چهارشنبه هفته گذشته، زمزمههایی در خصوص احتمال کاهش تعهدات برجامی ایران شنیده شد؛ موضوعی که حکایت از واکنش جدی ایران در مقابل بدعهدی آمریکاییها و همچنین سکوت کشنده و کم کاری اروپاییها در مقابل چنین رویکردی دارد؛ بنابراین، شنیده شده جمهوری اسلامی ایران قصد دارد در راستای کاهش تعهدات برجامی خود همزمان با سالگرد خروج آمریکا از برجام اقدام کند.
به گزارش «تابناک»؛ پس از اعلام رسمی تصمیم دولت آمریکا مبنی بر عدم تمدید معافیتهای ناظر بر معاملات نفتی با جمهوری اسلامی، سخنگوی وزارت امور خارجه این کشور، از تشدید تحریمها در عرصه فعالیتهای هستهای ایران خبر داد.
شنبه چهاردهم اردیبهشت «مورگن اورتاگز» سخنگوی وزارت امور خارجه آمریکا اعلام کرد که از این پس هرگونه پشتیبانی کشورهای دیگر از افزایش ظرفیت تولید نیروگاه بوشهر و رآکتورهای موجود در این نیروگاه مشمول مجازات آمریکا خواهد شد. این مسأله دقیقا بر خلاف برجام است و مجوزی برای ایران به منظور کاهش تعهدات برجامی اش محسوب میشود.
آنطور که آمریکاییها تصمیم گرفته اند، مطابق با این نوع تحریم ها، صدور اورانیوم تغلیظ شده با هدف مبادله با اورانیوم طبیعی نیز ممنوع خواهد بود. این در حالی است که در چارچوب توافق هستهای سال ۲۰۱۵ ایران از حق مبادله اورانیوم با کشورهای دیگر برخوردار شده بود. مبادلهای که به دلیل عدم اقبال سایر کشورهای طرف ایران در ۱+۵ عمدتا با روسیه صورت میگرفت.
سخنگوی وزارت امور خارجه آمریکا در عین حال اعلام کرده است که ذخیره آبسنگین نیز مشمول تحریم میشود و ایران تنها میتواند به میزان محدودی آب سنگین ذخیره کند. صرفنظر از موارد یادشده که تحریمهای ناظر بر آنها از زمان اعلام آن اجرایی خواهند شد، دولت آمریکا برای برخی دیگر از فعالیتهای هستهای ایران مهلتی سه ماهه تعیین کرده است. این مهلت شامل برخی از پروژههای مربوط به فعالیت هستهای در سه نیروگاه بوشهر، اراک و فردو میشود. این پروژهها به روسیه و همچنین به کشورهای اروپایی امکان میدهد که در چارچوب همکاری با جمهوری اسلامی عملا فعالیتهای صلحآمیز هستهای ایران را تضمین کنند.
خروج آمریکا از توافق هستهای کشورهای پنج به اضافه یک با ایران عملا باعث شده است که دولت این کشور خود را به رعایت الزامهای پیشبینی شده و از جمله فراهم ساختن امکان فعالیت صلحآمیز هستهای ایران متعهد نبیند که دقیقا اقدامی خلاف برجام به عنوان یک تعهد و قرارداد بیم المللی که هفت کشور زیر آن را امضا کرده اند، محسوب میشود.
اتخاذ این رویکرد جدید تحریمی از سوی آمریکا به جمهوری اسلامی ایران مطابق با برجام اجازه اعمال برخی محدودیتها در تعداتش را میدهد. بعضی رسانهها در داخل کشور روز گذشته از اقدامات احتمالی ایران در محدود کردن و کاهش تعهدات هستهای گزارش داده بودند، اما صراحتا به مواردی که احتمالا جمهوری اسلامی ایران به دنبال اقدامات تحریمی آمریکا و مطابق با برجام اجازه آن را پیدا میکند، اشارهای نداشتند.
به احتمال فراوان ایران چهارشنبه هجدهم اردیبهشت همزمان با سالروز خروج از آمریکا از برجام و به دنبال مشکلاتی که آمریکاییها بر سر راه صنعت هستهای به ویژه تلاش جهت تحریم کالاها و مواردی که به صنعت هستهای کشور وابسته است، ایجاد کرده اند و همچنین سکوت اروپاییها در قبال این اقدامات که ناقض صریح برجام است، برخی محدودیتها را به منظور کاهش تعهدات هستهای خودش برخواهد داشت.
جمهوری اسلامی ایران مطابق با بندهای ۲۶، ۳۶ و ۳۷ برجام به سراغ کاهش تعهدات هستهای خود که پس از امضای برجام به آن متعهد شده بود خواهد رفت. گفته میشود که اقدامات احتمالی ایران که روز چهارشنبه رسما اعلام خواهد شد، بدین شرح است: ۱- آغاز غنی سازی ۳.۶۷ درصد در فردو، ۲- نصب سانتریفیوژهای IR۲M و IR۴ در نطنز، ۳- تولید و انبار آب سنگین بیش از ۱۳۰ تن، ۴- فک پلمب از قرصهای سوخت راکتور قبلی اراک و ۵- توقف اجرای پروتکل الحاقی... .
به احتمال فراوان هجدهم اردیبهشت ماه در پی اعمال تحریمهای جدید آمریکا علیه صنعت صلح آمیز هستهای جمهوری اسلامی ایران و در سالروز اعلام ترامپ مبنی بر خروج یکجانبه آمریکا از برجام، این اقدامات صورت خواهد گرفت. این در حالی است که سه شنبه هفته آینده ۲۴ اردیبهشت ماه ایران با انگلیس و فرانسه و آلمان پیرامون اینستکس (ساز و کار مالی پیشنهادی اروپا برای تسهیل روابط مالی با ایران پس از تحریم آمریکا) جلسه خواهد داشت.