پدر علم کویر شناسی ایران با ابراز مخالفت همه جانبه از انتقال آب چه از سدها به استان های همجوار در گذشته و چه انتقال آب دریا به کیلومترها دورتر در حال حاضر، تصریح کرد: بارها به مدیران در مورد پیشنهادهای آنان هشدار داده شد که اگر می خواهید استانی را نابود کنید به آن آب بدهید.
پروفسور پرویز کردوانی در گفت‌وگو با ایسنا با ذکر مثالی در تشریح نابودی استان‌های هدف انتقال آب توضیح داد: پدر خانواده اگر بی دریغ و بدون ملاحظه پول در اختیار پسرش قرار دهد، بدون شک آن فرزند منحرف شده و از دست خواهد رفت چراکه پول داده ولی روش درست استفاده و مصرف را به فرزند خود نیاموخته است.
وی، مشکلات کم آبی استان‌هایی نظیر خوزستان، اصفهان و یزد را مصداق واقعی این مثال قلمداد کرد و افزود: آب انتقال پیدا کرد اما در لوله‌ها و شلینگ‌ها بنابراین شاهدیم که این استان‌ها مشکلاتشان بیشتر شده و در معرض خشکسالی کامل قرار دارند.
وی با اشاره به موضوع انتقال آب دریای خزر به سمنان، بر استفاده صحیح و مناسب از آب، تاکید و اظهار کرد: اگر روش‌های استفاده از آب تغییر پیدا نکند و اصلاح نشود هر اندازه منابع آبی جدید نیز فراهم کنیم باز هم توسط مردم مصرف شده و به اتمام خواهد رسید.
انتقال آب دریا اساساً رویکردی اشتباه است
کردوانی، موضوع انتقال آب دریای خزر به سمنان را بیشتر یک کشمکش سیاسی تلقی کرد و افزود: اصولاً انتقال آب مشکل‌گشا نیست و این اتفاق به نوعی جنبه سیاسی دارد، در واقع نوعی چشم و هم چشمی مابین استان‌ها بر سر انتقال آب دریا بوجود آمده است.
این محقق، پژوهشگر و استاد دانشگاه با اشاره به سخنان رئیس جمهور در مورد انتقال آب خزر به سمنان برای مصارف شرب، صنعت و کشاورزی تصریح کرد: گسترش کشاورزی در کویر توجیه نداشته و اقتصادی نیست، در مورد استفاده شرب و صنعت هم اگر روش‌های مصرف همان شیر آب و شلنگ باشد مشکل حل نشده و آب انتقالی به هر اندازه ناکافی است.
رئیس کمیته بیابان‌زدایی انجمن متخصصان محیط زیست ایران با عدم تائید پروژه‌های در دستورکار وزارت نیرو در زمینه انتقال آب خاطرنشان کرد: پروژه‌هایی نظیر انتقال آب خزر به سمنان و همچنین احداث ۹۰۰ کیلومتر کانال آب به گل گهر سیرجان و در ادامه به چادرملوی یزد و پروژه انتقال آب به خراسان جنوبی و رضوی از خلیج فارس و دریای عمان مشکل کم آبی را رفع نخواهد کرد.
وی به بررسی تصمیمات گرفته شده در حوزه برداشت و استفاده از منابع آبی در گذشته و امروز کشور پرداخت و اظهار کرد: مدیران مرتبط در موضوع آب یعنی وزیر آب و برق رژیم گذشته و وزارت نیروی فعلی، با مطالعه اوضاع آبی و محدودیت‌های موجود ۳ تکنولوژی را در گذشته تبیین کردند.
پدر علم کویرشناسی ایران، حفر چاه‌های نیمه عمیق و عمیق را یکی از تکنولوژی‌ها و دستاورد وزارت آب و برق رژیم گذشته معرفی کرد و افزود: با به وجود آمدن این تکنولوژی و تأسیس شرکت‌های متنوعی که این فنآوری را در اختیار داشتند مردم از قنات فاصله گرفته و به برداشت بی‌رویه از منابع آبی روی آوردند.
هیچگونه هشدار برای استفاده غیرمجاز از چاه‌ها در نظر گرفته نشد
کردوانی با اشاره به اینکه هیچگونه هشدار، توصیه و منعی برای استفاده غیرمجاز از چاه‌ها در نظر گرفته نشد، ادامه داد: با برداشت دلخواه و اصراف در این بخش، اکنون بیش از ۷۰۰ هزار حلقه چاه عمیق و نیمه عمیق در کشور به وجود آمده که استفاده و برداشت این منابع در بسیاری از نقاط هم اکنون ممنوع اعلام شده است.
استاد نمونه دانشگاه تهران، دومین تکنولوژی را سدسازی و انتقال آب به نقاط خارج از حوزه سدها، عنوان و تاکید کرد: پیشینه سدسازی در ایران به ۲۰۰۰ سال قبل و دوران هخامنشی باز می‌گردد اما با این تفاوت که در آن زمان کانالی برای انتقال آب به مکانی دیگر وجود نداشت و فقط در پایین دست مورد بهره برداری قرار می‌گرفت.
وی به عنوان نمونه‌ای به انتقال آب پشت سدها به شهرهایی مانند اصفهان، یزد و کرمان اشاره کرد و ادامه داد: با اقداماتی که متعاقب این تصمیم از طرف وزارت نیرو انجام شد اکنون نه تنها مشکل آبی این مناطق رفع نشده بلکه تشدید یافته و به دنبال راه حل های جایگزین هستند.
چهره ماندگار علمی کشور و دارنده نشان عالی دانش در ایران، از اختراع شیرآب و شلنگ به عنوان سومین تکنولوژی یاد کرد و آن را مخرب‌ترین روش در جهت هدر رفت آب در کشور دانست و گفت: این نوآوری را سمبل تمدن نام نهاده و کسانی را که با کاسه و کوزه آب می‌آوردند را غیرمتمدن خطاب کردند.
نحوه صحیح استفاده از شیر آب و شلنگ هرگز آموزش داده نشد
این پژوهشگر، محقق و استاد تمام دانشگاه تهران در ادامه افزود: این اختراع در اختیار عامه قرار گرفت اما نحوه صحیح استفاده از آن هرگز آموزش داده نشد و اکنون شاهدیم که همه به دلخواه از آن استفاده می‌کنند و به وسیله این ابتکار، حیاط خانه‌ها و ماشین‌ها را شسته و فضای سبز شهری گسترش می‌دهند.
چرا تکنولوژی‌ها به کمبود آب منجر شد؟
کردوانی، استفاده غیراصولی و عدم آموزش صحیح به مردم برای استعمال درست از تکنولوژی را باعث به پایان رسیدن تقریبی آب‌های زیرزمینی دانست و افزود: نه تنها استفاده نادرست منجر به کاهش شدید منابع آبی زیرزمینی شد بلکه تکنولوژی سدسازی هم دیگر سودمند نیست و هرچه سد نیاز بود ساخته شده و دیگر امکان سدسازی وجود ندارد.
پدر علم کویرشناسی ایران از تانکرهای انتقال آب در گذشته سخن گفت و یادآور شد: در رژیم گذشته ۱۲۰ آب شیرین کن در جنوب کشور وجود داشت که آب شرب را در مخازن به مردم تحویل می‌داد و آنان نیز غیر از مصرف خوراکی استفاده دیگری از آن نمی‌کردند اما امروزه آب در لوله‌ها جاری است و وفور آن باعث شده تا بحران آب ملموس نباشد.
بارورسازی ابرها، انتقال آب دریا و برداشت آب‌های ژرف نمی‌تواند بحران آب در کشور را حل کند
چهره ماندگار علمی کشور در زمینه جغرافیا از سه فنآوری جدید وزارت نیرو که در دستور کار قرار گرفته سخن گفت و خاطرنشان کرد: بارورسازی ابرها، انتقال آب دریا و برداشت آب‌های ژرف هیچکدام نمی‌تواند مشکل و بحران آب در کشور را حل کند.
وی بارورسازی ابرها که گرایش تدریسی وی در دانشگاه است را سالی یکبار و آن هم تنها در زمستان و نقاط مرتفع امکان پذیر دانست و در مورد آب‌های ژرف گفت: چاه‌هایی با عمق ۴۰۰ و ۵۰۰ متر عمیق بوده اما آب‌های ژرف در اعماق ۲ هزار متری وجود دارند که استحصال آن مشکلات بسیار زیادی ایجاد می‌کند.
استاد نمونه دانشگاه تهران معتقد است: انتقال آب مانند تسهیلات بانکی است و منطقه هدف نیز همانند شخصی محتاج است که همواره به دنبال وام بوده و نیازش تمامی ندارد بنابراین باید به اندازه‌ای مصرف کنیم که نیاز به تسهیلات نداشته باشیم.
وی با اشاره به اینکه انتقال آب پایان ماجرا نبوده و مشکل گشا نخواهد بود، تاکید کرد: این راهکارها تنها تقاضای آب را بیشتر کرده و راه حلی مؤثر و اصولی نیست، در غیر این صورت باید به سمت استفاده از آب‌های غیر متعارف که همان فاضلاب است حرکت کنیم.
