سازمان میراث فرهنگی دلیل خشک شدن چشمه علی شهرری را تخلیه آب چشمه، برای تعمیر دستگاه حفر مترو خط شش اعلام کرد.
به‌گزارش روزنامه «ایران»، شرکت مترو تا به امروز دخالت این پروژه در خشک شدن چشمه باستانی شهرری را تکذیب کرده بود، اما امیرمصیب رحیم‌زاده، رئیس اداره میراث فرهنگی شهرری در گفت‌و‌گو با «ایران» می‌گوید: «مجریان مترو تأثیر عملیات حفاری روی خشک شدن چشمه را در جلسات خصوصی قبول دارند اما در گفت‌و‌گو با رسانه‌ها این تأثیر را منکر می‌شوند.» از سوی دیگر، «مرتضی ادیب‌زاده» کارشناس میراث فرهنگی تهران هم در این باره به خبرنگار ما می‌گوید: «براساس گزارش شرکت مجری خط شش مترو، قطع شدن آب چشمه علی به‌دلیل تخلیه آب آن برای تعمیر دستگاه حفر و عایق‌بندی تونل است.» با این‌همه تلاش‌های خبرنگار ما برای گفت‌و‌گو با مجری خط شش متروی شهرری به نتیجه نرسید.
بی‌آبی چشمه علی به 20 روز رسید
«چشمه علی» شهرری روز جمعه بعد از 20 روز بی‌آبی، دوباره جریان گرفت. این بیشترین دوره بی‌آبی بود که چشمه علی به‌دلیل عملیات عمرانی خط شش مترو تا به امروز تجربه کرده است. مرتضی ادیب‌زاده می‌گوید:«از وقتی خط شش مترو به این چشمه باستانی رسیده، شاهد سه بار قطع شدن آب چشمه بودیم؛ یک بار چهار روز، بار دوم ده روز و بار سوم 20 روز.» چشمه علی روز جمعه 15 شهریور دوباره جوشید. ادیب‌زاده از دادن تضمین توسط شرکت مترو برای حل مشکل بی‌آبی چشمه علی خبر می‌دهد و می‌گوید:«آنها براساس گزارش مطالعات هیدرولوژیکی در محدوده چشمه، به ما تضمین داده‌اند که این عملیات، چشمه علی را خشک نخواهد کرد.» مسئولان مترو پیش از این، حل قطعی مشکل بی‌آبی چشمه علی را 20 تیرماه اعلام کرده بودند، اما نتوانستند به این وعده عمل کنند. او می‌گوید: «قطع شدن آب چشمه علی در ماه‌های گذشته به‌دلیل تخلیه آب چشمه توسط مجری طرح برای تعمیر دستگاه حفر مترو بوده‌است.»
مترو شهرری اولین متروی شهری نیست که به محوطه‌های باستانی در کشور برخورد می‌کند. پیش از این متروی اصفهان هم بخشی از درختان تاریخی چهارباغ را خشک و به پایه‌های پل صفوی «سی‌وسه پل» آسیب وارد کرد. متروی کرمانشاه و شکارگاه ساسانی خسرو پرویز هم سال هاست که با هم دست به گریبان شده‌اند.
ادیب‌زاده می‌گوید:«مجریان طرح هر بار برای تعمیر دستگاه حفر تونل، آب کانالی که چشمه علی از آن تغذیه می‌شود را پمپاژ می کنند. بعد از تعمیر دستگاه هم دوباره آب وصل می‌شود.» عایق کاری دیواره تونل هم یکی دیگر از دلایل قطع و وصل شدن آب چشمه علی است. ادیب‌زاده می‌گوید: «در تمام این مدت ما نظارت داشتیم تا هیچ آسیبی به چشمه وارد نشود.» او هرچند از دادن تضمین از سوی شرکت مترو به میراث فرهنگی برای حفاظت از تاریخ 7 هزار ساله چشمه علی خبر می‌دهد، اما اعتقاد دارد تا قبل از فرا رسیدن فصل بارش‌ها، نمی‌توان مطمئن شد که مترو به مظهر بالایی چشمه آسیب زده است یا خیر!
این کارشناس می‌گوید:«حجم آب چشمه علی با توجه به فیلم‌های تهیه شده توسط مترو بسیار زیاد است و حتی مسئولان مترو نمی‌توانستند به داخل آن غواص بفرستند.» ادیب‌زاده در پاسخ به این سؤال که آیا تضمین‌های شرکت مترو، میراث فرهنگی را قانع کرده هم می‌گوید:«ما قانع نشدیم. اما آنها هفته گذشته به ما اعلام کردند که روز شنبه یا یکشنبه آب وصل می‌شود و حالا هم وصل شده اما این وصل باید مداوم و همیشگی باشد.»
میانگین دبی آب چشمه، کاهش یافت
رحیم‌زاده، رئیس اداره میراث فرهنگی شهرری هم به «ایران» می‌گوید: «میانگین دبی آب چشمه در حال حاضر کمتر از دبی آب آن قبل از شروع پروژه مترو است.» آنها این وضعیت را به مجری خط شش مترو هم اعلام کرده‌اند. وی می‌گوید:«مجری طرح به ما گفته است که کم بودن دبی آب به‌دلیل خشکسالی است و با شروع بارش‌های پاییزی، دبی آب به میزانی که پیش از شروع عملیات خط شش مترو بود، می‌رسد.» رحیم‌زاده بالاترین میانگین دبی آب چشمه را 15 لیتر در ثانیه می‌داند و می‌گوید:«نمودارها نشان می‌دهد که چشمه علی در طول سال‌های گذشته، دچار کاهش دبی شده اما هرگز قطعی آب را تجربه نکرده است.» دبی آب چشمه علی در حال حاضر کمتر از 13 لیتر در ثانیه است. رحیم‌زاده هم چشمه علی را بخشی از هویت شهرری می‌داند. پیشینه چشمه علی به 7 هزار سال پیش می‌رسد؛ زمانی که نخستین گروه‌های انسانی در اطراف آن ساکن شدند. رحیم‌زاده می‌گوید:«مجری مترو چند روز پیش به تلویزیون گفته است که خط شش مترو تأثیری روی قطع شدن آب این چشمه باستانی ندارد اما در جلسات کارشناسی بین دستگاه‌های مختلف اعلام می‌کند که تأثیر دارد.» چشمه علی تنها هویت تاریخی شهرری نیست. همچنین ارزش آن، به جاذبه طبیعتی – توریستی که برای گردشگری دارد، ختم نمی‌شود. به گفته رحیم‌زاده به لحاظ حقوق مالکانه، آب چشمه علی نزدیک به 50 مالک دارد.
در همین زمینه «زهره عباداتی» مسئول محیط زیست شهرری به خبرنگار ما می‌گوید: «براساس گزارش‌های موجود، مجریان طرح برای خط شش مترو، مسیر آب چشمه علی را عوض کرده‌اند.» البته عباداتی معتقد است:«چشمه علی در تلطیف هوای شهرو توسعه فضای سبز در بخش کشاورزی مؤثر است و از این زاویه برای محیط زیست اهمیت دارد.»
اما هیچ یک از کارشناسانی که در این گزارش مخاطب روزنامه ایران قرار گرفتند، نتوانستند جواب واضحی به این سؤال بدهند. آیا همان‌طور که شرکت مترو می‌گوید، بعد از حفر تونل مترو و افتتاح این خط، چشمه علی به حالت اولیه برمی گردد یا زخمی که مترو به تاریخ جوشان این چشمه می‌زند، درمانی ندارد؟!
حالا راستش رو بگید از زیر آب چشمه علی رو کجا می برید ؟