احتمالا همه ما وقتی می‌شنويم خودرو و عابر پياده‌ای با هم تصادف كرده‌اند، حق را به عابر پياده می‌دهيم و راننده خودرو را تنها مقصر اين حادثه می‌دانيم اما قانون ما تحت شرايطی حق را به راننده نيز می‌دهد.
به گزارش «تابناک»؛ از جمله تخلفات مهم عابران پیاده می‌توان به بی‌توجهی به خط‌كشی عابران پیاده، استفاده نكردن از پل عابر پياده، بی‌توجهی به چراغ قرمز خيابان و ورود ناگهانی به سطح سواره‌رو اشاره کرد.
اگر عابری از معابر غیرمجاز عبور کند و حادثه‌ای برایش پيش آيد، کارشناسان بخش تصادفات پلیس راهنمایی و رانندگی، سهم تقصیر را برای عابر هم لحاظ می‌کنند. آنها مواردی مانند مسکونی يا غیرمسکونی بودن، بزرگراه يا معبر اصلی، فرعی یا کوچه بودن يا امکان عبور برای عابر، وجود چراغ و علایم راهنمايی و رانندگی و سایر موارد موجود در محل را بررسی می‌کنند.
ممکن است در مواردی، سهم تقصیر عابر به ١٠٠ درصد هم برسد و راننده هيچ‌گونه جرمی مرتكب نشده باشد. برای مثال عابری با خودرویی تصادف کرده اما چون چراغ راهنمایی و رانندگی، برای راننده، سبز بوده و عابر حق عبور نداشته، با ملاحظه سایر موارد، سهم تقصیر عابر 100 درصد ذكر می‌شود.
وظایف عابران پیاده براساس آيين‌نامه راهنمایی و رانندگی
مطابق آيين‌نامه راهنمایی و رانندگی، عابران پياده موظفند در محل‌هايي كه پياده‌رو وجود دارد، از سطح سواره‌رو استفاده نكنند. در محل‌هایی كه پياده‌رو وجود ندارد يا به دلايلی غيرقابل تردد باشد، بايد از منتهی‌اليه سمت چپ سواره‌رو و عكس جهت حركت وسايل نقليه عبور کنند؛ برای گذشتن از عرض راه، تنها از گذرگاه‌های پياده، پل‌های هوایی و گذرگاه‌های زيرزمينیِ مجاز عبور کنند؛ از دويدن، پريدن و ورود ناگهاني به سطح سواره‌رو خودداری كرده و مراقب حركت وسايل‌نقليه باشند؛ از حصار آزادراه‌ها نگذرند و در بزرگراه‌ها و خيابان‌ها از لابلای درختان، گل‌بوته‌های حاشيه و ميانه راه عبور نكنند؛ در تقاطع‌ها با روشن شدن چراغ سبز مقابل خود (چراغ عابر) حركت کنند و هنگامی كه چراغ عابر قرمز بود، بایستند؛ از موانع و خط‌كشی خطوط ويژه، سواره‌رو خيابان‌ها و ميدان‌ها عبور نكنند؛ در بزرگراه‌ها و خيابان‌های اصلی، از خارج از گذرگاه‌های تعيين‌شده عبور نكنند. همچنین در سواره‌رو خيابان برای سوار شدن به وسيله نقليه و نیز صحبت كردن يا خريد و فروش با راننده يا سرنشينان وسايل نقليه، توقف نكنند.
وظایف عابران پیاده طبق قانون مجازات اسلامی
در مواردی که عبور عابر پیاده ممنوع است، اگر عبور کند و راننده‌ای با سرعت مجاز و مطمئنه در حرکت بوده و وسیله نقلیه نیز نقص فنی نداشته اما در عین حال، راننده قادر به کنترل نباشد و با عابر برخورد کند و منجر به فوت یا مصدوم شدن وی شود، راننده ضامن دیه و خسارت وارده نیست.
همچنین هر گاه شخصی در محل‌هایی که توقف در آنها مجاز نیست، توقف کند یا شی‌ء یا حیوانی را در این قبیل محل‌ها مستقر سازد یا چیز لغزنده‌ای در آن قرار دهد و دیگری بدون توجه به آنها، بر اثر برخورد یا لغزش مصدوم شود یا فوت کند یا خسارت مالی ببیند، شخص متوقف یا کسی که آن شی‌ء یا حیوان را مستقر یا راه را لغزنده کرده، ضامن دیه و سایر خسارات است، مگر آنکه عابر با وسعت راه و محل، عمداً با آن برخورد کند که در این صورت نه‌تنها خسارت به او تعلق نمی‌گیرد بلکه عهده‌دار خسارت وارده نيز می‌شود.
در صورتی که عابران به تکلیف مذکور عمل نکنند و تصادف واقع شود، مشروط به اینکه راننده وسیله نقلیه، همه مقررات را رعایت کرده و با این حال، قادر به کنترل وسیله نقلیه و جلوگیری از تصادف یا ایجاد خسارت مادی و بدنی نباشد، مسئولیتی نخواهد داشت. عدم مسئولیت راننده مانع از استفاده مصدوم یا وارث متوفی از مزایای بیمه نخواهد شد.
وظایف عابران پیاده در قانون رسیدگی به تخلفات اداری
در راه‌هایی كه برای عبور عابران پياده، علایم، تجهيزات و مسيرهای ويژه اختصاص داده شده است، عابران مكلفند هنگام عبور از عرض يا طول سواره‌رو با توجه به علایم راهنمایی و رانندگی منصوبه در محل از نقاط خط كشی‌شده، گذرگاه‌های غيرهمسطح و مسيرهای ويژه استفاده كنند. هرگاه عابران به تكليف مذكور عمل نكنند، در صورت تصادف با وسيله نقليه، مشروط بر اينكه راننده مقررات را رعايت کرده باشد اما قادر به كنترل وسيله نقليه و جلوگيری از تصادف يا ايجاد خسارت مادی و بدنی نباشد، مسئوليتی نخواهد داشت.
مسئوليت نداشتن راننده، مانع استفاده مصدوم يا وراث متوفی از مزايای بيمه نخواهد شد و شركت بيمه با ارائه قرار منع تعقيب يا حكم برائت راننده، ملزم به اجرای تعهدات موضوع بيمه‌نامه به مصدوم يا وراث متوفی خواهد بود.
چنانچه وسيله نقليه بيمه نباشد، ديه عابر از صندوق موضوع قانون بيمه اجباری مسئوليت مدنی دارندگان وسايل نقليه موتوری زمينی در مقابل شخص ثالث مصوب ۲۳ دی سال ۱۳۴۷ پرداخت می‌شود.
رانندگان نيز موظفند در صورت عبور عابران پياده از محل‌های تعيين‌شده، با فاصله‌ای كه به وسيله خط كشی پشت مسير ويژه مشخص می‌شود، توقف كامل كنند و در غير اين صورت برای آنها مبلغ دويست هزار ريال قبض جريمه صادر می‌شود.
قانون نحوه رسيدگی به تخلفات و اخذ جرايم رانندگی
در صورتی‌كه عابر پياده در عبور از سواره‌رو معابر و خيابان‌ها، جز از نقاطی كه خط كشی‌شده و مخصوص عبور عابر پياده است (محل مجاز)، از محل ديگری (محل‌های غيرمجاز) عبور کند، متخلف شناخته می‌شود و مكلف به پرداخت جريمه مقرر در آيين‌نامه است و در صورتی كه در اين قبيل نقاط غيرمجاز، وسيله نقليه موتوری با عابر پياده تصادف کند، راننده وسيله‌ی نقليه در صورتی كه همه مقررات راهنمايی و رانندگی را رعايت کرده باشد، مسئول شناخته نمی‌شود. لازم به ذکر است عدم مسئوليت راننده مانع استفاده شخص ثالث از مقررات بيمه نخواهد بود.
برای اجرای این مقررات، ادارات مسئول امر عبور و مرور برحسب مورد (شهربانی، شهرداری و ژاندارمری) مكلفند قبلاً خيابان يا مسير يا معبر مورد نظر را از حيث پياده‌رو و خط‌كشي و نصب چراغ و تمامی علایم لازم و ايمني عابر پياده و رانندگان وسيله‌ی نقليه موتوری، به طور كامل مهيا و تأمين كنند. آرای وحدت‌رويه نيز تا به حال با اين موضوع همراه بوده‌اند.
مثالی از بررسی صحنه تصادف
طبق آیین‌نامه راهنمایی و رانندگی، سرعت مجاز در تقاطع‌ها، ۳۰ کیلومتر در ساعت است. اگر راننده‌ای با سرعت غیرمجاز (در بررسی كارشناسان، آثار برجای‌مانده در صحنه تصادف مثل خط ترمز یا شدت برخورد، نشان‌دهنده سرعت غیرمجاز خودروست) با عابر پیاده‌ای برخورد کند که با وجود قرمز بودن چراغ عابر، اقدام به عبور از عرض راه کرده است، می‌توان هم عابر را به دليل عبور از چراغ قرمزِ مخصوص عابران به میزان درصد تقصیر و هم راننده وسیله نقلیه را به دليل عدم رعایت سرعت مجاز مقصر دانست.
.. طرف منتظره طرفش از مترو بیاد رو خط عابرتوقف کرده..... تاکسی رو خط عابر پیاده می کنه و همونجا می ایسته تا مسافر بگیره... ماشین بار رو خط عابر کلا پارک می کنه تا مثلا هایپر می باز شه نوبتش شه... اونوقت پیاده ها مجبورن از تو جدولا کنار گوشه تردد کنن... یه عده که تا عابر رو اول خط عابر می بینن چنان گاز میدن که یعنی نیا اومدی جونت با خودت چون من میخوام زودتر ازش رد شم.... یک کلام خط عابر یعنی خط توقف برای سواره