اگر همچنان طرحهای توسعه کشاورزی را مثل سابق ادامه دهند و یا میدان نفتی ازادگان را برای استخراج نفت خشک کنند تالاب بار دیگر خشک خواهد شد.
سیلاب خوزستان هنوز و بعد از گذشت بیش از یک هفته از اوجگیری مرتفع نشده. همچنان محلیها با گونیهای خاک و جانشان مقابل آب ایستادهاند تا خانههایشان را از دست ندهند. اما آب وحشیتر از این حرفهاست و راهش را به روستاهای بسیاری باز کرده و از همان زمان هم بحث باز کردن تالاب هورالعظیم مطرح شده است.
به گزارش
«آزادی»، هشتگهای بسیاری در فضای مجازی فراوان شدند که میگفتند "هور را باز کنید". تالابی که خشک است و تاسیسات نفتی درونش از جمله عواملی بوده در این مدت که مسئولان تلاش کردند تا راه دیگری به جز آن مقابل سیل بگذارند. حال آنکه راه درست همان باز شدن هور و رها کردن آبها در آن است. اتفاقی که در نهایت افتاد و حالا بخش بزرگی از تالاب پر آب شده است. تالابی که به گفته محمد درویش، فعال محیطزیست که پیش از این مدیر کل دفتر مشارکتهای مردمی سازمان حفاظت محیط زیست بوده مهمترین تالاب آسیای جنوبغربی است و سرریز آن هم وارد شطالعرب و خلیج فارس میشود. این تالاب یک میلیون هکتار وسعت دارد و در طول هزاران سال منبع تولید ماهیان آب شیرین و تغذیه پرندگان گوناگون بوده.
او به
«آزادی» میگوید در این تالاب ۵۰۰ نوع پرنده وجود داشته که در قیاس با ۵۳۰ پرندهای که در کل ایران وجود دارد رقم عجیبی است. یعنی پرندگان این تالاب نه دهم کل پرندگان ایران را تشکیل میدادند. «این تالاب بعد از سدسازیهای گسترده دولتهای ترکیه، عراق و سوریه دچار ضعف شد و تنها از طریق ایران و آب رودخانه کرخه به آن میریخت که ایران هم در سالهای پایانی دهه ۹۰ میلادی با افتتاح سد کرخه عاملی شد تا تالاب به صورت کلی خشک شود».
درویش میگوید همان موقع سازمان ملل هشدار داد که وضعیت منطقه به این ترتیب بحرانی خواهد شد، اما هیچ کدام از کشورها توجهی نکردند. به این ترتیب تمام تالابهای اقماری خشک شدند و بعد هم شرکت نفت از این مسئله استفاده و بخشی از جنوب شرقی تالاب را دیوارکشی کرد «برداشت نفت در خشکی کمهزینهتر و راحتتر است و برای همین هم آنها علاقهای به پرآب شدن هور نداشتند. اما وقتی در سالهای اخیر فرسایش بادی جدی شد، آنها تازه متوجه شدند چه اتفاقی افتاده و در ابتدای دولت حسن روحانی برای نخستین بار وزارت نیرو به این امر تن داد که یک و نیم میلیارد مترمکعب به تالاب هور آب بدهد. همین اتفاق هم بی سابقه بود که بعد از ۲۰ سال ۸۰ تا ۹۰ هزار هکتار تالاب آبدار شد».
اما در نهایت آن بخشهایی که آبدار شده بود را هم کشاورزان برای شالیکاری میبردند و آب کرخه به هور نمیرسید و واقعیت تلخ دیگر این است که تالابی به این اهمیت ثبت جهانی نشده است و در تمام این سالها سازمان محیطزیست تلاشی برای ثبت این تالاب نکرد «متاسفانه محیطزیست ما منافع دولتها برایش مهم است تا منافع ملی. الان هم از سمت عراق درخواست ثبت بین المللی تالاب ارسال شده و ایران، چون برایش برداشت نفت در خشکی کمهزینهتر است دوست دارد تالاب خشک بماند. در حالیکه حفاری نفتی در جایی مانند تالاب هورالعظیم باید در شرایط آبی و رعایت اصول محیطزیستی انجام گیرد.»
به گفته این فعال محیطزیست یکی از خوبیهای سیل در کنار دشواری ویرانیهایش برای مردم همین پرآب شدن هور بوده است. او میگوید با سیلی که آمد تمام جادهکشیها از بین رفت و تالاب یکدست شد و ماهیت پیوسته خود را به دست آورد و در حال حاضر ۱۳۰ هزار هکتار از هور که در محدوده ایران قرار دارد تقریبا پر از آب است و با باز کردن شط علی از روز گذشته امیدواریها بیشتر شده است. «آبگیری هور باعث میشود چشمه تولید گرد و خاک از بین برود و در نهایت مردم منطقه نفس میکشند. رونق صیادی، گردشگری و حصیرباقی از جمله دیگر مزایای آن است. این را بگذارید کنار پرندگانی که گذرشان به این تالاب میافتد. اما در حال حاضر ۱۵۰ متر به حریم رودخانه کارون و ۹۰ متر به حریم رودخانه کرخه تجاوز کردهاند و ساخت و ساز انجام شده که حالا این سیلابها شاید برای همه موارد زنگ خطر بزرگی باشد»
او همچنین در پاسخ به این پرسش که چقدر میتوان امیدوار بود آبی که درحال حاضر در هور قرار دارد ماندگار بماند میگوید «هور هزاران سال آب داشته و به صورت طبیعی استعداد نگهداری آب را دارد و اگر ما احترام بگذاریم به قوانین جلگه خوزستان آب میتواند آنجا بماند چرا که این جلگه حاصلخیزترین جلگه خاورمیانه است. اما متاسفانه امکان خشک کردن مجدد آن وجود دارد. اگر بخواهند همچنان طرحهای توسعه کشاورزی را مثل سابق ادامه دهند و یا میدان نفتی ازادگان را برای استخراج نفت خشک کنند این اتفاق عملی خواهد شد» او میگوید بعد از این اتفاق بسیاری از محلیها متوجه اهمیت هور شدهاند و قبل از آن نمیدانستند این تالاب چقدر اهمیت دارد و حالا امیدواریم برای حفظ آن تلاش کنند.