سفته نامی است که حتما بارها و بارها آن را شنیده اید و حتما بارها به بهانه گرفتن وام یا ضمانت از آن استفاده کرده اید. حتما دیده اید که سفته را در گوشه گوشه شهر در هر دکه روزنامه فروشی که بساط سیگار، سیمکارت اعتباری، شارژ موبایل و کارت اینترنت را پهن کرده است، میفروشند و این عبارت را که «سفته موجود است» خیلی جاها دیده اید و لابد پیش خود فکر کرده اید که «عجب، سفته چه وسیله خوبی است که هرکس میتواند هرگاه اراده کند، آن را مثل نقل و نبات بخرد و کارش را راه بیندازد» و بعد حتما به این مسأله فکر کرده اید که سفته در مقابل چک، با سختیهایی که برای گرفتنش از سیستم بانکی دارد، چقدر به دردبخور است.
به گزارش «تابناک»؛ برای آن که دارنده سفته بتواند از مزایای قانونی آن برخوردار شود، باید نکاتی را مورد توجه قرار دهد. دارنده سفته باید در سررسید سفته را مطالبه کند. اگر وجه سفته پرداخت شد که مشکلی وجود ندارد، اما در صورت عدم پرداخت، دارنده سفته باید ظرف ده روز از تاریخ سررسید، سفته را واخواست کند.
واخواست اعتراضی رسمی، به سفتهای است که در سررسید آن پرداخت نشده و علیه صادرکننده سفته به عمل میآید. از آنجایی که این اعتراض باید رسما به صادر کننده ابلاغ شود، واخواست در برگههای چاپی که از طرف وزارت دادگستری تهیه شده است، نوشته میشود.
علاوه بر این بانکها نیز (معمولا بانک ملی با دو درصد هزینه) واخواستنامه چاپی مخصوص دارند. در واخواست رونوشت کامل سفته نوشته و دستور پرداخت وجه سفته که به وسیله دادگاه صورت میگیرد، آورده میشود. واخواستنامه با استفاده از کاغذ کاربن در سه نسخه مشابه (یک نسخه اصل و دو نسخه رونوشت) تنظیم شده و به وسیله واخواستکننده امضا میشود.
پس از چسباندن تمبر که مبلغ آن را دادگاه مشخص میکند، به دستور دادگاه، سفته به وسیله مامور اجرا (طبق مقررات مربوط به ابلاغ به صادرکننده سفته) ابلاغ میشود؛ البته باید توجه داشت که هیچ نوشتهای نمیتواند جایگزین واخواستنامه شود.
نسخه اصلی واخواستنامه به واخواستکننده و نسخه سوم در دفتر واخواست دادگاه بایگانی میشود و مامور ابلاغ، نسخه دوم واخواستنامه را به ابلاغشونده یا محل اقامت او میدهد. برای استفاده از مسئولیت تضامنی پشتنویسها، دارنده سفته باید ظرف یک سال از تاریخ واخواست، دادخواست خود را به دادگاه تقدیم کند. اگر دارنده سفته به این وظیفه قانونی عمل نکند، دعوی او علیه پشتنویسها پذیرفته نمیشود. دارنده سفتهای که واخواست شده و در موعد مقرر اقامه دعوی کرده است، میتواند از دادگاه بخواهد که اموال طرف دعوی را پیش از رسیدگی و صدور حکم به نفع او توقیف کند.
در این حالت پس از صدور حکم، دارنده سفته در وصول طلبش از مال توقیفشده، نسبت به دیگران تقدم دارد. دادگاه نیز به محض تقاضای دارنده سفته، ممکن است معادل وجه آن، از اموال طرف مقابل به عنوان تأمین توقیف کند.
در صورت اقامه دعوی علیه صادرکننده و پشتنویس، در برگه دادخواست در مقابل ستون مربوط به خوانده میتوان نام صادرکننده و پشتنویس یا پشتنویسان را ذکر کرد و در توضیح دادخواست در قسمت شرح دعوی از دادگاه، محکومیت خوانده ردیف اول به عنوان صادرکننده و خوانده ردیف دوم به عنوان پشتنویس را تضامنی درخواست کرد.
سفته بدون واخواست، سند عادی محسوب شده و دعوی علیه ظهرنویس یا ضامن پذیرفته نمیشود. از تاریخ صدور واخواست، خسارت تأخیر تادیه به سفته تعلق میگیرد. در غیر این صورت خسارت تأخیر از تاریخ تقدیم دادخواست محاسبه خواهد شد.