اغلب ناظران و تحلیلگران در سرتاسر دنیا بر این باورند که یکی از دلایل سیاست فشار حداکثری آمریکا علیه ایران، رویکردهای ضد ایرانی عربستان سعودی و امارات و لابیگری گسترده این دو کشور در آمریکا برای تشدید فشار بر ایران بوده است. با این حال، تغییر لحن اخیر برخی مقامات اماراتی درباره ایران، سبب بروز بحثهای زیادی درباره احتمال تغییر رویکرد ابوظبی در قبال تهران شده است.
به گزارش
«آزادی»، وزیر خارجه امارات روز گذشته در اظهاراتی که آشکارا در مقابل ادعاهای متحدان آمریکایی و عربستانی این کشور قرار دارد، اذعان کرد که نمیتواند کشوری خاصی را به دست داشتن در حملات اخیر به نفتکشها متهم کند. عبدالله بن زاید در این زمینه اظهار داشت «به خاطر اینکه اطلاعات کافی در اختیار نداریم، نمیتوانیم کشور خاصی را در حملات اخیر به نفتکشها مسئول بدانیم». بن زاید این اظهارات را در جریان دیدار با سرگئی لاوروف، همتای روس خود بیان کرد.
این اظهارات در شرایطی مطرح میشود که اندکی پس از وقوع حملات اخیر به دو نفتکش در منطقه خلیج عمان، مقامات آمریکایی، از جمله مایک پامپئو وزیر خارجه این کشور ایران را آماج حملات و ادعاهای خود قرار داده و از دست داشتن ایران در این موضوع سخن گفتند. مقامات ارشد عربستان سعودی نیز از آن زمان تاکنون مکرراً ادعاهایی را در این خصوص علیه جمهوری اسلامی ایران مطرح کردهاند. خود امارات نیز در این مدت همراستا با عربستان و آمریکا، ادعاهایی را علیه ایران مطرح کرده بود.
روزنامه «رای الیوم» در مطلبی با اشاره به موضع اخیر وزیر خارجه امارات مینویسد که امارات در تلاش برای تبدیل شدن به اسرائیل دوم در منطقه است. به نوشته این روزنامه، ایرانیها میدانند که ابوظبی تحریک آمریکا به برای حمله به ایران را رهبری میکند و تا حدودی لحن ایران علیه امارات شدیدتر از لحن آن علیه عربستان شد و گذشته از آن، برخی اطلاعات به دست آمده نشان میدهد که انصارالله یمن هفته گذشته پس از حملات متوالی به اهداف سعودی قصد حمله به برخی اهداف امارات را داشت؛ اما این اتفاق تاکنون نیفتاده است.
در ادامه این مطلب آمده ابوظبی بخوبی میداند که روسیه میتواند کانال مناسبی برای تماس با تهران و یا مذاکره غیرمستقیم با آن باشد و ابوظبی از طرح ابتکاری روسیه برای کاهش تنش در منطقه بهرهبرداری میکند؛ همچنانکه وزیر خارجه روسیه نیز در مقابل همتای اماراتی خود تأکید کرد که کشورهای حاشیه خلیجفارس بایستی به منظور پرهیز از خشونت در منطقه، به گفتگو تشویق کنند.
نویسنده این مطلب مدعی است انعکاس رویکردهای جدید امارات به تهران نیز رسیده است و آنگونه که برخی منابع آگاه و نزدیک به تهران میگویند ممکن است به حد پایان دادن به نزاع با ایران یا حتی خروج امارات از جنگ یمن برسد و انعکاس این رویکردها حتی به یمن و مشخصا انصارالله نیز رسیده است و شاید دلیل تأخیر این گروه در هدف قرار دادن اهداف ابوظبی و محدود کردن حملات به اهداف سعودی نیز همین باشد.
پایگاه اینترنتی «الخلیج آنلاین» نیز با انتشار مطلبی در همین زمینه اشاره کرده جدید امارات در قبال ایران با عقبنشینی دونالد ترامپ، رئیس جمهور آمریکا از حمله نظامی علیه تهران در واکنش به سقوط پهپاد نیروی دریایی آمریکا در بیستم ژوئن همزمان شده است.
در این مطلب اشاره شده که قبل از عقبنشینی غیرمنتظره امارات، ایرانیها با اقدامات جدی دیپلماتیک و همچنین در اظهارات خبری، به اتهامزنیهای بیاساس امارات علیه ایران شدیدا اعتراض کردند. از جمله اینکه کاردار ابوظبی در تهران را احضار و به اینکه امارات کشوری است که این پهپاد متجاوز از خاک آنها بلند شده بود اعتراض کردند. پس از آن نیز برخی مقامات ارشد ایرانی تهدید کردند در صورتی که امارات یا هر کشور دیگری خاک خود را به پایگاهی برای اقدام علیه ایران تبدیل کند، تهران واکنش شدید نشان خواهد داد.
بر همین اساس، الخلیج آنلاین مینویسد: «به نظر میرسد زبان جدید ایران و قدرت نظامی که این کشور از خود با سرنگونی هواپیمای راهبردی آمریکا توسط یک سلاح بومی به نمایش گذاشت و همچنین موضع سیاسی جدید آمریکا موجب شده که امارات موضع جدیدی در قبال ایران اتخاذ کند. احتمال دارد که ابوظبی از صدمه بزرگی اقتصادی که با ادامه خصومت ورزی و اتهام زنیهای بی اساس و بدون مدرک به ایران خواهد خورد، آگاه شده است؛ چرا که حجم مبادلات تجاری بین دو کشور بسیار بزرگ است و در سال ۲۰۱۷ به ۱۳ میلیارد دلار رسید».
همزمان با این گمانهزنیها، روزنامه «نیویورک تایمز» نیز نوشت در حالی که عربستان سعودی و امارات عربی متحده به صورت علنی از کارزار فشار حداکثری دولت آمریکا علیه ایران حمایت کردهاند، اما مقامهای ارشد هر دو کشور به صورت خصوصی به وزیر خارجه آمریکا که اخیراً به این دو کشور سفر کرد، گفتهاند که خواستار جنگ با ایران نیستند.
این روزنامه به نقل از یک مقام ارشد دولت «دونالد ترامپ» رئیسجمهور آمریکا نوشته است که «در صورت وقوع جنگ، احتمالاً بیشترین تبعات دامنگیر این دو کشور شود. آنها میترسند که اگر ترامپ در انتخابات شکست بخورد، آنها میمانند و جنگی که ایالات متحده به دنبال خروج از آن است».
به هر ترتیب، اینطور به نظر میرسد که امارات دستکم به واسطه مجاورت جغرافیایی و نیز آسیبپذیری ژئوپلیتیک خود در مقابل ایران، بیش از گذشته نسبت به دمیدن در آتش تنشها – که میتواند به سرعت دامن خودش را بگیرد – نگران شده و همین امر علت اصلی اظهارات اخیر وزیر خارجه این کشور به شمار میرود. با این حال، پاسخ به این سوال که آیا این تغییر لحن به یک تغییر رویکرد واقعی در مقابل ایران تبدیل خواهد شد یا خیر، امری است که نیازمند زمان و رصد مواضع آتی ابوظبی در قبال تهران است.