فتاوای آیت الله العظمی گلپایگانی (قدس سره)
مراتب امر به معروف و نهى از منكر
مسأله 29 - لازمه ايمان به خداوند متعال و ايمان به انبياء عظام صلوات الله عليهم اجمعين و ايمان به احكام الهى آنست كه شخص مؤمن، قلبا از منكر و معصيت خداوند متعال، منزجر باشد و منكر را قلبا انكار كند.
مسأله 30 - چون مقصود از امر به معروف و نهى از منكر آنست كه مرتكب فعل حرام و ترك واجب، اين عمل را ترك كند پس اگر به مجرد اظهار كراهت از اين عمل - ولو به اعراض و ترك معاشرت و مراوده - مرتكب، مرتدع مىشود و ترك مىكند، كافى است در اداء وظيفه امر به معروف و نهى از منكر و حاجت به امر و نهى علاوه نيست و اين، درجه اول از امر به معروف و نهى از منكر است.
مسأله 31 - درجه دوم از امر به معروف و نهى از منكر آنست كه اگر مرتكب منكر، با اظهار كراهت، ترك معصيت نكرد با حسن خلق و كلام حسن او را امر به معروف و نهى از منكر نمايد و مصالح ترك منكر و فعل معروف و مفاسد عكس آن را بيان كند تا مرتكب، متنبه شود و ترك معصيت بنمايد، و اگر به همين مقدار مرتكب، متنبه شد و معصيت را ترك كرد اداء وظيفه شده است.
مسأله 32 - درجه سوم از امر به معروف و نهى از منكر آنست كه اگر معصيت كار، به زبان خوش و كلام حسن، ترك معصيت نكرد با غلظت و كلام خشن و تعيير و سرزنش، امر و نهى كند با مراعات ترتيب درجات زبرى و خشونت.
مسأله 33 - درجه چهارم از امر به معروف و نهى از منكر در موردى است كه معصيت كار، از درجات مذكوره، ترك معصيت نكند و مصر باشد، در اين صورت اگر بداند به زدن، ترك مىكند و يا اقلا احتمال عقلائى باشد كه زدن، مؤثر است و از ضرر به جان و مال و عرض خود يا مسلمان ديگرى ايمن باشد واجب است زدن به مقدارى كه ترك معصيت كند به شرط آن كه منجر به جرح و قتل يا سرخى و كبودى كه ديه دارد نشود.
مسأله 34 - اگر شخص با اهل معصيت، محشور باشد و بتواند به ترك معصيت، از معصيت آنها جلوگيرى نمايد، بهترين طريقه امر به معروف و نهى از منكر است مثلا اگر رفيق انسان بخواهد غيبت كند، انسان از استماع، معذرت بخواهد و بگويد من از خدا مىترسم غيبت كنم و اگر در بين تارك الصلاة ها باشد مراقب خواندن نماز باشد يا بين روزه خورها مراقب روزه باشد تا آنها به همين خواندن نماز و گرفتن روزه، تشويق شوند و نماز بخوانند و روزه، بگيرند.
سؤال 35 - اگر انسان كسى را ببيند كه استمناء مىكند وظيفه او چيست؟.
جواب: اگر احتمال تأثير مىدهد بايد او را بطور خصوصى و خيرخواهى نصيحت كند و زيان اين عمل را براى او بيان كند تا از اين گناه، اجتناب نمايد و اگر با نهى از منكر قولى، ترك گناه، نكرد در صورت امكان، به مراتب بعدى نهى از منكر، او را وادار به ترك نمايد.
سؤال 36 - تنبيه دانش آموزان جائز است يا نه؟.
جواب: با اذن ولى در موارد نهى از منكر و جلوگيرى از فساد، به نحوى كه ديه، وارد نشود اقتصار به مقدار ضرور، جائز است.
سؤال 37 - آيا مسلمانان مىتوانند شراب فروش را از باب جلوگيرى از فساد به قتل برسانند، يا نه؟.
جواب: مجرد شراب فروشى، سبب جواز قتل نيست ولى نهى از منكر، به انحاء ديگر، لازم است
