با وجود آنکه مطبوعات ایران با افزایش قیمت کاغذ یک بحران بزرگ را پشت سر می‌گذارند و انتظار می‌رفت فروش الکترونیک نشریات بتواند طیف وسیعی از مخاطبان را برای آنها حفظ و مخاطبان تازه‌ای را جذب این رسانه‌ها نماید، شواهد نشان می‌دهد به واسطه راهبرد اشتباه در این حوزه، چنین طرحی شکست خورده است. این در حالی است که نیویورک تایمز با استفاده از همین روش، همزمان با ریزش شدید تیراژش، توانست قریب به سه میلیون مشترک آنلاین جذب کند.
به گزارش «تابناک»؛ بحران فروش مطبوعات که با افزایش جهشی قیمت‌ها و تشدید مشکلات معیشتی عموم مردم و همچنین افزایش شدید قیمت کاغذ وارد فاز تازه‌اش شد و شتاب روزافزونی یافت. کاهش تیراژ، کاهش صفحات، چاپ سیاه و سفید به چاپ چهار رنگ، کاهش نیروی انسانی و تمرکز بر توزیع در شهرهای بزرگ و دارای مشتری بیشتر، از راهبردهای رسانه‌ها برای کنترل بحران بود اما واقعیت آن است، فروش به حدی کاهش یافته و این کاهش آنچنان استمرار دارد که ظاهراً راهکاری وجود ندارد.
«تابناک» اسفند 1396 با پیش بینی بلندمدت شرایط بحرانی مطبوعات، به رسانه‌ها توصیه کرد از نسخه‌های کاغذی فاصله بگیرند و به سمت فروش ارزان قیمت نسخه‌های الکترونیک بروند. در این گزارش تاکید شده بود، واقعیت آن است که نه صرفاً در ایران بلکه در سراسر جهان، نشریات کاغذی نبرد سختی برای بقا دارند و رسانه‌های کاغذی مهم جهان با ریزش چشمگیر تیراژ در پنج سال اخیر مواجه شده‌اند و راهکارهایشان برای جلوگیری از کاهش تیراژ شمارگان‌شان نیز شکست خورده است.
تنها روشی که باعث بقای روزنامه‌ها شده و اکنون نیوریورک تایمز با تمرکز بر آن با افزایش سوددهی شگفتی ساز سال 2017 بوده، تمرکز بر فروش نسخه‌های الکترونیک با قیمت بسیار پایین نسبت به نسخه‌های کاغذی است. آن گونه که فوربس گزارش کرده در سالی که حتی نشریات آمریکایی برای بقا مبارزه می‌کنند، نیویورک‌تایمز با افزایش درآمد مواجه شده و درآمدش به بیش از یک میلیارد دلار در سال 2017 رسیده است.
این افزایش درآمد که 60 درصد آن از طریق اشتراک تأمین می‌شود، نتیجه تمرکز بر عرضه و فروش نسخه‌های دیجیتال ارزان است که باعث شده نیویورک تایمز اکنون بیش از دو میلیون و نهصدهزار مشترک دیجیتال داشته باشد؛ مشترکانی که هزینه چاپ و توزیع را نمی‌پردازند و باری از روی دوش خود و نیویورک‌تایمز برداشته‌اند و این اتفاق در دورانی رخ داده که تیراژ نسخه چاپی روزنامه از آن رقم‌های نجومی میلیونی به حدود 500 هزار نسخه در روز کاهش یافته است.
یکی از روش‌هایی که نیویورک‌تایمز در پیش گرفت و در افزایش مخاطبانش تأثیر چشمگیری داشته، فروش نسخه‌های دیجیتال ارزان قیمت به دانش آموزان بود که همین روش در ایران برای دانش آموزان و دانشجویان قابل پیاده‌سازی است. خاصیت نسخه‌های دیجیتال روزنامه آن است که به واسطه حذف هزینه چاپ و توزیع روزنامه، امکان عرضه ارزان آن متوسط به اقتصاد اقشار مختلف فراهم است و این یکی از ظرفیت‌های ویژه‌ای است که نیویورک تایمز از آن بهترین بهره برداری را داشته است.
در عین حال نیویورک تایمز برخی اخبار و گفت وگوهای مهم را ابتدا در نسخه الکترونیک منتشر می‌کند و بدین ترتیب برخی مشترکان نسخه چاپی که دوست دارند خبر را روی کاغذ بخوانند نیز اشتراک نسخه الکترونیک را خریده‌اند. با این حال آنچه باعث شد همین طرح تا اینجا در ایران ناکام بماند، عنصر مهم‌تری است و آن قیمت گذاری اشتباه نسخه الکترونیک نشریات است که به اندازه نسخه کاغذی یا حداکثر نیمی از قیمت نسخه کاغذی است. واقعاً وقتی خبر به صورت رایگان در دسترس است، یک کاربر با چه منطق اقتصادی باید برای همان خبر دو تا چهار هزار تومان یعنی به اندازه خرید یک فیلم سینمایی در VODها پول پرداخت کند؟!
نیویورک تایمز به عنوان الگوی موفق فروش الکترونیک نشریات، نسخه دوشنبه تا شنبه را 2.5 دلار و نسخه یکشنبه را 5 دلار می‌فروشد که این قیمت در دیگر نقاط آمریکا و خارج از نیویورک، به 6 دلار می‌رسد. این نشریه در عوض نسخه الکترونیک را برای یک هفته 3.75 دلار می‌فروشد که با تخفیف به یک دلار کاهش می‌یابد و اشتراک ماهیانه نسخه الکترونیک را 5 دلار می‌فروشد. در واقع قیمت یک ماه نسخه الکترونیک نیویورک تایمز برابر یک نسخه کاغذی شماره یکشنبه آن است! بدین ترتیب به سرعت فروش اشتراک دیجیتال نیویورک تایمز رونق گرفت.
اغلب رسانه‌های ایران به این حوزه نگاه اقتصادی ندارند و هنوز به این باور بدیهی نرسیده‌اند که در تعاریف مرسوم در دنیا، رسانه یک «بنگاه اقتصادی» است که محصولش «خبر» است. به همین دلیل از متخصصین تجارت الکترونیک و استراستژی محتوا استفاده نمی‌کنند. آفت این نگاه غیراقتصادی، شرایط کنونی رسانه‌های مکتوب می‌شود که با بستن شیر نفت، قریب به اتفاق آنها با سرعتی حیرت‌انگیز تعطیل می‌شوند.
با وجود آنکه مطبوعات ایران با افزایش قیمت کاغذ یک بحران بزرگ را پشت سر می‌گذارند و انتظار می‌رفت فروش الکترونیک نشریات بتواند طیف وسیعی از مخاطبان را برای آنها حفظ و مخاطبان تازه‌ای را جذب این رسانه‌ها نماید، شواهد نشان می‌دهد به واسطه راهبرد اشتباه در این حوزه، چنین طرحی شکست خورده است. این در حالی است که نیویورک تایمز با استفاده از همین روش، همزمان با ریزش شدید تیراژش، توانست قریب به سه میلیون مشترک آنلاین جذب کند.
