سید ایمان موسوی در یادداشتی در «تابناک» نوشت:
با گذشت بیش از دو سال از آغاز به کار ریاست جمهوری ترامپ در امریکا، مهم ترین پرسشی که پیش روی افکار عمومی قرار دارد اینکه رئیس جمهوری تندروی آمریکا در پیشبرد پروژه ضد ایرانی اش چقدر موفق بوده است و ایا ترامپ همان طور که در کمپین انتخاباتی اش وعده انزوای ایران، جلوگیری از فروش نفت ایران، تضعیف موقعیت منطقه ای جمهوری اسلامی ایران و از همه مهم تر ترتیب دادن یک توافقی جدید که در راستای منافع بیشتر آمریکا و متحدان اش باشد؛ به هواداران خود داده بود؛ توانسته طی این دو سال به این وعده ها جامه عمل بپوشاند. برای فهم این امر مهم ابتدا نیازمند بررسی موقعیت ترامپ در داخل فضای سیاسی آمریکا و در مرحله بعد وضعیت جمهوری اسلامی ایران در داخل و منطقه خاورمیانه می باشیم. نخست اینکه ترامپ گرچه در طی این دو سال بسیار سعی داشت با دست گذاشتن بر موضوع برجام و به طور کلی رویکرد منطقه ای جمهوری اسلامی ایران، حمایت جریان های تندرو سیاسی در آمریکا را جلب کند اما در عمل شاهد این هستیم که برجسته سازی تهدید ایران از سوی ترامپ مانع از آن نشده که طیف عظیم دموکرات ها در کنگره آمریگا و همچنین محافظه کاران میانه رو، علم مخالفت با ترامپ را برندارند. دامنه مخالفت ها با ترامپ بسیار گسترده است. از موضوع روس گیت گرفته تا نحوه برخورد ترامپ با مهاجران، روزنامه نگاران و هنرمندان باعث شده که رئیس جمهوری آمریکا به شدید ترین شکل ممکن مورد هجمه انتقادها از سوی اعضای ارشد کنگره و اهالی رسانه قرار گیرد. این مخالفت ها تا جایی پیش رفته که بسیاری در داخل آمریکا صلاحیت و شایستگی ترامپ را بر مسند ریاست جمهوری آمریکا زیر سوال می برند و اینکه وی در حد و قواره ریاست جمهوری برای کشوری چون آمریکا که داعیه دار دموکراسی و ارزش های لیبرال است؛ نمی باشد. سردمدار این تفکر، جیمز کومی مدیر سابق اف بی ای آمریکاست.
کومی که به خاطر همین انتقادات و اختلاف نظر اش با ترامپ از پست مدیریتی ارشد اف بی ای کنار گذاشته است؛ در تمامی مصاحبه ها و کنفرانس های مطبوعاتی اش؛ شایستگی اخلاقی ترامپ را زیر سوال برده و وی را شخصیتی می داند که قائل به حقیقت نیست و دروغ وجه اصلی کارش است. کومی در اظهار نظری جالب می گوید: من دیدگاهها در رابطه ناکارامدی ذهنی ترامپ را قبول ندارم. فکر نمی کنم از نظر جسمی شایستگی اشغال پست ریاست جمهوری را نداشته باشد. ترامپ از نظر اخلاقی شایستگی رهبری آمریکا را ندارد. کومی در پایان می گوید که مهم ترین ویژگی یک رئیس جمهور در داشتن یک گفتمان فکری منسجم است که ترامپ گفتمانی جزء دروغ و پشت نهادن به ارزش های انسانی ندارد. این نگاه تقریبا در طیف گسترده ای از بدنه اعضای دموکرات کنگره و بسیاری از روزنامه نگاران برجسته آمریکایی مطرح است. برای همین منظور ترامپ دائم در حال چالش و جنگ روانی در داخل آمریکاست. متاثر از این فضای فکری در داخل آمریکا در بیرون از آمریکا به خصوص در میان کشورهای اروپای غربی و حوزه نفتا که مهم ترین شرکای اقتصادی آمریکا هستند؛ عموم نگاهها به آمریکای ترامپ، توام با سوءظن و بدگمانی است. همه این کشورها یکصدا، مشروعیت رهبری ترامپ را بر نظام بین الملل زیر سوال می برند و اینکه ترامپ مدافع اقتصادی ملی گرایی است و درست در نقطه مقابل سرمایه داری و جهانی شدن عمل می کند.
با عطف به این امر برای اولین بار شاهد مقاومت هایی از سوی محور بروکسل در برابر سیاست های آمریکا هستیم. فرانسه و آلمان دو قدرت برجسته اقتصادی اروپا از لزوم خارج شدن از چتر حمایتی آمریکا سخن می گویند و اینکه اروپا بایستی به سمت تشکیل ارتش واحد حرکت کند. جنبه تلخ ماجرا در اینجاست که در دکترین جدید امنیتی اتحادیه اروپا، آمریکای ترامپ به عنوان تهدید برای امنیت و ساختار اتحادیه اروپا در نظر گرفته شده است. این در حالی است که همیشه نگاه اروپایی ها به آمریکا، حمایت جویانه در برابر تهدید روسیه بوده است. ذکر این موارد از این رو اهمیت دارد که ترامپ از هر سو در محاصره و فشار است و به طبع آن در کارزار ضد ایرانی اش نیز تنهاست. با اجرایی شدن مرحله دوم تحریم ها هم از تاریخ چهارم نوامبر ماه جاری، بخش صادرات نفت ایران کماکان در جریان است. مخالفت قدرت های مهمی چون، هند، چین و تا حدودی کره جنوبی و ژاپن با برنامه تحریمی آمریکا باعث شد که وزارت خزانه داری آمریکا بالاجبار مجوز معافیت هشت کشور بزرگ خریدار نفتی ایران را صادر کند.
ترکیه،چین، هند و کره جنوبی از جمله کشورهایی است که می توانند به خرید نفت از ایران ادامه دهند. این پنج کشور در طی سال 2017 میلادی که تحریمی از سوی امریکا بر بخش صادارت نفت ایران اعمال نشده بود؛ بیش از 70 درصد کل فروش نفت ایران را دریافت کرده بودند. چین به تنهایی یک چهارم نفت ایران را می خرد. از این منظر می توان گفت که عملا برنامه تحریمی نفت ایران از سوی ترامپ بیشتر جنبه شعاری و روانی داشته است. تقریبا ایران بازارهای سنتی صادراتی اش را کماکان در اختیار دارد.
در این بین جمهوری اسلامی بایستی با درک درست از شرایط بین المللی و فرصت سازی از شرایط پیش آمده، ابتدا شکاف ها میان محور بروکسل و واشنگتن را عمق داده و در ثانی دامنه متحدان خود را به خصوص در جنوب غربی آسیا هند، پاکستان افزایش دهد. پیش بینی های اقتصادی حاکی از این است که در آینده ای نزدیک هند به دومین قدرت بزرگ اقتصادی بعد از چین تا سال 2050 تبدیل خواهد شد.. نیاز این کشور به واردات انرژی بیشتر خواهد شد و طبیعتا ایران با توجه به قرابت جعرافیایی و مسیر آسان برای انتقال انرژی یکی از کشورهای هدف هند خواهد بود. با عطف به همین امر بود که با وجود حضور برایان هوک نماینده ویژه ایران در وزرات امور خارجه آمریکا در دهلی نو، رهبران این کشور حاضر به قرار گرفتن در برنامه تحریمی آمریکا نشدند. از این رو باید روابط کشورمان هر چه بیشتر با این قطب های جدید اقتصادی تقویت گشته و از این طریق هم اثرات تحریمی آمریکا کاسته خواهد شد و هم زمینه ای برای حضور سرمایه گذران هند در بازارهای ایران خواهد بود.
