«اینستکس»،یا همان ابزار حمایت از مبادلات تجاری ایران که چند روزی است توسط سه کشور بزرگ اروپایی تاسیس شده،بر خلاف اروپا در ایران،مورد توجه جدی مخالفان برجام قرار گرفته است و مسائلی در این باره مطرح شده که حقیقت این مکانیسم جدید را برای ایرانیان،دچار ابهام کرده است،لذا ذکر چند نکته در این باره ضروری است:
اول: عده ای از مخالفان،این مکانیسم جدید را روشی به روز شده از مدل نفت در برابر غذا می دانند که پیش از حمله آمریکا به عراق در مورد این کشور اجرا شد،اما این مطلب را مردم نباید باور کنند؛چرا که اولا این مکانیسم به گونه ای طراحی شده که کشورهای دیگر هم می توانند به آن بپیوندند و از ایران نفت یا هر کالای دیگری ر خریداری کنند و در ازای آن هر کالایی که ایران خواست را به این کشور بفروشند؛مثلا روسیه و چین هم می توانند به این مکانیسم بپیوندند و این ابزار تسویه حساب مالی که جدا از سیستم بانکی قابل تحریم ایالات متحده آمریکاست، در قبال کالایی که به ایران فروخته می شود، پول آن را پرداخت کند؛لازمه این کار هم تاسیس شرکت هایی در همه کشورهاست که مبادله مالی با ایالات متحده آمریکا نداشته باشند که بی نهایت شرکت جدیدخاص تجارت با ایران به شیوه های گوناگون برای فروش هر نوعی کالایی را می شود تاسیس کرد؛دوما سفیر اتحادیه اروپا در آمریکا گفت ما تازه به دنبال راه هایی هستیم که علاوه بر موارد معاف شده از تحریم آمریکا،هر کالای دیگری هم به ایران صادر شود؛اما این راه پر چالشی است که باید طی شود.
دوم: به مردم گفته شده که در بیانیه تاسیس اینستکس،راه اندازی این مکانیسم را منوط به پذیرش لوایح مربوط به «اف ای تی اف» در ایران کرده اند تا جایی که برخی از نمایندگان مجلس نیز بر اساس این ادعا برداشت نادرست کرده اند و فرموده اند که یک کمیته خارجی نباید در سیستم قانونگذاری داخلی ایران دخالت کند؛مردم این ادعا را هم نباید باور کنند؛چرا که در بیانیه تاسیس این مکانیسم چنین پیش شرطی گنجانده نشده و صرفا گفته شده که انتظار می رود ایران لوایح مربوط به اف ای تی اف را تصویب کند؛آگاهان می دانند که کلمات و واژه های در روابط بین الملل بار معنایی خاص خود را دارند و از انتظار می رود،هیچگاه پیش شرط قرار دادن استخراج نمی شود.
سوم: به مردم گفته شده که اینستکس، تفاوتی با کانال وعده داده شده سوئیس برای واردات دارو به ایران ندارد و چیزی بیشتر از آن نیست؛مردم این را هم نباید باور کنند چرا که اقلامی چون مواد دارویی و پزشکی و موارد بشر دوستانه را که آمریکا به دروغ اعلام می کند از فهرست تحریم ها مستثنی شده را هم به صورت ضمنی و غیر مستقیم و در خفا تحریم کرده و هیچ شرکت خارجی از ترس تحریم های آمریکا،به صادرات این اقلام به کشور ما اقدام نکرده است؛لذا مردم نباید باور کنند که یک مکانیسم سهل الوصول در اختیار ایران بوده و اینستکس تکرار همان است و خاصیت جدیدی ندارد.
چهارم:به مردم گفته شده که حتی اگر کشورهای آسیایی هم از ایران نفت خریداری کنند،پول نفت به این حساب خواهد رفت و سرنوشت تجارت خارجی ایران در اختیار اروپا خواهد بود؛مردم این را نباید باور کنند چرا که این ایده به این خاطر مطرح شده که برخی ترجیح می دهند در دوران تحریم های جدید فروش نفت را به افرادی به نام و نشان بسپرند که مشخص نیست در نهایت پول حاصل از فروش را در اختیار دولت قرار می دهند یا خیر؛پول نفت تحویل گرفته را می توانند نقد کنند یا خیر و به صورت کلی بر ابهامات موجود در تراکنش های مالی صنعت نفت ایران بیافزایند تا در نهایت شفافیت لازم در حسابرسی درآمدهای نفت از بین برود.
