فتاوای آیت الله العظمی سبحانی (مدظله)
ابتدا اعتكاف و استفاده از معطرها
سؤال:شروع اعتكاف از چه زمانى است و آيا زعفران و ادويه جات معطر در غذا مى توان ريخت؟
جواب:بسمه تعالى: نيت اعتكاف از اذان صبح است، احتياطاً چند ثانيه قبل از اذان نيت كند و استفاده از چيز معطر جائز نيست . والله العالم
خروج معتكف از مسجد به گمان حيض
سؤال:خانم معتكفى در ايام عادت خود لكه اى مى بيند و به گمان اينكه حيض مى باشد از اعتكاف خارج مى شود پس از نيم ساعت يقين مى كند كه استحاضه بوده است وظيفه اش چيست؟
جواب:بسمه تعالى: بايد برگردد و اعتكاف او صحيح است . والله العالم
حيض در روز سوم اعتكاف
سؤال:زنى در روز سوم اعتكاف حائض مى شود آيا قضاى آن روز بر وى واجب است؟
جواب:بسمه تعالى: در صورتى كه اصل اعتكاف بر او واجب نباشد قضا ندارد . والله العالم
اعتكاف و داشتن روزه قضا
سؤال:با توجه به اين كه با وجود روزه قضا نمى توان روزه مستحبى گرفت اگر به خاطر ندانستن مساًله معتكف شود و روز اول اعتكاف متوجه شود وظيفه اش چيست؟
جواب:بسمه تعالى: اعتكاف را ادامه دهد و لحظه اى كه از حكم آگاه شد و يا به خاطرش آمد نيت روزه قضا كند . والله العالم
اعتكاف در مسجد روستا
سؤال:آيا اعتكاف در مسجد روستا صحيح است؟
جواب:بسمه تعالى: هرگاه در آن مسجد نماز جمعه خوانده مى شود و يا اكثريت مردم روستا در آن مسجد نماز مى خوانند اعتكاف صحيح است . والله العالم
نيابت در اعتكاف
سؤال:آيا در اعتكاف، نيابت از حىّ يا ميّت جايز است و در صورت جواز، از چند نفر مى توان نيابت كرد؟
جواب:بسمه تعالى: نيابت از حىّ صحيح نيست و نيابت از بيش از يك نفر نيز صحيح نمى باشد . والله العالم
شك در حاضر شدن در مسجد قبل از اذان صبح
سؤال:اگر معتكف شك كند كه هنگام نماز صبح روز اول قبل از اذان صبح وارد مسجد شده است آيا مى تواند آن روز را روز اول اعتكاف حساب كند؟
جواب:بسمه تعالى: چون شك در عمل دارد لذا حساب نمى شود . والله العالم
اعتكاف مستحب و داشتن روزه قضا
سؤال:فقهاء فرموده اند: كسى كه روزه قضا دارد نمى تواند روزه مستحبى بگيرد حال اگر شخصى به خاطر ندانستن اين مساًله روزه مستحبى نيّت كند و معتكف شود و قبل از غروب روز دوم متوجه شود وظيفه اش چيست؟ آيا قضاى اين اعتكاف در صورتى كه نذر معين باشد واجب است؟ و اگر روز سوم متوجه مساًله شود قضاى آن واجب چيست؟
جواب:بسمه تعالى: لحظه اى كه حكم الهى براى او كشف شود نيت روزه قضا كند و اعتكاف را ادامه دهد و اگر اعتكاف واجب بوده، بنابر احتياط مستحب اعاده كند . والله العالم
خروج از مسجد براى تطهير
سؤال:آيا معتكف مى تواند براى تطهير يا مسواك از مسجد خارج شود؟
جواب:بسمه تعالى: اشكال ندارد . والله العالم
اعتكاف در مسجد محل يا دانشگاه
سؤال:اعتكاف در مسجد محل يا بازار يا دانشگاه جايز است؟
جواب:بسمه تعالى: مسجدى كه محل عموم مردم باشد نه گروه خاصى، اعتكاف در آن صحيح است . والله العالم
اعتكاف و ديدن لكه خون
سؤال:خانمى در حال اعتكاف در ايامى كه عادت او نمى باشد لكه هاى خونى مى بيند البته از پاكى آخر او ده روز گذشته است آيا بر او واجب است از مسجد خارج شود؟
جواب:بسمه تعالى: هرگاه مى داند پيش از سه روز لكه بينى قطع مى شود به اعتكاف خود ادامه دهد و اگر مى داند سه روز يا بيشتر ادامه پيدا مى كند قطعاً حائض بوده و اعتكاف خود را قطع كند و در صورت شك بايد بين احكام حيض و احكام استحاضه جمع كند طبعاً بايد اعتكاف خود را قطع نمايد و اگر اعتكاف او به واسطه نذر واجب معيّن باشد قضا لازم نيست و اگر غير معيّن باشد، بعداً قضا مى كند . والله العالم
اعتكاف در غير مسجد يا مسجد محله
سؤال:آيا اعتكاف در غير مساجد جامع مثل حسينه و مسجد محله به اميد مطلوبيت صحيح است؟
جواب:بسمه تعالى:جايز نيست .والله العالم
خروج از مسجد براى وضوى مستحبى يا مسواك زدن
سؤال:در صورت وجود شيرآب و ظرفشويى در داخل مسجد براى مسواك زدن و وضوى مستحبى و از طرفى منع توليت مسجد به خاطر رعايت نظافت،آيا براى انجام امور مذكور معتكف مى تواند از مسجد خارج شود؟
جواب:بسمه تعالى:هرگاه وضو مقدمه اعمال مستحبى مثل قرائت قرآن و نماز مستحبى باشد اشكال ندارد و همچنين بيرون آمدن براى مسواك به صورت ضرورى در شبانه روز يكبار مانعى ندارد.والله العالم
خروج از مسجد براى غسل مستحبى
سؤال:آيا معتكف مى تواند براى وضوى مستحبى، غسل مستحبى، مسواك زدن، هر چند نوبت در روز از مسجد خارج شود؟
جواب:بسمه تعالى:جواب اين سوال از جواب سوال قبل روشن شد.والله العالم
موارد ضرورتها براى خروج از مسجد
سؤال:موارد ضرورى كه معتكف مى تواند از مسجد خارج شود كدامها هستند و چه مدت مى تواند در خارج از مسجد بماند؟
جواب:بسمه تعالى:براى ضرورتهاى عقلى شرعى و عرفى مى تواند خارج شود و مثال هاى آن در توضيح المسائل بيان شده است.والله العالم
خروج معتكف از مسجد براى امتحان
سؤال:اگر معتكف از محل اعتكاف به دانشگاه جهت شركت در جلسه امتحان حدوداً نيم ساعت و يا بيشتر خارج شود، آيا به اعتكاف او صدمه مى زند؟
جواب:بسمه تعالى:خروج براى امتحان خلاف احتياط است .والله العالم
بوى خوش براى معتكف
سؤال:حكم استعمال بوى خوش، اعم از عطر (چه غليظ و چه رقيق) و گل براى معتكف چيست؟
جواب:بسمه تعالى:هر نوع بوى خوش حرام است .والله العالم
اعتكاف مسافر
سؤال:مسافر در چه صورتى مى تواند اعتكاف بكند؟
جواب:بسمه تعالى:در مدينه منوره با نذر صوم در سفر مى تواند اعتكاف كند.والله العالم
خروج سهوى يا جهل به حكم
سؤال:اگر معتكف به خاطر جهل به حكم يا سهواً از مسجد خارج شود و زود برگردد آيا اعتكاف باطل مى شود؟
جواب:بسمه تعالى:سهواً و جهلاً اگر به صورت كوتاه باشد اشكال ندارد.والله العالم
ضرورت خريد و فروش
سؤال:حكم خريد و فروش براى معتكف در صورت ضرورت و عدم ضرورت چيست؟
جواب:بسمه تعالى: خريد و فروش ضرورى اشكال ندارد.والله العالم
نگاه كردنِ معتكف به آيينه
سؤال:نگاه كردن به آيينه و شانه كردن سر و محاسن براى معتكف چه حكمى دارد؟
جواب:بسمه تعالى:اشكال ندارد.والله العالم
اعتكاف مميز
سؤال:آيا اعتكاف بچه مميّز (غير بالغ) صحيح است؟
جواب:بسمه تعالى:صحيح است.والله العالم
مريض شدن معتكف در روز سوم
سؤال:اگر معتكف در روز سوم مريض شود و يا ضرورتى پيش آيد كه بايد برود و قبلاً هم شرط نكرده بود آيا مى تواند اعتكافش را بهم بزند؟ (در اعتكاف واجب و مستحبى). اگر قبلا شرط كرده بود چطور؟ از حيث قضاء و كفّاره چه وظيفه اى دارد؟
جواب:بسمه تعالى:اگر شرط كرده باشد مطلقاً مى تواند به هم بزند و در غير اين صورت اگر ادامه اعتكاف حرجى باشد مى تواند اعتكاف خود را به هم بزند ولى در صورت واجب بودن بايد بعداً قضا نمايد.والله العالم
خروج ضرورى و رفت و برگشت از نزديكترين راه
سؤال:اگر معتكف به خاطر ضرورتى از مسجد خارج شد آيا واجب است از نزديكترين راه برود و برگردد و آيا واجب است در صورت امكان در زير آفتاب راه برود و نشستن به خاطر ضرورت و استراحت چه حكمى دارد؟
جواب:بسمه تعالى:از نزديكترين راه برود ، و نشستن تنها در حال ضرورت اشكال ندارد.والله العالم
خروج براى شركت در نماز جمعه
سؤال:اگر معتكف به خاطر ضرورتى از مسجد خارج شد آيا واجب است از نزديكترين راه برود و برگردد و آيا واجب است در صورت امكان در زير آفتاب راه برود و نشستن به خاطر ضرورت و استراحت چه حكمى دارد؟
جواب:بسمه تعالى:از نزديكترين راه برود ، و نشستن تنها در حال ضرورت اشكال ندارد.والله العالم
خروج معتكف براى اقامه جماعت
سؤال:اگر معتكف (در غير محل اعتكاف) در نماز جمعه شركت كند آيا مى تواند به اندازه نماز عصر تاخير كرده و نماز عصر را با خطيب جمعه بخواند يا بايد بعد از نمازجمعه فوراً به محل اعتكاف برگردد؟
جواب:بسمه تعالى:براى نماز عصر به مسجد برگردد.والله العالم
جاى گرفتن معتكف
سؤال:در حال اعتكاف اگر معتكفى مكانى را براى اعتكاف معين كرده و جا گرفته و از طرفى معتكف ديگر آن مكان را بدون رضايت او بگيرد، اعتكافش در آن مكان چه حكمى دارد؟
جواب:بسمه تعالى:هرگاه مكانى براى كسى مشخص شد به مكان او تجاوز نكند.والله العالم
عدول از اعتكاف به اعتكاف ديگر
سؤال:حكم عدول از اعتكاف به اعتكاف ديگر چيست؟ چه هر دو واجب باشند يا مستحب، يا يكى واجب باشد و ديگرى مستحب، يا يكى براى خودش باشد و ديگرى براى نيابت، يا هر دو براى نيابت باشد؟
جواب:بسمه تعالى:جايز نيست . والله العالم
قرض در حال اعتكاف
سؤال:قرض دادن و يا قرض گرفتن در حال اعتكاف چه حكمى دارد؟
جواب:بسمه تعالى: تجارت اشكال دارد و اين تجارت نيست. والله العالم
بهم زدن اعتكاف در روز سوم
سؤال:معتكف عمداً و بدون عذرى اعتكاف مستحبى خود را در روز سوم مى شكند آيا بر او قضا يا كفاره لازم مى آيد؟ يا فقط معصيت كرده است؟
جواب:بسمه تعالى:بنابر احتياط قضا دارد و كفاره ندارد مگر در جماع.والله العالم
اعتكاف فرزند بدون اذن پدر و مادر و زن بدون اذن شوهر
سؤال:آيا فرزند بدون اذن پدر و مادر مى تواند معتكف شود و همچنين زن بدون اذن شوهر، با فرض منع بدون دليل آنها؟
جواب:بسمه تعالى: هرگاه مايه ايذاء پدر و مادر نشود اشكال ندارد ولى زن بدون اذن شوهر نمى تواند معتكف شود.والله العالم
خروج از مسجد براى وضو يا توالت رفتن
سؤال:معتكف وقتى براى رفتن به توالت و يا وضو گرفتن از مسجد خارج مى شود گاهاً اتفاق مى افتد به خاطر ازدحام جمعيّت حدود ده دقيقه يا بيشتر در آنجا مى ماند آيا ضررى به اعتكاف مى زند با فرض اينكه رفع حاجت ضرورى است و يا اگر بعداً وضو بگيرد از نماز جماعت يا نماز اول وقت محروم مى شود؟ و آيا در اين مدت مى تواند كارى انجام دهد مثلاً ظرف بشويد؟
جواب:بسمه تعالى: اگر خروج براى رفع حاجت است اشكال ندارد.والله العالم
خروج از مسجد دو راه براى حمام
سؤال:مسجد جامع دو تا توالت و حمّام دارد اوّلى در100 مترى مسجد قرار دارد كه همه راهش زير سايه است و دومى در 300 مترى مسجد قرار دارد كه بيشتر راهش زير آفتاب است حال الف) معتكف مى تواند از هر كدام خواست استفاده كند يا بايد از اوّلى كه نزديك است استفاده كند. ب) اگر استفاده از دوّمى زمان كمترى ببرد به خاطر ازدحام جمعيت در اوّلى، آن وقت وظيفه چيست؟
جواب:بسمه تعالى: از نزديك استفاده كند مگر اينكه آنكه راهش دور است زمان كم ترى ببرد و راه رفتن در سايه اشكال ندارد.والله العالم
خروج برخى از اعضا از مسجد
سؤال:آيا خارج كردن عضوى از بدن مثل سر يا گذاشتن يك پا به خارج از مسجد براى برداشتن چيزى يا دراز كردن دست بخارج از مسجد براى برداشتن يا گذاشتن چيزى موجب ابطال اعتكاف مى شوند؟
جواب:بسمه تعالى: خروج بعضى از اعضاى بدن اشكال ندارد.والله العالم
خروج سهوى يا جهلاً
سؤال:خارج شدن معتكف از محل اعتكاف بخاطر جهل به موضوع يا سهواً چه حكمى دارد؟(مثلاً به شبستان و يا جايى كه چسبيده به مسجد است ولى حكم مسجد را ندارد، برود).
جواب:بسمه تعالى:در صورت سهو يا جهل قصورى اشكال ندارد به شرط اينكه توقف او زياد نباشد.والله العالم
