از زمان روی کار آمدن دونالد ترامپ به عنوان رئیس‌جمهور آمریکا، ایالات متحده به عنوان بخش اصلی سیاست «فشار حداکثری» بر ایران، تلاش برای به صفر رساندن فروش نفت ایران را در دستور کار قرار داده است. هرچند در حال حاضر، تعدادی از خریداران اصلی نفت ایران از معافیت موقت تحریمی آمریکا برخوردار شده‌اند، درباره تمدید یا عدم تمدید این معافیت پس از انقضای آن هنوز ابهام وجود دارد. از سوی دیگر، به نظر می‌رسد رژیم اسرائیل هم در راستای اعمال فشار بیشتر بر ایران از این نقطه، همراهی خود را با آمریکا بیشتر کرده است.
به گزارش سایت
«آزادی»، دولت آمریکا پس از خروج از توافق هسته‌ای با ایران (برجام) در ماه اوت، قصد خود را برای بازگرداندن تحریم‌های ایران اعلام کرد و این تصمیم عملاً از ماه نوامبر جنبه اجرایی به خود گرفت. همزمان، واشنگتن هدف اصلی خود را به صفر رساندن فروش نفت ایران اعلام کرد. با این حال، نگرانی از بابت افزایش سرسام‌آور قیمت نفت به واسطه کاهش عرضه، سبب شد که کاخ سفید معافیت‌های را در این زمینه برای شماری از خریداران نفت ایران در نظر بگیرد.
به این ترتیب، چین، هند، ژاپن، کره جنوبی، تایوان، ترکیه، ایتالیا و یونان به مدت شش ماه از معافیت تحریمی آمریکا برخوردار شدند؛ مشروط بر اینکه طی این مدت، واردات نفت خود از ایران را «به میزان قابل توجهی» کاهش دهند. اکنون و در شرایطی که کمتر از دو ماه به زمان انقضای این معافیت موقت (ماه می) باقی مانده، گمانه‌زنی‌ها درباره چشم‌انداز آینده فروش نفت ایران در سایه تحریم‌ها، بار دیگر در محافل تحلیلی و رسانه‌ای بالا گرفته است.
خبرگزاری «رویترز» امروز پنجشنبه با انتشار گزارشی در این زمینه به نقل از دو منبع دیپلماتیک آمریکایی نوشت واشنگتن احتمالاً به شرط کاهش خرید، معافیت تحریمی واردکنندگان نفت ایران را تمدید خواهد کرد. بر اساس این گزارش، آمریکا مصمم است از ماه می، صادرات نفت ایران را حدود ۲۰ درصد کاهش داده و به زیر یک میلیون بشکه در روز برساند. کاخ سفید قصد دارد این هدف را با درخواست از کشور‌هایی که از ایران نفت خریداری می‌کنند برای کاهش واردات نفت از ایران محقق سازد و به آن‌ها نیز وعده خواهد داد که با اجرای این درخواست، معافیت تحریمی آمریکا برای آن‌ها تمدید خواهد شد.
در این گزارش همچنین آمده که با وجود پابرجا بودن تصمیم بلندمدت آمریکا برای به صفر رساندن فروش نفت ایران، در حال حاضر مبنای سیاست واشنگتن در حالا حاضر کاهش صادرات نفت ایران به زیر یک میلیون بشکه در روز است؛ زیرا دولت ترامپ نگران فشار برای قطع کامل صادرات نفت ایران در کوتاه مدت است و این نگرانی از این بابت است که مبادا این کار منجر به افزایش قیمت جهانی نفت شود. کاهش ۲۰ درصدی در حال حاضر به معنای کاهش ۲۵۰ هزار بشکه در روز کمتر از میزان فعلی خواهد بود. در حال حاضر صادرات نفت ایران روزانه یک میلیون و ۲۵۰ هزار بشکه در روز است.
در همین راستا، روز سه‌شنبه بود که برخی منابع خبری، از دیدار مایک پامپئو، وزیر خارجه آمریکا با مدیران ارشد شرکت‌های بزرگ نفتی آمریکایی با هدف پیشبرد سیاست کاخ سفید علیه ایران خبر دادند. مبنای این دیدار، درخواست دولت آمریکا از این شرکت‌هاست تا صادرات نفت خام به آسیا را بیشتر کرده و به این ترتیب، نیاز موجود در بازار به نفت ایران را کاهش داده و در بلندمدت، به طور کلی از میان ببرند.
از سوی دیگر، برایان هوک، نماینده ویژه ایالات متحده در امور ایران روز چهارشنبه در یک کنفرانس مربوط به نفت در تگزاس مدعی شد که تحریم‌های آمریکا علیه ایران موفق بوده و موجب کاهش شدید صادرات نفت این کشور شده است. به گفته وی، از سال ۲۰۱۷، درآمد ایران از محل فروش نفت ۱۰ میلیارد دلار کاهش یافت و روزانه ۱.۵ میلیون بشکه نفت ایران از بازار جهانی حذف شد. در این نشست، استیو منوشین وزیر خزانه‌داری آمریکا هم درباره معافیت تجارت نفتی برخی کشور‌ها گفت: این معافیت دائمی نیست و همه کشور‌ها باید واردات نفت از ایران را متوقف کنند.
به این ترتیب، با نزدیک شدن به موعد انقضای معافیت تحریمی آمریکا برای خریداران نفت ایران، به نظر می‌رسد واشنگتن در حال بازنگری سیاست خود در قبال صادارت نفت ایران، به منظور اعمال فشار هرچه بیشتر بر ایران از این محل است. به عبارت دیگر، واشنگتن تلاش دارد به خریداران نفت ایران بگوید که بدون تعهد آن‌ها به کاهش قابل ملاحظه خرید از ایران، تمدید معافیت تحریمی در کار نخواهد بود.
همزمان، به نظر می‌رسد رژیم اسرائیل نیز ضمن استفاده از فرصت، در حال شکل دادن به یک اهرم دیگر آمریکا برای اعمال فشار نفتی بر ایران است؛ یعنی مبارزه با آنچه واشنگتن و تل‌آویو «قاچاق نفت ایران» می‌خوانند. در این راستا، بنیامین نتانیاهو، نخست‌وزیر رژیم اسرائیل، اخیراً در جریان یک سخنرانی مدعی شد: «ایران سعی می‌کند تحریم‌ها را از طریق قاچاق مخفیانه نفت از راه دریا دور بزند». وی افزود: «در حالی که این تلاش‌ها در حال گسترش است، نیروی دریایی اسرائیل نقش مهم‌تری در جلوگیری از این اقدامات ایران دارد». وی از جامعه جهانی خواست تا مانع از «شکستن تحریم نفتی» ایران شود.
البته این اظهارات با واکنش جمهوری اسلامی ایران مواجه شد. امیر سرتیپ حاتمی، وزیر دفاع جمهوری اسلامی ایران در مصاحبه‌ای با خبرگزاری «ایرنا»، تهدید نتانیاهو برای استفاده از نیروی نظامی برای جلوگیری از صادرات نفت ایران را محکوم کرده و گفت: «اگر چنین قصدی داشته باشد، این موضوع به عنوان یک ناامنی بین‌المللی و راهزنی تلقی خواهد شد». وی همچنین هشدار داد که به چنین اقدامی پاسخ محکم داده خواهد شد.
به هر حال، آن‌گونه که مشخص است، رویکرد آمریکا در قبال کاهش فروش نفت و افزایش فشار‌ها بر ایران، در حال حاضر دارای دو محور عمده است؛ نخست، منوط کردن تمدید معافیت‌های تحریمی به کاهش قطعی و قابل توجه خرید نفت از ایران و دوم، جلوگیری از تلاش ایران برای دور زدن تحریم‌های نفتی با همکاری متحدان منطقه‌ای، به ویژه رژیم اسرائیل. هرچند از یک سو به عقیده کارشناسان به صفر رساندن فروش نفت ایران هدفی کم و بیش ناممکن برای آمریکا به نظر می‌رسد و از سوی دیگر، ادعا‌های نتانیاهو نیز بیشتر یک مانور تبلیغاتی به شمار می‌رود تا اعلام یک سیاست رسمی، اما به طور کلی، مجموعه تحولات جاری بیانگر تهاجمی‌تر شدن بیش از پیش رویکرد آمریکا در قبال ایران، به ویژه در موضوع صادرات نفت است.
