ترکیه در سالیان اخیر طرح های زیادی برای حفظ نفوذ خود در سوریه طراحی و اجرا کرده است؛ طرح هایی که علاوه بر نقض آشکار حاکمیت سوریه، پیامدهایی برای سیاست خارجی ترکیه نیز به همراه داشته است.
به گزارش «تابناک»؛ هم اکنون ترکیه نفوذ خود در بخش هایی از سوریه را حفظ کرده که استان ادلب در شمال غرب سوریه مهم ترین آن است. استانی که هم اکنون محل تجمع بزرگترین گروه های تروریستی از جمله هیأت تحریرالشام است و از سوی آنکارا حمایت تسلیحاتی و دیپلماتیک می شوند.
در همین زمینه، وبگاه آمریکایی المانیتور با اشاره به حمله احتمالی ارتش سوریه به ادلب و کشمکش میان ارتش سوریه و ترکیه در این منطقه، در مطلبی آورده است: توافق میان رجب طیب اردوغان، رئیس جمهور ترکیه و ولادیمیر پوتین رئیس جمهور روسیه در سپتامبر 2018 در سوچی، منجر به از بین رفتن درگیری میان ارتش سوریه و هیات تحریرالشام (HTS) نشد.
آنکارا به شدت از عملیات همه جانبه روسیه و نیروهای تحت حمایت ایران برای اعاده کنترل ارتش سوریه بر این منطقه نگران است. انتظار می رود این موضوع در نشست این هفته آستانه در قزاقستان، با حضور ایران، روسیه و ترکیه، مورد بحث قرار گیرد.
آنکارا بر این باور است که ارتش سوریه توافق سوچی میان ترکیه و روسیه در ادلب را بارها نقض و حملات زیادی را در این استان علیه گروه های مسلح راه اندازی کرده است.
روسیه و دمشق بارها با اشاره به حضور مداوم هیأت تحریرالشام در ادلب، از ترکیه خواسته اند بر پایه توافق سوچی، هیأت تحریرالشام و سایر گروه های وابسته به آن باید سلاح های سنگین خود را کنار بگذارند. با این حال، ترکیه هنوز موفق به انجام این کار نشده است.
با وجود این، تاکنون مسکو و آنکارا به دلیل روابط رو به گسترششان، در رابطه با انتقاد از اقدامات یکدیگر در ادلب، احتیاط به خرج داده اند.
اما ایران رویکرد متفاوتی دارد و همان طور که در اظهارات اخیر محمد جواد ظریف در آنکارا ملاحظه شد، به دنبال آن است تا گروه های مورد حمایت ترکیه در ادلب کامل ریشه کن شوند.
طرح ترکیه برای پیاده سازی الگوی حزب الله در شمال سوریه!
ادلب آخرین قلعه و دژ شورشیان و گروه های تروریستی در سوریه است که عمدتا تحت کنترل هیأت تحریرالشام قرار دارد. دمشق وعده داده که به زودی کنترل این منطقه را به دست خواهد گرفت.
ترکیه در پی ادغام هیأت تحریرالشام در درون ارتش آزاد (FSA ) است؛ اما بر خلاف نظر آنکارا، هیأت تحریرالشام تاکنون حاضر به انجام چنین کاری نشده است.
تحریرالشام از حضور نظامی ترکیه در ادلب خرسند است، چون آن ها را از حملات ارتش سوریه مصون نگه می دارد. در همین رابطه، به نظر می رسد هیأت تحریرالشام با پشتیبانی ترکیه به دنبال حضور پایدار و طولانی مدت در شمال سوریه به مانند حضور حزب الله در لبنان است. در واقع، آن ها به دنبال پیاده کردن الگوی حزب الله در شمال سوریه هستند.
گویا اگر ترکیه موفق به ادغام تحریرالشام در ارتش آزاد شود، می تواند گام مهمی برای کسب مشروعیت بین المللی برای این گروه ها به عنوان اپوزیسیون اسد بردارد.
یک دیپلمات غربی در گفت وگو با المانیتور عنوان کرد، اگر ترکیه چنین طرحی را دنبال کند، قطعا با مخالفت ایران، روسیه و دمشق روبه رو خواهد شد، چون هیچ یک از آن ها هیأت تحریرالشام را به عنوان یک گروه مشروع به رسمیت نخواهند شناخت.
در این رابطه، ذکر چند نکته ضروری است؛
نخست: پیاده سازی الگوی حزب الله در شمال سوریه از سوی ترکیه با حضور گروه های تروریستی همچون تحریرالشامکه می تواند در بلندمدت به یک تهدید امنیتی جدی برای خود ترکیه تبدیل شود. به این جهت که ایدئولوژی گروهی همچون تحریرالشام( سلفی گری) با گفتمان حاکم بر ترکیه (اخوانی گری) تعارض آشکار دارد و این گروه در صورت تثبیت در مرزهای ترکیه می تواند بازتابی ضد امنیتی برای خود ترکیه به همراه داشته باشد.
دوم: حزب الله و نیروهای آن بخشی از ملت و کشور لبنان بوده اند و این حزب رفتاری خارج از جامعه و مردم لبنان ندارد. این در حالی است که تحریرالشام متشکل از نیروهای متعدد خارجی است که در سوریه فعالیت می کنند. در واقع، سوریه نه وطن آنهاست و نه خود را بخشی از مردم سوریه می دانند.
سوم: حزب الله یک حزب سیاسی است که بیشترین کرسی ها را در پارلمان لبنان در اختیار دارد؛ این در حالی است که تحریرالشام، یک گروه مسلح تروریستی است که اعتقادی به راه حل ها و ابتکارات سیاسی ندارد و تنها رسالت خود را مبارزه و به زعم خودشان «جهاد» می دانند.