فتاوای آیت الله العظمی نوری همدانی (مدظله)
مهريه وشيربهاء
سؤال 625 -اگر شوهر زنى از دنيا برود در حالى كه مهريه زنش را نداده و هيچ ما ترك نداشته باشد آيا مهريه زن به عهده مادر شوهر است يا خير؟
جواب: اگر ميّت ما تركى نداشته باشد، مادر شوهرش چيزى بدهكار نميشود.
سؤال 626 -نظر مباركتان را در مورد شير بها و مقدار آن و اينكه اگر مبلغ زياد باشد مثلاً يك ميليون و دويست يا پانصد هزار تومان و يا اگر زيادتر از اين مبلغ باشد چيست؟
جواب: اگر به عنوان جُعاله يا هبه باشد اشكال ندارد.
سؤال 627 -دختر باكره اى به دليل اظهار علاقه پسرى بالغ و وعده ازدواج آن پسر، از راه نا مشروع ازاله بكارت و سپس حامله گرديده و در زمانى كه داراى حمل سه ماهه بوده در جلسه اى حضور والد آن دو صيغه عقد ازدواج دائم جارى گرديده و مهريه زن به دليل اضطرارش فقط مهر السنه تعيين گرديده و مرد بلافاصله با تولد نوزاد پسر براى نوزادش شناسنامه اخذ نموده و اكنون كه نوزاد به سن چهار سالگى رسيده پدرش مرتكب ترك انفاق شده و به دليل اعتيادش به مواد مخدّر، زوجه اش در عسر و حرج متقاضى طلاق مى باشد. لطفاً بفرمائيد كه
1 -آيا عقد ازدواج بين آن دو، در زمانى كه زن داراى حمل سه ماهه بوده است صحيح است يا خير؟
2 -با توجه به اينكه زن داراى تحصيلات دانشگاهى است و اضطراراً به مهر السنه رضايت داده و اكنون كه عسر و حرج وى ثابت گرديده آيا مستحق مهر المثل مى باشد يا خير؟
3 -نفقه طفل نوزاد بر عهده چه كسى بوده و مى باشد؟
1 -در فرض مذكور عقد صحيح است.
2 -در صورتى كه در موقع عقد به مهر السّنه رضايت داده است فقط استحقاق مهر السنّه را دارد.
3 -بر عهده شوهر آن زن است.
سؤال 628 -آيا در شرع مقدس اسلام و احاديث و روايات وارده از حضرت رسول اكرم صلى الله وعليه وآله وسلم و ائمه معصومين عليهم السلام بر زياد بودن مقدار مهريه يا كم بودن مقدار مهريه تاكيد زياد شده است؟ و آيا جايز است مهريه دختر را مهريه حضرت فاطمه زهراء عليهاالسلام قرار داد و در فرض جواز، مستحب نيز مى باشد؟ و مهريّه حضرت فاطمه زهراعليهاالسلام (مهر السنه) چه مقدار بوده است؟
جواب: در روايات اسلامى تأكيد شده كه مهريه از «مهر السنه» يعنى مهريه حضرت زهرا عليهاالسلام بيشتر نباشد و «مهر السنه» مبلغ پانصد درهم است و هر درهم 6/12 نخود نقره است (بيش از نيم مثقال نقره)
سؤال 629 -آيا از نظر شرعى جايز مى باشد كه پدر زوجه (زن) و پدر زوج (شوهر) در تعيين مقدار مهريه دخالت كنند؟
جواب: دخالت ديگران مخصوصاً بستگان زوج و زوجه در مقدار و ميزان مهريه اشكالى ندارد.
سؤال 630 -آيا از نظر شرعى جايز مى باشد كه زوج مهريه را به صورت قسطى به زوج بپردازد؟
جواب: زوج موظف است مهريه را هر زمان كه زوجه مطالبه نمايد، پرداخت كند و در صورتى كه زوج توانائى پرداخت آن را نداشته باشد حاكم شرع مى تواند وى را موظّف كند كه بصورت قسطى آن را بپردازد.
سؤال 631 -آيا از نظر شرعى جايز مى باشد كه پدر پسر مهريه زن پسرش را از مال خود به پدر زن پسرش بدهد؟
جواب: مهريه متعلّق به زوجه است و مانعى ندارد كه پدر زوج مهريه را عوض فرزندش پرداخت نمايد.
سؤال 632 -امروزه متأسفانه خانواده ها با قرار دادن مهريه هاى سنگين براى دختران خود مانع از ازدواج جوانان پسر و دختر مى شوند. و اين كار خانواده ها باعث مى شود كه جوانان پسر و دختر نتوانند با هم ازدواج كنند و در نتيجه به راههاى گناه و خلاف شرع مقدّس اسلام كشيده شوند. ولى خانواده ها با قرار دادن مهريه هاى كم مى توانند اين مانع را از جلوى پاى جوانان بردارند تا آنها بتوانند ازدواج كنند اكنون با توجه به مطالب فوق خواهشمند است بيان فرمائيد از نظر شرعى و فقهى قرار دادن مهريه هاى سنگين و زياد چه صورتى دارد؟
جواب: در اسلام سفارشات زيادى نسبت به امر ازوداج شده تا آنجا كه پيامبر اسلام صلى الله وعليه وآله وسلم مى فرمايد: «كسى كه ازدواج نمايد، نصف دين خود را حفظ كرده است و مراقب نصف ديگر دين خود باشد» لذا مناسب است كه مؤمنين در امر ازدواج سخت گيرى نكنند و مهريه هاى سنگين در نظر نگيرند تا اين امر به سهولت انجام شود، البته ازدواج نكردن جوانان عللى مختلفى دارد كه ممكن است يكى از آنها مهريه هاى سنگين باشد، و علل ديگرى نيز دارد كه بايد آنها را بررسى كرد و در صدد رفع آن برآمد.
سؤال 633 -الف: آيا در زناى به عنف با ثيّبه، زانى ضامن مهر المثل مى باشد؟ب: در صورت ثبوت مهر، آيا مهر المثل نكاح دايم را ضامن است يا منقطع؟
جواب: جواب الف: در فرض سؤال زانى ضامن مهر المثل مى باشد.
جواب: جواب ب: ضامن مهر المثل نكاح دائم است.
سؤال 634 -اگر زنى مهريّه خويش را چه در ازدواج دائم و چه موقّت، قبل از انعقاد عقد ببخشد آيا مى شود خطبه عقد را بدون ذكر مهريّه خواند؟
جواب: خير، و اگر موقّت باشد عقد باطل است. و در عقد دائم باطل نيست و زوجه حقّ مهر المثل را در صورتى كه دخول انجام شده باشد دارد و اگر دخول نشده تفصيلى دارد كه در كتابهاى فقهى ذكر شده است.
سؤال 635 -الف: دخترى با اطلاع كافى از عدم استطاعت مالى پسر در پرداخت نقدى مهريّه با وى ازدواج مى نمايد. با فرض اينكه در عقدنامه نوشته شده مهريه بر زوجه دين لازم است و عند المطالبه زوج بايد اداء كند؛ آيا زوجه كه غير مدخوله است مى تواند به بهانه عدم پرداخت مهريّه اش از جانب زوج از ايفاى وظايفش خود دارى كند؟
جواب: مى تواند.
ب: آيا حقِّ امتناع و منع زوجه منحصر به عدم انجام زناشويى (تمكين خاص) است يا مى تواند از انجام كليه تكاليف زوجيّت (تمكين عام) استنكاف نمايد؟
جواب: فقط مى تواند از تمكين خاص جلوگيرى نمايد
