بازار طلا، دلار، مسکن و بورس چه تاثیری در ترکیب سپرده‌های بانکی داشته است؟

به تازگی گزارش های بانک مرکزی از آمارهای اقتصادی کشور برای تیر ماه 1397 منتشر شده است. آمارهای بخش پولی و بانکی این گزارش ها نشان می دهد که ترکیب سپرده های بانکی در چهار ماه نخست سال جاری دستخوش تغییراتی شده است که عمده این تغییرات از رشد سوددهی سایر بازارها و کاهش ارزش پول ملی سرچشمه می گیرد.

به گزارش تابناک اقتصادی، داستان سپرده های بانکی از اواخر تابستان سال گذشته کلید خورد. زمانی که شورای پول و اعتبار تصمیم گرفت تا برای رونق تولید به صورت دستوری سود سپرده های بانکی را کاهش دهد و بانک مرکزی نیز طی بخشنامه ای این موضوع را به تمام بانک ها ابلاغ کرد. از 11 شهریور ماه سال گذشته دیگر بانک ها حق نداشتند که به سپرده های کوتاه مدت بیشتر از 10 درصد و به سپرده های بلندمدت بیشتر از 15 درصد سود بدهند. در آن زمان بسیاری از کارشناسان اقتصادی از عواقب این تصمیم شورای پول و اعتبار گفتند اما گوش کسی بدهکار حرف های کارشناسان نبود. گذشت زمان نشان داد که پول ها از بند سپرده های بانکی خود را رها می کنند تا به سایر بازارها با سود بیشتر وارد شوند. ورود پول های سرگردان به سایر بازارها باعث برهم ریختگی نظم قیمتی این بازارها شد.

با بر هم ریخته شدن نظم قیمتی بازارهای طلا، سکه و ارز بانک مرکزی در تصمیمی عجیب در اواخر بهمن ماه سال گذشته پا بر روی بخشنامه خود مبنی بر کاهش نرخ سود بانکی گذاشت و به یک باره جهت جمع آوری پول های خارج شده از بانک ها و پول های سرگردان، به مدت دو هفته نرخ سود بانکی را به 20 درصد رساند. اندکی اوضاع در سایر بازارها بهتر شد و ادامه موفقیت بانک مرکزی در این زمینه به این وابسته بود که سایر بازارها را بتواند کنترل کند. این اتفاق رخ نداد و بانک مرکزی نتوانست با سیاست های خود سایر بازارها را به کنترل خود درآورد و این بازارها دوباره با آغاز سال جدید با تکانه هایی رو به رو شدند و قیمت در آن ها رو به افزایش نهاد. همین افزایش قیمت و سوددهی سایر بازارها باعث شد تا دوباره ترکیب سپرده های بانکی بر هم بخورد. نمودار زیر روند سپرده های کوتاه مدت و بلندمدت را در 4 ماهه نخست سال جاری نشان می دهد. این آمارها از گزارش های بانک مرکزی استخراج شده اند.

همان گونه که ملاحظه می شود در 4 ماهه نخست سال جاری روند کلی سپرده های کوتاه مدت صعودی و روند سپرده های بلندمدت نزولی بوده است. در حالی که در فروردین ماه سال جاری میزان سپرده های کوتاه مدت 409.8 هزار میلیارد تومان بوده است این رقم در تیر ماه به 450.7 هزار میلیارد تومان رسیده است. یعنی در مدت 4 ماه سپرده های کوتاه مدت 40.9 هزار میلیارد تومان رشد داشته اند. همچنین میزان سپرده های بلندمدت در فروردین ماه سال جاری 841.8 هزار میلیارد تومان بوده است که این میزان با کاهشی 10.9 هزار میلیارد تومانی به 830.9 هزار میلیارد تومان رسیده است.

همان گونه که عنوان شد دلیل عمده این تغییر ترکیب سپرده های بانکی، سوددهی بیشتر سایر بازارها و کاهش ارزش پول ملی بود. در نمودار زیر درصد سوددهی سایر بازارها در مدت 4  ماهه نخست سال جاری را مشاهده می کنید. همان گونه که ملاحظه می شود هر سکه بهار آزادی در مدت 4 ماه، 87 درصد، هر دلار 81 درصد، هر گرم طلای 18 عیار 68 درصد، هر مترمربع مسکن 25 درصد و بورس هم 13 درصد (شایان ذکر است که در هفته های اخیر بورس رونق خوبی نسبت به سایر بازارها پیدا کرده است به طوری که اگر بازه شش ماهه را برای بورس مدنظر قرار دهیم، بازدهی این بازار به 60 درصد رسیده است) سوددهی داشته اند. همین میزان سوددهی باعث شده است تا ترکیب سپرده های بانکی تغییر کند.

پول ها از حبس سپرده های بلندمدت خارج و یا به بازارها وارد شده اند و یا در سپرده های کوتاه مدت در حال آماده باش برای ورود به بازارها با کسب سود بیشتر هستند.

ادامه سوددهی سایر بازارها و کاهش ارزش پول ملی، شاید این روند تغییر ترکیب سپرده های بانکی را شدت بخشد و بانک مرکزی برای جلوگیری از این وضعیت باید در ابتدا سایر بازارها را به کنترل خود درآورد و سپس در اقدامی ناخواسته شاید دست به افزایش مجدد سودهای بانکی بزند.