احکام صید ماهی

صید ماهی

(مسأله 2615) اگر ماهي فلس دار را زنده از آب بگيرند و بيرون آب جان دهد، پاك و خوردن آن حلال است و چنانچه در آب بميرد پاك است ولي خوردن آن حرام مي باشد1 و ماهي بي فلس را اگر چه زنده از آب بگيرند و بيرون آن جان دهد حرام است2.

1- گلپايگاني، صافي: ولي اگر دامي در آب براي صيد ماهي نصب كنند و ماهي بعد از به دام افتادن، در آب بميرد، حليّت آن بعيد نيست اگر چه احوط، ترك خوردن آن است...

خوئي، فاضل، زنجاني، وحید: مگر اين كه در تور ماهيگير در آب بميرد كه در اين صورت خوردنش حلال است...

تبريزي: ولي اگر در تور ماهيگيري در آب بميرد خوردنش حلال است...

نوري: ولي اگر دامي در آب براي صيد ماهي نصب كنند و ماهي بعد از اينكه بدام افتاد، در آب در داخل دام بميرد، حلال بودن آن خالي از قوّت نيست هر چند أحوط، ترك خوردن آن است...

2- بهجت: و فلس، همان پولكهايي است كه روي پوست ماهي مي باشد.

*****

سيستاني: مسأله- اگر ماهي اي كه در اصل خلقتش فلس دار باشد –هرچند عارضي فلس از او جدا شده باشد- زنده از آب بگيرند و بيرون آب جان دهد، پاك و خوردن آن حلال است، و چنانچه در آب بميرد پاك است ولي خوردن آن حرام مي باشد، هر چند با وسيله اي مانند زهر بميرد مگر اين كه در تور ماهيگير در آب بميرد كه در اين صورت خوردنش حلال است و ماهي بي فلس را اگر چه زنده از آب بگيرند و بيرون آب جان دهد حرام است.

مكارم: مسأله- ماهي حلال آن ماهي است كه فلس داشته باشد، خواه فلس آن كم باشد يا زياد، كوچك باشد يا درشت، حتي ماهياني كه فلس آنها سست است و در دام مي ريزد، حلال است ولي فلسهاي ذرّه بيني و مانند آن، كه مردم به آن فلس نمي گويند، فايده اي ندارد، اگر ماهي را زنده از آب بگيرند و بيرون آب جان دهد، پاك و حلال است، حتي اگر در دامي كه در آب باشد بميرد، آن نيز حلال است.

مظاهری: مسأله- از حيوانات دريايى فقط ميگو و ماهى فلس‏دار حلال است و ساير حيوانات آبى از قبيل نهنگ و خرچنگ و قورباغه و امثال اينها حرام مى‏باشد

[و]ماهى اگر فلس داشته باشد خواه فلس آن كم باشد يا زياد، حتّى اگر چند فلس بيشتر نداشته باشد، كوچك باشد يا بزرگ، حتّى فلسهاى ذرّه بينى و مانند آن كه به حسب ظاهر ديده نمى‏شود، محكم باشد يا سست، حتّى ماهيانى كه فلس آنها به اندازه‏اى سست است كه در دام و مانند آن مى‏ريزد، اگر كسى مسلمان باشد يا غير مسلمان، آن را از آب بگيرد خوردن آن حلال است، در خارج آب بميرد يا در داخل آب، بنابراين اگر تور ماهيگيرى را در آب بيندازند و بعضى از ماهيها در تور يا هنگام خارج كردن از تور بميرند حلال است ولى اگر ماهى از آب بيرون بيفتد يا موج آن را بيرون بيندازد يا آب فرو رود و ماهى در خشكى بماند و بميرد پاك است ولى خوردن آن حرام است.

مسأله اختصاصی

مظاهری: مسأله 2175-كنسرو ماهى كه از بلاد كفر مى‏آورند، حلال و خوردن آن مانعى ندارد.

(مسأله 2616) اگر ماهي از آب بيرون بيفتد، يا موج آن را بيرون بيندازد، (يا آب فرو رود1) و ماهي در خشكي بماند2، چنانچه پيش از آن كه بميرد، با دست يا به وسيله ديگر كسي آن را بگيرد، بعد از جان دادن حلال است3.

1- بهجت: اگر ماهي بيرون از آب بيفتد، يا آب فرو رود...

[قسمت داخل پرانتز در رساله آیت الله سبحانی نیست.]

2- مكارم: يا بر اثر جذر و مدّ دريا در خشكي بماند و بميرد، حرام است، ولي...

3- سيستاني: و اگر قبل از گرفتن بميرد، حرام است.

مظاهری: رجوع کنید به ذیل مسأله 2615.

(مسأله 2617)كسي كه ماهي را صيد مي كند، لازم نيست مسلمان باشد و در موقع گرفتن، نام خدا را ببرد1ولي مسلمان بايد بداند كه آن را زنده گرفته و در خارج آب مرده.

1- گلپايگاني، صافي: [پایان مساله]

خوئي، تبريزي: ولي مسلمان بايد گرفتن آن را ديده باشد يا از راه ديگري يقين داشته باشد كه زنده از آب گرفته شده است.

وحید: ولى مسلمان باید گرفتن آن را دیده باشد ، یا از راه دیگر یقین پیدا كند یا حجّت شرعیه داشته باشد كه زنده از آب گرفته شده یا در تور در آب مرده باشد.

بهجت: ولي مسلمان بايد بداند يا اطمينان داشته باشد كه آن را زنده گرفته اند و در خارج آب مرده است.

نوري: ولي مسلمان بايد بداند شرايطي كه براي حلال بودن در مسأله [2615] گفته شد درباره آن مراعات شده است تا بتواند از آن استفاده كند.

مكارم: ولي بايد معلوم باشد آن را زنده از آب گرفته، يا بعد از افتادن در دام جان داده است.

سيستاني، زنجاني: ولي (سيستاني: مسلمان-زنجاني: انسان) بايد ببيند يا از راه ديگري اطمينان داشته باشد كه او را زنده از آب گرفته يا آن كه در تور ماهیگیردر آب مرده است.

مظاهری: رجوع کنید به ذیل مسأله 2615.

(مسأله 2618) ماهي مرده اي كه معلوم نيست آن را زنده از آب گرفته اند يا مرده1، چنانچه در دست مسلمان باشد2، حلال است3 و اگر در دست كافر باشد، اگر چه بگويد آن را زنده گرفته ام، حرام مي باشد4.

1- زنجاني: چنانچه از ممالك غير اسلامي آورده باشند حرام است و اگر از بازار مسلمان يا سرزمين اسلامي تهيّه شده يا از اين جاها به ممالك غير اسلامي منتقل شده باشد اشكال ندارد چنانچه در مسأله [95] و [مسأله اختصاصي 96 بعد از مسأله 95 ] گذشت، ولي اگر انسان بداند كه ماهي از ممالك غير اسلامي بدون تحقيق وارد بازار مسلمانان يا سرزمين اسلامي شده، حرام مي باشد.

2- صافي: و با آن معامله ماهي حلال بنمايد...

سيستاني: و در آن تصرّفي مي كند كه دليل بر حلال بودن آن است مانند فروختن يا خوردن...

3- وحید: اگر در دست كافرى باشد كه از دست مسلمان نگرفته باشد ، اگرچه بگوید آن را زنده گرفته ام حرام مى باشد ، مگر آن كه بینه یا شخص ثقه اى كه ظنّ به خلاف قولش نباشد خبر دهد كه آن را زنده گرفته است.

4- گلپايگاني، صافي، نوري: مگر آنكه يقين حاصل شود يا دو شاهد عادل شهادت دهند كه راست مي گويد.

سيستاني: مگر آن كه انسان اطمينان كند كه او را زنده از آب گرفته يا آن كه درتور او در آب مرده است.

بهجت: مگر آن كه از حرف او يا از راه ديگر علم يا اطمينان حاصل شود.

سبحانی:اگر در دست كافر باشد; ومعلوم نباشد كه زنده از آب گرفته يا زنده در دام افتاده حرام مى باشد.

مظاهری: رجوع کنید به مسأله اختصاصی 2162 قبل از مسأله 2609 کتن اصلی.

*****

مكارم: مسأله- اگر ماهي از بازار مسلمانان يا از دست مسلماني گرفته شود، حلال است، هرچند معلوم نباشد آن را زنده از آب گرفته اند يا نه و جستجو نيز لازم نيست، ولي اگر از كافري گرفته شود و معلوم نباشد ماهي زنده از آب گرفته شده يا زنده به دام افتاده يا نه، حرام است.

فاضل: مسأله- در صيد ماهي، لازم نيست صيّاد مسلمان باشد و اگر ماهي درتور يا وسيله ديگر صيادي در داخل آب هم بميرد حلال است. با توجه به نحوه صيّادي فعلي كه اطمينان حاصل مي شود كه ماهي در تور و وسايل صيادي مرده است، ماهي فلس دار موجود در بازارهاي مسلمانان و حتي كشورهاي غير مسلمان حلال است.

(مسأله 2619)خوردن ماهي زنده اشكال ندارد1.

1- مظاهری: همانگونه که اگر پیش از جان دادن او را بکشند یا بریان کنند مانعی ندارد.

*****

گلپايگاني، صافي: مسأله- بنابر احتياط بايد از خوردن ماهي زنده خودداري كرد، هر چند حليّت آن بعد از گرفتن بعيد نيست.

خوئي، تبريزي، سیستانی: مسأله- خوردن ماهي زنده جايز است (خوئی، تبریزی: و أولي خودداري كردن است).

زنجاني: مسأله- خوردن ماهي زنده جايز است ولي بهتر است از خوردن آن خودداري كنند.

وحید: مسأله- خوردن ماهی زنده جایز است هر چند احوط خودداری کردن است.

بهجت: مسأله- خوردن ماهي زنده، بنابرأحوط جايز نيست.

مكارم: مسأله- خوردن ماهيهاي كوچك زنده اشكال دارد، مگر براي درمان در مقام ضرورت.

سبحانی: مسأله- خوردن ماهی کوچک زنده اشکال ندارد.

(مسأله 2620)اگر ماهي زنده را بريان كنند، يا در بيرون آب پيش از جان دادن بكشند، خوردن آن اشكال ندارد1.

این مساله در رساله آیات عظام: بهجت و سبحانی نیست.

1- گلپايگاني، صافي: احتياط آن است كه از خوردن آن خودداري نمايند اگر چه حليّت آن بعيد نيست.

خوئي، سيستاني، تبريزي: خوردنش جايز است (خوئي، تبريزي: ولي أولي آن است كه از خوردن آن خودداري نمايند).

زنجاني: خوردنش جايز است ولي بهتر است آن را نخورند.

وحید: خوردنش جایز است ولی احتیاط مستحب ان است که از خوردن آن خودداری نمایند.

مظاهری: رجوع کنید به ذیل مسأله 2619.

(مسأله 2621)اگر ماهي را بيرون آب دو قسمت كنند و يك قسمت آن در حالي كه زنده است در آب بيفتد1، خوردن قسمتي را كه بيرون آن مانده اشكال ندارد2.

این مساله در رساله آیات عظام: بهجت و مظاهری نیست.

1- مكارم: و بميرد...

2- خوئي، سيستاني، تبريزي: خوردن قسمتي را كه بيرون آب مانده جايز است (خوئي، تبريزي: و احتياط مستحبّ آن است كه از خوردن آن خودداري كنند).

گلپايگاني، صافي: بنابراحتياط واجب قسمتي را كه بيرون آب مانده نبايد خورد.

وحید: بنابراحتیاط خوردن قسمتی که بیرون آب مانده جایز نیست.

زنجاني: بنابراحتياط قسمتي را كه بيرون آب مانده، نبايد خورد.

مكارم: اشكال دارد.

مسأله اختصاصي

مكارم: مسأله 2255- ميگو كه آن را روبيان نيز مي گويند، از حيوانات آبي حلال است، ولي ماهي سمنقور كه از حشرات خشكي است و نام ماهي بر آن نهاده اند، حرام است، مگر براي درمان در مقام ضرورت.