فتاوای آیت الله العظمی بهجت (قدس سره)
فروختن اعضاى ميّت
سؤال1171. آيا اولياى ميّت، مى توانند اعضاى ميّت را به بيماران نيازمند بفروشند؟
جواب:جايز نيست، مگر اين كه بدنِ ميّت كافر باشد يا نجات مسلمانى منحصر در آن باشد، و با اجازه ى ورثه خرج خود ميّت كردن موافق احتياط است؛ هر چند در صورت جواز عمل و مصالحه ى بر عوض، حكم ديه ندارد.
استفاده از اعضاى كسى كه فوت مغزى نموده
سؤال1173. آيا مى توان اعضاى شخصى را كه دچار مرگ مغزى شده است (و از لحاظ پزشكى اميدى به زنده ماندن وى نيست، ولى برخى اعضا مثل قلب وى براى مدتى كار مى كنند) به بيمارى كه محتاج است پيوند زد؟ (با توجه به اين كه در صورت صبر، ممكن است ديگر، قابل پيوند نباشند).
جواب:چون در همان مدّتى كه قلب كار مى كند و مغز مرده است، امكان دارد دارويى اختراع يا كشف شود كه مغز را به كار اندازد (اين مطلب هر چند در خيلى از نفوس موجب يقين به عدم باشد، ولى در بعض نفوس و افراد، يقين به عدم نيست؛ زيرا پيدا شدن بعضى داروها كه براى بعض امراض اختراع يا كشف مى شود، آنى است) لذا با اين احتمال، جايز نيست.
استفاده از اعضاى ميّت براى پيوند با اجازه ى ولىّ
سؤال1178. اگر شخصى در طول زندگى اش نظر مخالف يا موافقى در مورد پيوند اعضايش نداشت، آيا پس از مرگش مى توان با اجازه ى ولىّ وى چنين كارى را انجام داد؟
جواب:در صورت ضرورت و توقّف حيات ديگران بر اين اعمال و عدم امكان استفاده از بدن كافر، ظاهرا مانعى ندارد.
اجازه ى ولى براى استفاده از اعضاى ميّت با عدم رضايت قبلى ميّت
سؤال1179. اگر شخصى از پيوند اعضاى خود به ديگران پس از مرگش ناراضى باشد، ولى پس از وفاتش ولىّ وى مايل به اين كار باشد، آيا مى توان چنين كارى را انجام داد؟
جواب:به حسب ظاهر مانعى ندارد، با شرايط ذكر شده در جواب سؤال قبلى.
پيوند اعضا
سؤال1180. اگر ميّت در زمان حيات اجازه دهد كه اعضاى بدن او را پس از مرگ جدا كرده و به بيماران نيازمند پيوند بزنند، اين عمل جايز است؟
جواب:در صورتى كه راه نجات فردى مسلمان متوقف و منحصر به دادن عضو به او باشد و تهيه آن از غير مسلمان هم ممكن نباشد، اشكالى ندارد.
وصيت ميّت براى پيوند اعضا و عدم رضايت ولىّ
سؤال1181. اگر شخصى وصيت كند بعد از وفاتش، اعضايش را به ديگران پيوند زنند، اما ولىّ وى پس از مرگش از اين كار ناراضى باشد، آيا اين كار را بدون اجازه ى ولى مى توان انجام داد؟
جواب:اگر مورد ديگرى براى اين كار نيست، احتياطا با اذن حاكم شرع اين كار را انجام بدهند.
وصيت ميّت براى پيوند اعضا بعد از موت
سؤال1182. اگر شخصى وصيت كند بعد از وفاتش، اعضاى قابل پيوندش را به بيماران پيوند زنند، آيا مجاز به اين كار هستيم؟
جواب:در صورت توقّف حيات بيمار بر اين پيوند و عدم امكان استفاده از بدن كافر، احتياطا از ولىّ متوفّى هم اجازه بگيرد.
استفاده از جسد مجهول الهويّه براى نجات جان مسلمان
سؤال1183. 1) در مواردى كه نجات جان بيمار مسلمانى، وابسته به پيوند يك يا چند عضو از شخص ديگرى باشد، اگر جسد مجهول الهويه اى كه اعضاى قابل پيوندى داشت، در دسترس باشد آيا مى توان اين اعضا را به بيمارى كه محتاج است، پيوند زد؟
جواب:اگر حفظ حيات بيمار متوقّف بر اين پيوند باشد، و آن جسد هم احترامى نداشته باشد كه مانع باشد (مثل اين كه محكوم به اسلام باشد چون نمى توان جسد ميّت مسلمان را تقطيع نمود مگر با شروطى)،مانعى ندارد.
2) در فرض فوق، اگر بعدا ولىّ متوفّىپيدا شود و از اين كار ناراضى باشد، چه بايد كرد؟
جواب:ظاهرا به ديه يا ضمان قيمت تنزل پيدا مى كند. و اگر آن پيوند با اذن مريض يا ولىّ مريض بوده، ظاهرا خود مريض ضامن است.
پيوند اعضاى حيوانات
سؤال1184. اگر عضوى از اعضاى حيوانات را به انسان پيوند بزنند، آيا اشكال دارد و حكم نجاست و طهارت آن عضو چگونه است؟
جواب:در موقع ضرورت جايز است و اگر عرفا جزو بدن انسان محسوب شود، پاك است.
