فتاوای آیت الله العظمی صافی گلپایگانی (مدظله)
مراسم ترحيم و يادبود
سؤال 179 -زنهائى كه گيسوان خودشان را در مصيبت قيچى كنند يا ببرند كفّارۀ بر آنها واجب مى‌شود اگر براى اصلاح كردن يا زينت دادن اين عمل را انجام دهند كفّاره تعلق مى‌گيرد يا نه؟
جواب:قيچى و اصلاح مو جهت زينت كفّاره ندارد.
سؤال 180 -پولهايى كه براى برگزارى مراسم ترحيم خرج شده است از كجا تأمين شود آيا از اصل تركه يا از ثلث (اطعام كرايه اتوبوس چاپ اعلاميۀ ترحيم-خرج مسجد محل برگزارى مراسم-مزد و انعام افراد خدمت‌كننده در مراسم ترحيم از قبيل: قارى قرآن موزّع قرآن- چاى‌ريز-آشپز-نوحه‌خوان -سخنران و. . .) .
جواب:اگر متوفّى وصيت كرده كه مراسم ترحيم برگزار كنند بايد از ثلث تأمين شود ولى اگر در اين خصوص چيزى نگفته و براى ثلث مصارف ديگرى تعيين نموده كبار ورثه مى‌توانند از اموال خودشان مصرف كنند و چنانچه ميّت صغير داشته باشد نمى‌توانند از مال صغير خرج كنند.
سؤال 181 -حجله‌هائى كه براى اموات مى‌گذارند و گلهاى طبيعى كه روى جنازه و قبر مى‌ريزند آيا مصداق تبذير مال هست يا وجه شرعى دارد؟
جواب:آنچه مسلّم است اين است كه اگر وجوهى كه در اين راه‌ها مصرف مى‌شود صرف خيرات و دادن صدقه براى ميّت شود از جهات متعدد مستحسن و مستحب و موجب انتفاع ميّت است.
سؤال 182 -آيا درست است يك نفر كه يكى از بستگانش فوت مى‌نمايد زير ديون ديگران واقع شود و مبلغى را از شخصى قرض نمايد و ناچار شود زياده از آن مبلغ را به عنوان ربا به قرض دهنده بپردازد تا در نظر مردم محترم شود؟ مستدعى است راهنمائى فرمائيد.
جواب:قرض ربوى حرام و از گناهان كبيره است آنچه كه براى ميت نفع دارد خيرات و مبرات است و در درجه اول اداء ديون او مثل خمس و زكات و بدهكاريهاى او به اشخاص و كفارات و مظالم و حج نيابتى براى او اگر در ذمه داشته باشد كه اين امور در صورتى كه ميت مديون آنها باشد همه از اصل تركه او برداشته مى‌شود و همچنين قضاء نماز و روزه او و بعد هم خيرات مستحبه مثل صدقه و احسان بفقراء و امور خيريه ديگر و اگر وصيت كرده بايد به وصيت او تا مقدار ثلث تركه او عمل شود و در زائد بر ثلث هم اگر كبار ورثه عمل نمايند احسان به او است و راجع به مراسم معموله جهت عزاى اموات و عروسيها و مجالس ضيافت و ميهمانيها مقتضى است از مخارج سنگين كه صاحبان عزاء يا عروسى از تحمل آن بزحمت و حرج مى‌افتند و غالباً رجحان شرعى ندارد خوددارى نمايند و سيره و روش حضرت رسول اكرم (ص) و ائمه طاهرين عليهم السلام و راهنمائيهاى اخلاقى اسلامى را سرمشق قرار دهند و به اقتصاد عمل نمايند و حتى كسانى كه اهل تمكن و توانائى مالى هستند نيز مناسب است در اين قبيل مراسم ميانه روى را مراعات نمايند تا كسانى كه متمكن نيستند بملاحظۀ عرف معمول گرفتار قرض و زحمت نشوند و مخصوصاً اگر اين مراسم براى رقابت و همچشمى‌هاى دنيائى باشد هرگز موجب اجر براى زنده و مرده نخواهد شد و حال همان شخص را خواهد داشت كه بر حسب بعضى اخبار در زمان حضرت امير المؤمنين سلام اللّه عليه براى رقابت و اظهار رياست نه براى خدا و اطعام فقرا سيصد شتر قربانى كرد و حضرت خوردن گوشت آنها را بر مردم تحريم نمود و احدى از آنها نخورد خداوند متعال همه را موفق به پيروى از دستورات اخلاقى اهل بيت سلام اللّه عليهم بنمايد
