گزارش‌های میدانی نشان می‌دهد؛ «خودتجویزی» دارو از طریق یک گشت و گذار ساده در اینترنت راه جدیدی برای خودش پیدا کرده است. دسترسی به اطلاعات پزشکی در اینترنت راه را برای «خودپزشک»ها هموارتر کرده و بر شیوع «خودتجویزی» در کشور دامن زده است.
به گزارش «تابناک» به نقل از روزنامه ایران، این مسأله آنچنان نگران کننده شده است که معاون اول وزارت بهداشت چندی پیش نسبت به افزایش ۳۰ درصدی بار مراجعه مردم بدون داشتن نسخه به داروخانه‌ها هشدار داد. ایرج حریرچی اعلام کرد در شرایط فعلی اقتصادی شاهدیم که بار مراجعات به داروخانه‌ها بدون داشتن نسخه و بدون مراجعه مجدد به پزشک زیاد شده تا از این طریق بتوانند هزینه‌های درمان را کاهش داده و پول ویزیت را نپردازند.
نتایج بررسی اسناد مربوط به ۱۲۵۶ مقاله در کتابخانه ملی پزشکی امریکا در وب سایت www.ncbi.nlm بیانگر آن است شیوع خودتجویزی (self- prescribed) در ایران ۵۳ درصد است. این آمار در بین دانشجویان ۶۷ درصد، در خانوار‌های ایرانی ۳۶ درصد و در بین سالمندان ۶۸ درصد گزارش شده است. از سوی دیگر آمار‌های منتشر شده از مطالعات گسترده «خودتجویزی دارو» در ایران نشان می‌دهد، هر ایرانی سالانه ۳۳۹ عدد دارو مصرف می‌کند که رقمی بیش از استاندارد‌های جهانی است. دارو‌های ضد درد، قطره چشم و آنتی بیوتیکی‌ها بیشترین میزان را در بین دارو‌های خودتجویزی از آن خود کرده‌اند. علاوه بر این طبق گزارش‌های منتشر شده توسط وزارت بهداشت در ۱۰ سال گذشته عوارض دارویی غیر قابل توصیفی در ۱۰۰۰ مرکز بهداشتی و درمانی ثبت شده که ۳۰ درصد آن مربوط به دارو‌های تزریقی است.
۶۷ درصد دانشجویان خوددرمانی می‌کنند
آمار‌ها می‌گوید خودتجویزی در بین دانشجویان شایع‌تر از دیگر افراد است. شیوع خودتجویزی در بین دانشجویان ۶۷ درصد و بالاتر از نرخ متوسط مردم است. این رقم در بیشتر مطالعات انجام شده در سایر کشور‌ها نیز گزارش شده است. دسترسی بالاتر به اطلاعات می‌تواند یکی از دلایل این پدیده باشد. این افراد بر اساس اطلاعات ناقص خود به اطلاعات بیشتری دسترسی دارند و خودشان را در معرض بیماری قرار می‌دهند این پدیده در بین دانشجویان رشته‌های پزشکی بیشتر از دانشجویان رشته‌های دیگر گزارش شده است. علت آن هم ماهیت برنامه‌های درسی و اطلاعات زیاد آنها در زمینه دارو و بیماری است.
خوددرمانی نگران کننده سالمندان
شیوع خودتجویزی در سالمندان ایرانی ۶۸ درصد گزارش شده، این رقم در بین سالمندان در دنیا ۳۸ درصد است. گفته می‌شود آمار دو برابری خودتجویزی در بین سالمندان ایرانی در مقایسه با سالمندان دنیا به دلیل سطح آگاهی پایین افراد مسن در ایران است. در واقع ترس از تشدید بیماری موجب می‌شود افراد به رفتار خاصی برای مقابله با تهدید بهداشتی روی بیاورند بنابراین متخصصان بهداشت جهانی توصیه می‌کنند استفاده صحیح دارو‌ها برای افراد مسن باید در ایران آموزش داده شود.
کاهش مراجعه به مطب‌های خصوصی
بنا بر اظهارات مسئولان سازمان نظام پزشکی کشور، مراجعه بیماران به درمانگاه‌ها و حتی مطب خصوصی پزشکان در چندماهه گذشته کاهش یافته و این در حالی است که برخی از صاحبنظران حوزه سلامت مشکلات اقتصادی را علت اصلی چنین موضوعی عنوان می‌کنند و در مقابل عده‌ای هم عقیده دارند خوددرمانی و مراجعه به اینترنت برای یافتن داروی مناسب برای درمان بیماری می‌تواند یکی از دلایل خلوت شدن سر پزشکان شود!
معاون فنی و نظارت سازمان نظام پزشکی کشور در گفتگو با «ایران» می‌گوید: مراجعه بیماران به مطب‌های خصوصی پزشکان بویژه در حوزه خدمات پایه عمومی، داخلی و اطفال در چندماهه گذشته کاهش یافته است.
به اعتقاد دکتر محمد جهانگیری؛ کاهش بار مراجعه مردم به پزشک به دلیل هزینه‌های سلامت نیست. کاهش توان مالی خانوار‌ها و اثربخشی ضعیف پوشش بیمه‌ای در همه جای دنیا مراجعه بیماران بدون نسخه پزشکان به داروخانه‌ها را افزایش می‌دهد.
او بر این نکته تأکید دارد؛ هیچ تغییر رویکردی مبنی بر افزایش هزینه‌های نظام سلامت اتفاق نیفتاده که بار مراجعه بیماران به پزشک را کم کند این موضوع یک علت مشخص دارد و آن فشار اقتصادی خانوار‌ها است.
خروجی این خود درمانی فکر کنم ارتقا سلامتی باشه!