تاراج فضای سبز تهران بحث تازهای نیست تا جایی که گاه قانون هم به مدد آن آمده است؛ قوانینی مثل مصوبه مشهور به «برج ـ باغ» در شورای شهر تهران که بنا بر آن شرایطی فراهم شد تا صاحبان باغ ها بتوانند ۳۰ درصد مساحت باغشان را زیر ساخت و ساز ببرند؛ مصوبهای که باعث شد هر روز باغات تهران آب بروند و کمتر شوند.
به گزارش «تابناک»؛ اما ماجرا اینجا تمام نمیشود. پانزدهم اسفند ۹۷، همزمان با روز درختکاری و در شرایطی که گفته می شد مصوبه برج باغ از اعتبار ساقط شده و قرار نیست، دیگر گریبان باغی را در تهران بگیرد، شورای شهر تهران مجوز نابودی ۶۲ باغ بزرگ در پایتخت را صادر کرد؛ مجوزی که سر و صدای بسیاری به راه انداخت و حالا نتیجه آن، ارائه طرحی یک فوریتی در شورا شده که هدف از آن، حفظ باغات و تملک آنها برای جلوگیری از تخریب آنهاست.
طرحی که به منظور جلوگیری از تخریب باغات و املاک ارزشمند شهری و صیانت از آنها و لزوم رعایت حقوق مالکان املاک و افزایش سرانه فضای سبز در مناطق کم برخوردار مطرح شده است؛ طرحی که تلاش دارد با درختکاری و گسترش فضای سبز، باغهای تهران را نیز حفظ کند، اما آیا شهرداری تهران به تنهایی میتواند در افزایش فضای سبز و حفظ باغات موثر باشد؟ آیا فقط شهرداری مسئول به حد نصاب رساندن فضای سبز است؟
باغات میراث بین نسلی است
ناهید خداکرمی، عضو شورای شهر تهران و رئیس کمیته سلامت این شورا در گفت و گو با «تابناک» در خصوص طرح تملک باغات می گوید: دو بحث در این زمینه مطرح است؛ نخست لغو مصوبه برج باغها را داریم که براساس آن دیگر اجازه ساخت و ساز به شکل قبل باغها نخواهیم داشت و بحث دوم، طرح یک فوریتی تملک باغات است که ۱۵ تن آن را امضا و فوریت آن به تصویب رسیده و اکنون در کمیسیونها در حال بررسی است.
وی در ادامه با بیان اینکه این طرح دو مسأله حفظ باغات و مزارع تهران و از سویی املاک با ارزش تهران (املاک تاریخی و فرهنگی) را مدنظر دارد، میگوید: این فضاها به عنوان میراث بین نسلی بوده و ما اجازه نداریم برای امور روزمره شهر از آینده شهر هزینه کنیم. این طرح در راستای موارد مذکور آماده شد و هدفش آن است که شهرداری را موظف به ارائه یک مدل مالی نوین برای تأمین مالی، حفظ و گسترش فضای سبز نماید، به شکلی که بتواند هر فضای سبزی که مالک آن تمایل به فروش دارد، آن را خریداری کند.
خداکرمی در ادامه با اشاره به اینکه در بسیاری از کشورهای تاریخی جهان، خرید و فروش املاک تاریخی با در جریان گذاشتن شهرداری آن کشور صورت میگیرد، بیان میکند: در این طرح به مالکان احترام گذاشته شده است و اجبار در کار نیست. این در حالی است که همه شاهدیم در سالهای اخیر برج باغها جای درختان و فضای سبز را گرفته و منطقه بکری مانند منطقه ۲۲، ظرف ۲۰ سال تبدیل به سنگ و فلز و آجر و بتن شده است. اگر براى سلامت مردم و محیط زیست ارزش قائلیم، واقعا نیاز است هر چه زودتر ساز و کار لازم با تصویب طرح مذکور با مدل مالی مناسب صورت گیرد، چون این امر ضرورت محسوب میشود.
رئیس کمیته سلامت در ادامه می گوید: در کمیسیون مشترک برنامه و بودجه و کمیسیون سلامت محیط زیست، برخى اعضا از دو منظر این طرح را با شرایط فعلی مغایر مطرح کردند. کمیسیون برنامه و بودجه مطرح کرده است که منابع را از کجا تهیه کنیم، در صورتی که ما در این طرح از شهرداری خواستیم مدلهای جدید مالى تعریف کند. به طور مثال شاید فردی بخواهد باغ خود را به شهرداری بدهد، ولی اسمش سردر آن باغ حک بشود و آن پارک به نام آن شخص شناخته شود و مدلهای دیگرى مانند وقف و نذر شهرى که میتوان با بررسی به آن رسید.
خداکرمی می افزاید: همچنین در کمیسیون سلامت محیط زیست نیز رئیس کمیسیون معتقد بود در برنامه سوم و هم در بودجه ٩٨ خرید املاک پیش بینى شده و داریم تملک میکنیم، ولی محدودیت داریم و اگر این طرح را مصوب کنیم بعدا ممکن است شهرداری نتواند اجرا کند که البته از نظر بنده این ایرادها توجیه شدنی نیست.
وی با تأکید بر اینکه طرح یاد شده به مرکز مطالعات ارجاع شده تا بررسی اجمالی داشته باشند، می گوید: اگر این طرح رأی هم نیاورد به سمت و سویی خواهد رفت که اهمیت باغات در پایتخت مشخص شود؛ اگر این طرح به تصویب نرسد ممکن است سالهای بعدی کسانی در مدیریت شهری باشند که این املاک را به سازه تبدیل کرده و این میراث را از دست بدهیم.
خداکرمی در خصوص افزایش قیمت باغات با اجرای این طرح میگوید: این امر راه حل دارد، اشتباه بزرگ ما در مدیریت کشور ترس رفتن در راه جدید و پایان دادن به اشتباه است تا امروز بسیاری از املاک تغییر کاربری داده و به برج و مرکز خرید تبدیل شده است و همان روش سنتی را پیش رفتیم، ولی امروز باید به فکر روشى نوین باشیم. اگر مالک باغات تهران فروشنده باشند، این طرح باعث گرانی قیمت آن باغ نمیشود، چون قیمت کارشناسی و به روز توسط شهردارى پرداخت و مورد استفاده عمومى قرار خواهد گرفت.