رتبه "فساد" ایران در سال ۲۰۱۸ چند بود؟

طبق روال هر ساله، سازمان بین المللی شفافیت گزارشی را پیرامون وضعیت فساد در بین کشورهای دنیا تهیه و منتشر نموده است. این گزارش که مربوط به سال 2018 می باشد نشان می دهد که اوضاع ایران به لحاظ فساد در مقایسه با سال 2017 بدتر شده است و نمره ایران از 30 به 28 تنزل یافته است. به همین خاطر رتبه ایران در بین کشورهای دنیا نیز از 130 به 138 ارتقاء یافته است.

به گزارش تابناک اقتصادی، از دیدگاه اقتصادی فساد یکی از عوامل بازدارنده رشد اقتصادی محسوب می شود و این پدیده شوم آثار منفی کمی و کیفی بسیاری بر تخصیص بهینه منابع و در نتیجه بر رفاه عمومی دارد. اندازه گیری و مقایسه فساد، به دلیل آنکه این پدیده در خفا اتفاق می افتد اندکی مشکل است اما موسساتی در سطح بین المللی هستند که فساد را به روش های مختلفی در کشورهای سرتاسر دنیا اندازه گیری می کنند و نتایج آن را منتشر می نمایند. یکی از این موسسات، سازمان بین المللی شفافیت می باشد.

سازمان بین المللی شفافیت، یکی از مهمترین شاخص ها در زمینه فساد یعنی شاخص ادارک فساد را هر ساله تهیه و منتشر می کند. این سازمان، سازماني غيردولتي است كه در سال 1993 تأسيس و مقر اصلي آن در آلمان و هدف از ایجاد آن مبارزه با فساد است. شاخص CPI (شاخص ادراک فساد) به وسيله لامبدورف در ژوئن 1995 براي اولين بار تهيه و در سال 1996 به صورت رسمي منتشر شد.

شاخص ادارک فساد، میزان فساد موجود در میان مقامات دولتی و سیاستمداران را نشان می دهد. به عبارت بهتر این شاخص نشان می دهد که وضعیت فساد در بخش عمومی هر کشور چگونه است؟ گزارش های تهیه شده توسط سازمان بین المللی شفافیت بر پایه معیارهایی چون بررسی مدیریت دولتی در کشورها، شرایط دسترسی شهروندان به خدمات عمومی، ساختار حقوقی و قضایی حاکم در کشورها و موقعیت بخش خصوصی می باشد.

به تازگی سازمان شفافیت بین المللی، گزارش مربوط به سال 2018 را منتشر نموده است. در این گزارش هر چقدر نمره یک کشور به صفر نزدیکتر باشد اقتصاد آن کشور فاسدتر است و هر چقدر این نمره به صد نزدیکتر باشد اقتصاد آن کشور از فساد به دور است. نمره ایران نسبت به سال گذشته، با دو نمره کاهش از 30 به 28 تنزل یافته است. این نشان می دهد که در سال 2018 در مقایسه با سال گذشته فساد در ایران بیشتر شده است. همچنین جایگاه ایران در سال 2017 در بین 176 کشور دنیا 130 بود که این جایگاه با هشت پله افزایش در سال 2018 در بین 180 کشور دنیا به 138 ارتقاء یافته است.

 در نمودار زیر روند نمره و رتبه ایران در شاخص ادارک فساد از سال 2003 تا سال 2018 را ملاحظه می کنید.

نمودار نشان می دهد در حالی که از سال 2013 به دلیل کاهش فساد در ایران، نمره ایران در حال رشد و متعاقب آن رتبه ایران در حال تنزل بوده است دوباره در سال 2018 رتبه ایران با بیشتر شدن فساد و کاهش نمره، ارتقا یافته است.

همچنین طبق این گزارش، ایران در میان 18 کشور منطقه خاورمیانه و شمال آفریقا (منا) نیز جایگاهی بهتر از رده سیزدهم را به دست نیاورده است. به عبارت بهتر می توان گفت در سال 2018 اقتصاد ایران در بین 18 کشور منطقه منا بعد از کشورهای سوریه، یمن، لیبی و عراق و در کنار لبنان پنجمین اقتصاد فاسد منطقه منا محسوب می شود. در بین کشورهای منطقه منا امارات با کسب رتبه 70 توانسته است در رتبه 23م دنیا قرار بگیرد و رتبه اول این منطقه را به خود اختصاص دهد. بعد از امارات، قطر با کسب نمره 62 و رتبه 33م دنیا در جایگاه دوم این منطقه قرار گرفته است.

با توجه به اینکه در بند 19 سیاست های اقتصاد مقاومتی به موضوع  شفاف سازی اقتصاد و سالم ‌سازی آن و جلوگیری از اقدامات، فعالیت‌ ها و زمینه های فسادزا در حوزه‌ های پولی، تجاری، ارزی و  غیره اشاره شده، مسئولین باید مبارزه با فساد را به صورت جدی تری دنبال کنند تا روند رو به رشد سال های اخیر ایران در شاخص های بین المللی فساد، دوباره تکرار شود و جایگاه ایران در دنیا بدین لحاظ ارتقا یابد.