محمد علی جعفری، معروف به عزیز جعفری، در شهریور ۱۳۳۶ در شهر یزد متولد شد. او پس از دریافت مدرک دیپلم، در سال ۱۳۵۴ در رشته مهندسی معماری در دانشگاه تهران پذیرفته شد.
به گزارش تابناک، جعفری پس از انقلاب به نمایندگی از سوی انجمن اسلامی دانشجویان، به جمع تسخیرکنندگان سفارت آمریکا پیوست. او بعد‌ها بعد به هیئت مرکزی بسیج وارد شد و پس از چندی نیز به واحد پاسداران انقلاب فرهنگی، راه پیدا کرد. سپس عضو واحد اطلاعات سپاه پاسداران شد و به کردستان رفت. ورود رسمی او به واحد‌های رزمی سپاه پاسداران، از خرداد ماه ۱۳۶۰ است. در دفاع مقدس ابتدا مدتی فرمانده قرارگاه غرب بود، سپس فرماندهی قرارگاه نجف را برعهده گرفت. علاوه بر این او فرماندهی تیپ‌های عاشورا، معاونت سپاه شوشتر و فرماندهی قرارگاه قدس را نیز مدتی عهده‌دار بود. مشارکت در عملیات کربلای ۴ و ۵ که به مجروح شدنش منجر شد، بخشی دیگر از کارنامه جنگی اوست.
روزنامه شرق درباره او نوشته است: سردار محمدعلی جعفری، فرمانده سپاه پاسداران چهره‌ای است که امروز کارنامه سیاسی و خبری‌اش را مرور کرده‌ایم.
قاطع، کوتاه و کوبنده جواب می‌دهد. لحن و بیانش صریح است و خالی از کوچک‌ترین مزاح. شاید این اخلاقش به‌واسطه روحیه‌ای باشد که حضور ٣٦ساله‌اش برای او در سپاه به ارمغان آورده است. سردار محمدعلی جعفری، فرمانده سپاه پاسداران چهره‌ای است که امروز کارنامه سیاسی و خبری‌اش را مرور کرده‌ایم.
بهانه: تفنگ که سهل است، ما صاحب موشک هستیم
فرمانده کل سپاه با بیان اینکه «صاحب تفنگ که سهل است، ما صاحب موشک‌های دشمن‌شکن هستیم و آن‌ها را علیه دشمنان و برای حفاظت از نظام، مردم و امنیت ایران اسلامی به کار می‌گیریم»، گفت: «دولتی که تفنگ نداشته باشد، توسط دشمنان تحقیر و سرانجام تسلیم می‌شود». به نظر می‌رسد سخنان او واکنشی به اظهارات شش روز پیش حسن روحانی، رئیس‌جمهوری در افطاری با فعالان اقتصادی است که گفته بود: «ابلاغ سیاست‌های اصل ۴۴ برای این بود که اقتصاد به مردم واگذار شود و دولت از اقتصاد دست بکشد، اما ما چه کار کردیم؟ بخشی از اقتصاد دست یک دولت بی‌تفنگ بود که آن را به یک دولت با تفنگ تحویل دادیم، این اقتصاد و خصوصی‌سازی نیست. از آن دولتی که تفنگ نداشت می‌ترسیدند، چه برسد به اینکه اقتصاد را به دولتی دادیم که هم تفنگ دارد و هم رسانه را در اختیار دارد و همه چیزی دارد و کسی جرئت ندارد با آن‌ها رقابت کند».
شناسنامه: صادره از نجف‌آباد
نامش محمدعلی جعفری است و به «عزیز» مشهور است. سال ٣٦ در نجف‌آباد یزد به دنیا آمد. ٢٠ساله بود که در رشته معماری در دانشگاه تهران پذیرفته شد و به پایتخت آمد.
حضورش در دانشگاه کم‌کم او را به دانشجویی انقلابی بدل کرد. انقلاب که شد از تب و تاب فعالیت نیفتاد، او از جمله دانشجویانی بود که در تسخیر سفارت آمریکا حضور داشت.
سال ٦٠ با دختر غلامحسین بشردوست -از هم‌رزمانش در جبهه که سال‌ها بعد او را به‌عنوان مشاور خود برگزید - ازدواج کرد. روایت ازدواجش جالب است و ابتدا خود برای خواستگاری به بابلسر و منزل پدر همسر آینده‌اش می‌رود و سپس ماجرا را با خانوده‌اش در میان می‌گذارد. خانواده‌اش که فکر می‌کردند او در جبهه است و در جنوب، از ماجرای خواستگاری او شوکه می‌شوند. خودش دراین‌باره می‌گوید: «تلفنی با خانواده‌ام در یزد تماس گرفتم. وقتی موضوع را به مادرم گفتم با صدای بلند خندید و گفت: پسرجان تو داری توی جبهه می‌جنگی یا رفتی دنبال زن‌گرفتن؟ گفتم: مادر جان هم دارم می‌جنگم و هم دارم زن می‌گیرم... عزیز من جبهه جنوب کجا و بابلسر کجا؟ اصلا می‌فهمی چه داری می‌گویی؟ تازه دو تا برادر بزرگ‌تر از خودت هم داری که هنوز زن نگرفته‌اند. تو چطور می‌خواهی زودتر از آن‌ها زن بگیری؟ گفتم مگر چه عیبی دارد که من زودتر از داداش‌هایم خط‌شکنی کنم؟ گفت: عیبی که ندارد عزیزم؛ هر طور خودت صلاح می‌دانی همان جور عمل کن». حاصل این ازدواج دو فرزند- یک دختر و یک پسر- شد.
کارنامه: فرمانده جنگ‌های نامتقارن
جنگ که شروع شد، در قالب بسیج مردمی به جبهه رفت در سال ٦٠ به عضویت اطلاعات سپاه درآمد.
نقطه برجسته کارنامه جنگی‌اش، اما مشارکت در عملیات کربلای٤ و ٥ است که منجر به مجروح‌شدنش شد. جعفری پس از بهبودی به ستاد سپاه منتقل شد و در سمت معاون عملیات ستاد کل و سپس جانشین رئیس ستاد خدمت کرد. سال ٦٧ که جنگ به پایان رسید، به دانشگاه برگشت و معماری را از سر گرفت.
پنج سال بعد - سال ٧٢- که از دانشگاه فارغ‌التحصیل شد، به فرماندهی نیروی زمینی سپاه منصوب شد و تا سال ٨٤ هم این سمت را بر عهده داشت. او در این ایام ضعف و قوت آمریکا در حمله به افغانستان و عراق را ریز به ریز مورد واکاوی و پژوهش قرار داد.
١٢ سال از فرماندهی‌اش در نیروی زمینی سپاه می‌گذشت که به فرماندهی قرارگاه ثارالله رفت. قرارگاه ثارالله مسئول تأمین امنیت پایتخت است.
سال ٩٠ و در اوج رویارویی ایران و غرب بر سر پرونده هسته‌ای، نام او همراه با ٣١ نفر دیگر در فهرست تحریمی‌های جدید اتحادیه اروپا قرار گرفت. دو سال بعد از قرارگرفتن نامش در فهرست تحریمی‌های اتحادیه اروپا و درحالی‌که شش سال از فرماندهی‌اش بر سپاه پاسداران می‌گذشت، نشریه آمریکایی «فارن‌پالسی» اسم او را به‌عنوان یکی از ٥٠٠ چهره قدرتمند دنیا منتشر کرد. (مقام معظم رهبری، رستم قاسمی، وزیر نفت سابق، حیدر مصلحی، وزیر سابق اطلاعات و محسن فخری‌زاده، استاد فیزیک هسته‌ای دانشگاه امام حسین دیگر اسامی این فهرست بودند).
مواضع
تشکیل حکومت اسلامی راهی جز پیشرفت انقلاب اسلامی ندارد. ایسنا، اردیبهشت ٩٦.
امروز برخی دشمنان منطقه‌ای اسلام و شیعه مثل عربستان خائن پا جای پای اسرائیل گذاشته‌اند. / فارس، اردیبهشت ٩٤.
صهیونیست‌ها منتظر پاسخ‌های بعدی هسته‌های حزب‌الله باشند، مسیرمان را تا محو اسرائیل ادامه می‌دهیم. / ایسنا، بهمن ٩٣
کتاب کالک‌های خاکی مجموعه خاطرات محمدعلی جعفری از کودکی تا عملیات آزادسازی خرمشهر در تیر ماه سال ۱۳۹۲ رونمایی شد. «کالک‌های خاکی» در یازده فصل متنی، یک فصل عکس و سند در قطع ربعی و ۶۴۰ صفحه منتشر شده‌است. فصل اول با عنوان بچه نجف‌آباد یزد، به دوران کودکی تا نوجوانی جعفری، همچنین آداب و رسوم مردم یزد و جغرافیای این استان می‌پردازد. فصل دوم با عنوان دانشکده هنر، فصل سوم با عنوان خمینی‌ای امام، فصل چهارم با عنوان دانشجوی خط امام، فصل پنجم با عنوان در انقلاب فرهنگی، فصل ششم شکست حصر سوسنگرد، فصل هفتم پیروزی یک تفکر، همسر یا همسنگر، تیپ یک عاشورا، با قرارگاه عملیاتی قدس در نبرد فتح و الی بیت‌المقدس، از دیگر عناوین بخش‌های این کتاب است. بخش پایانی کتاب کالک‌های خاکی اختصاص به عکس‌هایی از مراحل مختلف زندگی جعفری دارد که به همراه تعدادی سند فصل دوازدهم را شامل می‌شود.
در تاریخ ۱ اردیبهشت سال ۹۸ سلامی از سوی رهبر انقلاب و طی حکمی سردار سلامی را به سمت فرماندهی کل سپاه منصوب کرد و او جایگزین عزیز جعفری شد.
