فتاوای آیت الله العظمی فاضل لنکرانی (قدس سره)
تصرف در تركه ميت بدون اجازه وارث
سؤال: اشخاصى كه از طرف مراجع اجازه در امور حسبيّه دارند، آيا بدون اجازه وارث مى توانند زمينى را بفروشند و به كسى بدهند كه حج نيابتى انجام دهد، و اگر از مصارف حج قسمتى از زمين زياد آمد، آيا مال وارث است يا خير؟
جواب: تصرّف غير ولىّ شرعى و وصىّ نافذ نيست و چنانچه ولىّ شرعى در بين نباشد بايد با اذن كبار و اگر صغير دارد با اذن حاكم شرع اقدام كنيد.
سؤال: بعد از فوت شخصى يكى از فرزندان او در خانه مسكونى او ساكن شده است. آيا ساير ورثه از اين خانه ارث مى برند؟ و آيا مى توانند اجاره چند ماه سكونت او را از وى بگيرند؟
جواب: بعد از فوت آن فرد همه ورثه از آن ارث مى برند. و اگر بدون اذن ورثه ديگر در آن سكونت كرده، آنها حق مطالبه مال الاجاره را دارند.
سؤال: وراث يك شخص سه برادر بوده اند، كه يكى بالغ و دو نفر ديگر صغير بوده اند، و برادر بالغ كل زمين موروثى را فروخته است، آيا اين بيع صحيح است؟ آيا حق شفعه براى برادران در مال برادر كبير ثابت است؟
جواب: اگر برادر بالغ از ناحيه حاكم شرع قيم دو برادر خود بوده و رعايت مصلحت دو برادر را كرده است، معامله صحيح است. والاّ معامله نسبت به سهم دو برادر باطل است. و حق شفعه در فرض سؤال ثابت نيست.
سؤال: آيا مهريه زوجه پس از اداى تمام ديون متوفّى تأديه مى شود يا قبل از آنها داده مى شود؟ و آيا زوجه قبل از تقسيم تركه زوج متوفّى حق سكونت در خانه او را دارد يا خير؟
جواب: مهر زوجه حكم ساير ديون متوفّى را دارد. كه اگر تركه او وافى باشد بايد از اصل تركه اخراج شود. و اگر وافى نباشد بايد تركه او به نسبت ديونش در بين طلبكارها تقسيم شود. و زوجه بدون توافق ورثه زوج حق ادامه سكونت در خانه زوج را ندارد. و ورثه هم بنابراحتياط واجب قبل از اداى سهم الارث زوجه از قيمت هوايى ساختمان، بدون رضايت زوجه حق تصرف در خانه را ندارد.
