در قالب «طرح پایش» دانشگاه آزاد تاکنون ۱۹ استان کشور برای تبدیل شدن به قطب‌های علمی تعیین تکلیف شدند.
به گزارش مهر، از آنجا که به گفته مسئولان دانشگاه آزاد «تبدیل دانشگاه آزاد به سازمان حل مساله» یکی از محوری‌ترین و مهمترین اهداف دانشگاه آزاد به شمار می‌رود، این دانشگاه از سال گذشته اجرای طرح پایش (پژوهش اثرگذار یکپارچه شبکه‌ای دانشگاه آزاد اسلامی) را به عنوان طرحی پیشران در حل مشکلات و چالش‌های کشور در دستور کار خود قرار داد.
«نظام پایش» به دنبال توسعه پایدار، تحقیق و شناسایی و رفع چالش‌های کشور در حوزه‌های اقتصادی، نوآوری، اجتماعی، سیاسی و فرهنگی با استفاده از پتانسیل اعضای هیأت علمی و دانشجویان مقاطع تحصیلات تکمیلی است.
سال گذشته به صورت رسمی از «سامانه پایش آزاد» رونمایی شد و بنا به گفته مسئولان دانشگاه به واسطه ایجاد این سامانه، از این پس مباحث مربوط به پایان نامه‌ها منظم و ساماندهی می‌شود و اساتید بر روی پایان نامه‌ها نظارت بیشتری خواهند داشت که به طور مثال آیا موضوعی که دانشجو بر روی آن کار می‌کند، منجر به حل مسائل کشور خواهد شد یا خیر. همچنین یکی از مزیت‌های مهم این سامانه، جلوگیری از پایان نامه فروشی و کپی کاری عنوان شده، چرا که یکی از کارکرد‌های آن ثبت و مستندسازی پایان نامه‌ها به شمار می‌رود.
آنطور که مسئولان این دانشگاه می‌گویند قرار است در آینده‌ای نزدیک یک تالار گفتگو نیز به این سامانه اضافه شود تا مراودات دانشجویان و اساتید در این تالار انجام شود و از طرفی دیگر این امکان به وجود خواهد آمد که صنعتگران و متخصصان در حوزه‌های مختلف در کنار اساتید دانشگاهی به‌عنوان استاد مشاور به دانشجویان و پژوهشگران کمک کنند.
دانشگاه آزاد با طراحی نظام پایش در نظر دارد چالش‌های کشور را به موضوعات پایان‌نامه‌های کارشناسی ارشد و رساله‌های دکتری دانشجویان تبدیل کند و دانشجویان موظف خواهند بود که موضوعات را از سامانه پایش استخراج کنند.
در همین رابطه بابک نگاهداری، رئیس پژوهشگاه و شبکه آزمایشگاهی دانشگاه آزاد اسلامی به خبرنگار مهر می‌گوید: از مهرماه سال جاری پایان نامه‌ها در مقطع تحصیلات تکمیلی بر اساس طرح پایش و موضوعات مندرج در آن تعریف می‌شود.
وی در ادامه به این موضوع اشاره کرد که این طرح هم اکنون به صورت اختیاری در دانشگاه آزاد اجرا می‌شود، اما از مهرماه الزامی خواهد بود.
نگاهداری با بیان این مطلب که در این طرح ۴۰ محور موضوعی تعیین شده که از دل این محورها، ۱۰ هزار موضوع اصلی استخراج می‌شود، گفت: دانشگاه آزاد موضوعات علمی هر یک از استان‌ها را مبتنی بر «اقتصاد شهری و منطقه‌ای» همان استان طراحی می‌کند. در این طراحی‌ها بنا داریم با توجه به مزیت‌ها، قابلیت‌ها و پیشینه یک صنعت و تولید و نظایر آن در هر استان، برنامه‌های علمی پایش را بر اساس مزیت‌های منطقه‌ای و اقتصاد شهری اجرایی کنیم.
رئیس پژوهشگاه و شبکه آزمایشگاهی دانشگاه آزاد ادامه داد: در نظر داریم با تغییر رویکرد مبتنی بر علاقه پژوهشگر به رویکرد تلفیقی، علاوه بر آنکه نیاز کشور مبنای انتخاب موضوع پایان نامه دانشجویان باشد، به علایق پژوهشگران در انتخاب موضوعات نیز توجه شود. در نهایت هدف ما این است که هر دو مؤلفه مورد توجه قرار گیرد.
وی با اعلام اینکه در حال حاضر برنامه علمی ۱۹ استان که در نهایت قرار است آن را به یک قطب علمی در یک حوزه خاص تبدیل کند، طراحی شده است، تصریح کرد: محیط زیست، گردشگری، تربیت بدنی، اعتیاد، کشاورزی، معادن و… از جمله این برنامه‌ها به شمار می‌روند.
در جدول زیر نام استان و شهرستان‌هایی که قرار است به قطب علمی-اقتصادی دانشگاه آزاد اسلامی تبدیل شوند، قرار داده شده است.
| نام واحد استانی دانشگاه آزاد |
محور موضوعی |
| یزد |
نساجی و پوشاک |
| میبد |
کاشی |
| آذربایجان غربی |
احیای دریاچه ارومیه و اقتصاد مرزی |
| آذربایجان شرقی |
مدیریت و مهندسی محیط زیست و توسعه پایدارِ حوضه آبریز دریاچه |
| تبریز |
چرم و کفش |
| قزوین |
شهر هوشمند |
| هرمزگان |
دریا و علوم مرتبط با دریا |
| اصفهان |
آب، امنیت غذایی و ذوب آهن |
| لرستان |
سیل، بازسازی و کشاورزی‌های پس از سیل |
| گیلان |
علم و رشته گردشگری |
| قم |
زیارت و فرش دستباف |
| تهران جنوب |
قطب مواد و انرژی |
| واحد یادگار (شهرری) |
شبکه‌های ارتباطی و حمل و نقل |
| تهران غرب و علوم پزشکی |
صنعت، سلامت و اعتیاد و ایدز |
| تهران شرق |
مخاطرات طبیعی |
| قدس |
صنعت و تجارت |
| تهران مرکز |
محیط زیست، تربیت بدنی و علوم مهندسی ورزش |
| تهران شمال |
پدافند غیرعامل با همکاری واحد هرمزگان |
| خراسان رضوی |
صنایعِ گوگردی و حاشیه نشینی |
| مازندران |
پیامدهای اقتصادی، اجتماعی، محیطی زیستیِ گردشگری |
| گلستان |
کشاورزی پس از سیل |
| خوزستان |
کشاورزی و توسعه پایدار |
| ماهشهر |
صنایع پتروشیمی |
| امیدیه |
ازدیاد برداشت از مخازن نفت |
| سمنان |
کویر |
| کرمان |
معادن |
| همدان |
صنایع تبدیلی، مبل و منبت |
نگاهداری با بیان این مطلب که در این سامانه هر استان پیشگام یک موضوع می‌شود، اما اساتید و دانشجویان از تمام کشور می‌توانند آن موضوع را انتخاب کنند، افزود: تاکنون موضوعات محوری ۱۹ استان مشخص شده، اما برای ۳۱ استان برنامه داریم که موضوعاتِ استان‌های باقی مانده در حال بررسی است و تا دو سه ماه آینده قطعی خواهد شد.
رئیس پژوهشگاه و شبکه آزمایشگاهی دانشگاه آزاد در توضیحات تکمیلی خود درباره طرح پایش نیز گفت: از این پس تأسیس رشته‌های جدید، تعریف پایان نامه‌ها، راه اندازی مراکز تحقیقاتی، ایجاد مدارس مهارتی بر اساس برنامه پایش انجام خواهد شد.
وی با تاکید بر اینکه پایش یک برنامه علمی و پویا و تمام نشدنی است، گفت: این برنامه در مقاطع زمانی مختلف قابلیت به‌روزرسانی دارد که این به روز رسانی بر عهده پژوهشگاه گذاشته است.
در صورتی برنامه دانشگاه آزاد در قالب طرح پایش آنطور که وعده داده شده محقق شود، دانش آموختگان دانشگاهی به سمت حل مسائل مردم سوق داده خواهند شد و از طرفی نظام پایان نامه‌های دانشجویی در این دانشگاه نیز سامانمند شده و لزوم استخراج موضوعات از دل طرح پایش، پایان نامه‌ها را به سمت محصول محور شدن و تولید فناوری سوق خواهد داد.
اجرای درست این طرح در کنار درایت علمی و تحقیقاتی، نه تنها می‌تواند متضمن پویایی صنعت در استان ها‌ی مختلف کشور باشد، بلکه ارتباط بین پژوهش‌های دانشگاهی، صنعت و فناوری را منسجم‌تر از قبل خواهد کرد و در نهایت برای این طرح زمانی می‌توان چشم انداز خوبی متصور شد که این برنامه در تمام واحد‌ها سازماندهی شده و عملیاتی به جلو حرکت کند.
