله دلایل کاهش باروری در ایران هستند.
۹۷ درصد ۱۵ تا ۲۹ ساله‌ها باسوادند
نرخ بیسوادی دختران و پسران نسبتا یکسان است
این استاد دانشگاه با بیان اینکه از بین این سه گروه سنی ( ۱۵ تا ۱۹ ـ ۲۰ تا ۲۴ ـ ۲۵ تا ۲۹ ) نزدیک به ۹۷ درصد باسواد هستند، تصریح کرد: نرخ بیسوادی در بین جوانان ایرانی به حداقل رسیده و این مساله در مورد دختران و پسران نسبتاً یکسان است. این رقم نشان‌دهنده توسعه در ایران است و نشان می‌دهد که باسوادی در بین جوانان اشاعه پیدا کرده و در صورتی که آنها به سن پیری برسند حداکثر تا سه درصد بی‌سواد خواهند بود.
۴۰ درصد دختران ۲۰ تا ۲۹ ساله دارای تحصیلات عالیه هستند
۵۵ درصد؛ متوسط قبولی دختران در کنکور
کاظمی‌پور با اشاره به میزان تحصیلات آموزش عالی برای دختران گفت: در دو رده سنی ۲۰ تا ۲۴ سال و ۲۵ تا ۲۹ سال بیش از ۴۰ درصد دختران دارای تحصیلات عالی هستند؛ این در حالی است که این رقم برای پسرها در رده سنی ۲۰ تا ۲۴ سال نزدیک به ۳۹ درصد و در سنین ۲۵ تا ۲۹ سال نزدیک به ۳۵ درصد است. این به آن معناست که تحصیلات عالی در بین دختران اشاعه بیشتری دارد و می‌توان این مساله را در سهم بیشتر دختران در قبولی کنکور مشاهده کرد.
وی با بیان اینکه متوسط قبولی کنکور دختران بین ۵۴ تا ۵۵ درصد است، ادامه داد: البته این میزان به رشته تحصیلی دختران نیز بستگی دارد.
آماری از تجرد دختران ۱۵ تا ۲۹ ساله
ازدواج پیش‌رس ۲۰ درصد دختران ۱۵ تا ۱۹ ساله
این جمعیت‌شناس با اشاره به میزان تجرد دختران براساس آمارگیری سال ۹۵ نیز تصریح کرد: در رده سنی ۱۵ تا ۱۹ سال ۸۰ درصد دختران مجرد هستند. این میزان در رده سنی ۲۰ تا ۲۴ سال به ۴۳ درصد می‌رسد. میزان دختران ازدواج کرده این رده سنی نزدیک به ۵۷ درصد است. همچنین در گروه سنی ۲۵ تا ۲۹ سال ۲۳ درصد از دختران مجرد و ۷۷ درصد از آنها متاهل هستند.
کاظمی‌پور با بیان اینکه به ازدواج کودکان ۱۵ تا ۱۹ سال ازدواج «پیش‌رس» گفته می‌شود، افزود: در مجموع در هر سه گروه سنی ۴۴ درصد از دختران مجرد و ۵۶ درصد متاهل هستند. میزان تجرد دختران به طور کلی در سنین بالای ۲۰ سال نیز حدود ۳۰ درصد است. با این حال سنین ۲۰ تا ۲۴ سال سنین شاخص ازدواج بالا هستند.
شانس حداقلی دهه شصتی‌ها برای ازدواج
این جمعیت شناس با اشاره به اینکه در رده سنی ۳۰ تا ۳۴ سال که مربوط به دختران متولد نیمه اول دهه ۶۰ هستند، هنوز ۶۴۵ هزار دختر مجرد وجود دارد که در میان آنها شانس ازدواج به حداقل رسیده است. در مجموع دختران ازدواج نکرده زیر ۵۰ سال به بیش از یک میلیون نفر می‌رسد. این ارقام نشان می‌دهد دخترانی که به سن تجرد قطعی رسیده‌اند شانس و فرصت ازدواج آنها به حداقل می‌رسد و بیش از یک میلیون نفر از دختران بالای ۳۵ سال به سن تجرد قطعی رسیده‌اند و فرصت ازدواج برای آنها به حداقل رسیده است.
وی با اشاره به اینکه نزدیک به دو درصد از دختران ۱۵ تا ۳۴ سال بر اثر فوت و یا طلاق بدون همسر هستند، اظهار کرد: در این سنین تنها ۳۷صدم درصد از دختران بر اثر طلاق و ۱.۹ درصد از آنها بر اثر فوت، بدون همسر هستند.
ازدواج دختران در کدام گروه سنی بیشتر است؟
طبق آمار سازمان ثبت احوال در سال ۱۳۹۵، حدود ۷۰۰ هزار ازدواج به ثبت رسیده که ۱۲ درصد ازجمعیت دختران را شامل می‌شود. یعنی سالانه حدود ۱۲ درصد از جمعیت ۷/۵ میلیون نفری دختران ازدواج می کنند؛ این نسبت در میان دختران زیر ۱۵ و بالای ۴۰ سال به ترتیب برابر ۱.۳ و ۲.۸ درصد بوده و در عوض در گروههای سنی ۲۴-۲۰ و ۲۹-۲۵ سال در سطح بالا و در هر یک برابر ۱۴.۷ درصد بوده است. بیشترین سهم ازدواج دختران در ایران به سه گروه سنی ۱۹-۱۵ ، ۲۴-۲۰ و ۲۹-۲۵ سال تعلق دارد بطوریکه حدود ۸۰ درصد از ازدواج دختران در این سنین انجام می شود.
۵۰ درصد زنان با تحصیلات عالیه بیکارند
اشتغال؛ مهمترین مشکل زنان و دختران ایران
کاظمی‌پور با اشاره به اینکه بیش از ۵۰ درصد از زنان دارای تحصیلات عالی بیکار و در جست‌وجوی شغل هستند، تصریح کرد: این رقم در مورد مردان دارای تحصیلات عالی حدود ۲۵ درصد است. میانگین بیکاری در بین هر دو جنس نیز به ۳۰ درصد می‌رسد.
وی افزود: یک میلیون و ۸۰۰ هزار زن و دو میلیون مرد اعلام کرده‌اند که دانشجویان آموزش عالی هستند که معمولا بیش از نصفی از آنها در مقطع کارشناسی به سر می‌برند.
کاظمی‌پور با اشاره به اینکه میزان تحصیلات دختران نشان می‌دهد مشکل تحصیل برای آنها وجود ندارد، ادامه داد: مشکل اصلی زنان و دختران در ایران مربوط به اشتغال است چراکه دختران معمولا فرصت‌های شغلی یکسانی ندارند و یا دچار «روز مضاعف» هستند. این به آن معنا است که زنان و دختران مسئولیت سرپرستی خانه و نگهداری از کودکان را در حالی برعهده دارند که در بیرون از خانه نیز مجبور به کار هستند و هیچ‌کدام از این دو بخش قابل صرفه‌نظر کردن نیست.
بیمه؛ مشکل دیگر زنان در بازار کار /نیمی از زنان شاغل بیمه‌اند
این استاد دانشگاه با بیان اینکه اشتغال برای زنان صرفا تامین هزینه‌های زندگی نیست و برای آنها خودشکوفایی ایجاد می‌کند افزود: درمورد اشتغال بین زنان و مردان تفاوتی وجود ندارد و زنانی که تحصیل میکنند دلشان می‌خواهد در عرصه‌های اجتماعی حضور داشته باشند و این حقی است که نمی‌شود از زنان دریغ کرد.
وی در ادامه اظهار کرد: مشکل دیگر این است که به خاطر نیاز زنان و به ویژه نیاز مالی، شاهد ایجاد بخش غیررسمی در بازار اشتغال هستیم و دختران جوانی که در بخش غیررسمی مشغول فعالیت هستند اشتغال و درآمدزایی دارند اما در آمارهای رسمی محاسبه نمی‌شوند. آنها همچنین بیمه و امنیت شغلی ندارند و در صورتی که در شرکت یا سازمانی کار کنند، به دلیل بیمه نشدن تحت استثمار کارفرما قرار می‌گیرند.
کاظمی‌پور با اشاره به اینکه این دختران شاغل و بدون بیمه، حداقل درآمد را دارند، تصریح کرد: آنها همچنین هیچ نوع امکانات شغلی ندارند و با کوچکترین بحران اقتصادی برای کشور یا آن شرکت، کنار گذاشته می‌شوند.
به گفته این جمعیت شناس براساس آمارهای رسمی در مجموع بین ۱۷ تا ۱۸ درصد زنان فعال اقتصادی هستند. این جمعیت فعال حدود سه میلیون نفر از ۲۴ میلیون زن هستند و به عبارت دیگر ۲۵ درصد از آنها بیکار و در جستجوی شغل هستند.
وی با بیان اینکه زنان شاغل نیز عمدتا در بخش غیررسمی نظیر کشاورزی و یا مشاغل خانگی فعالیت میکنند، گفت: این زنان در سرشماری‌ها معمولا شغل خود را اعلام نمی‌کنند و در عین حال بیمه ندارند.
کاظمی پور با تاکید بر اینکه تنها بین ۵۰ تا ۶۰ درصد از زنان شاغل بیمه هستند، ادامه داد: در صورتی که این آمارها را با افزودن زنان خانه‌دار محاسبه کنیم بین ۹۰ تا ۹۵ درصد زنان بیمه ندارند و احتمالا بیمه تبعی همسرشان هستند. البته این مشکل برای مردان نیز وجود دارد و مشکل را مضاعف می‌کند چراکه وقتی مردی بیمه نیست، خانواده‌اش نیز بیمه ندارد.
وضعیت بهداشت و درمان زنان و دختران و عمده علت مرگ و میر آنها
استفاده از حجم غذایی بالا و بی‌کیفیت؛ عامل چاقی دختران
وی با اشاره به وضعیت بهداشت و درمان و مرگ و میر زنان و دختران توضیح داد: مرگ و میر زنان در ایران مانند الگوی جهانی از مردان کمتر است. مرگ و میر مردان بیشتر ناشی از بیماری‌های قلبی و عروقی و سکته است، این در حالی است که زنان بیشتر به دلیل سرطان‌ها از دنیا می‌روند. بیماری سرطان هم به دلیل سختی درمان و هم مشکلات روحی و روانی و متلاشی شدن خانواده، زندگی تعداد بیشتری از اعضای جامعه را تحت تاثیر قرار می‌دهد. همزمان با تاخیر در ازدواج و باروری احتمال افزایش بروز سرطان نیز بیشتر می‌شود.
این استاد دانشگاه ضمن تشریح وضعیت تغذیه زنان و دختران نیز اظهار کرد: برخلاف آنچه عده‌ای می‌گویند میزان مصرف موادغذایی در ایران پایین است معتقدم مصرف این مواد در کشور بالا اما بی کیفیت است. ایرانی‌ها، غذاهایی پرحجم و بی کیفیت مصرف میکنند و نمود آن نیز در وضعیت جسمی و چاقی بیمارگونه افراد جامعه و به ویژه دختران چشمگیر است.
دلیل گرایش زنان و دختران ایرانی به عمل‌های زیبایی
وی در پایان تصریح کرد: آمارها همچنین نشان می‌دهد میزان گرایش زنان و دختران ایرانی به انجام عمل‌های جراحی بسیار بالا است و یکی از دلایل این مساله این است که توجه زنان به جای کسب علم و دانش و پرورش افکار به سمت مسائل ظاهری سوق پیدا کرده است.
توی این روزها همه جا خبرهای ناامید کننده میشنویم اینم روش... 
