دولت دوازدهم تصمیم خود را گرفته و این مجلس است که باید تکلیف گذر از ریال به تومان و حذف چهار صفر از پول ملی را روشن کند. اقدامی که به گفته بسیاری از کارشناسان اقتصادی و خود دولتیها قرار نیست تحول عظیمی در اقتصاد کشور ایجاد کرده یا باری از مشکلات معیشتی مردم بردارد. مدافعان این راهکار معتقدند که کاهش فاصله پول ملی با دلار یکی از آثار مثبت اقدام مذکور بوده و ضمن افزایش اعتبار پول ملی در جامعه نیز تاثیر روانی خواهد گذاشت. به عبارت دیگر آقایان تلاش میکنند که صورت اقتصاد ایران را با کاهش صفرها سرخ کنند، حال آنکه احوال این اقتصاد بدتر از این حرفها است و باید به فکر نوشدارو بود.
طرفداران حذف صفرها اصرار دارند که این اقدام منافاتی با تلاش برای بهبود وضعیت اقتصادی از طرق اساسی ندارد و مسئولان امر باید در عین حال هر دو را در دستور کار قرار دهند. غلامرضا مصباحی مقدم رئیس کمیسیون اقتصادی در مجلس نهم بر همین باور است. او در گفتوگویی با
«آزادی» گفت: «هزار تومانی در سال ۱۳۵۰ هزار تومانی منتشر شد و بعد از ۴۸ سال دیگر صفرهای آن کاربردی در مبادلات ندارد. به عبارت دیگر حالا که یک ریال، ۱۰ ریال و صد ریال مصرف ندارد، بهتر است که وجود هم نداشته باشد.»
وی افزود: «واژه ریال در میان مردم معمولا به کار نمیرود و مبادلات آنان با تومان است. این نیز نشان میدهد که نیاز به اصلاح به پول ملی داریم. مردم به ۱۰ هزار تومان میگویند ۱۰ تومان و این یعنی خودشان صفرها را حذف میکنند چرا که تعداد صفرهای حاصل از تورم بالا طی ۵ دهه گذشته، به وضوح در حسابها در بودجه در محاسبات بانکها، چک کشیدنها و مبادلات مردم مزاحمت ایجاد میکند».
سخنگوی جامعه روحانیت مبارز با اشاره به ضرورت حفظ ارزش پول ملی گفت: «مقایسه واحد پول ملی ما با واحد پول کشورهای دیگر خصوصا با دلار امریکا، یورو اروپا یا حتی دینار عراق و امارات نوعی احساس خودکم بینی ملی در مردم ایجاد میکند لذا از نظر روانی استفاده از این واحد پول ملی منشا یک مقایسه نامناسب است.»
وی افزود: «نکته دیگر اینکه اسکناسهایی که به خاطر وجود این نوع پول منتشر شده است از نظر تعداد سر به میلیارد کشیده و به عبارت دیگر حجم پول در دست مردم به شدت افزون بر حجم پول متعارف کشورهای منطقه و اروپا است. مثلا مردم اروپا به طور معمول روزانه ۱۱، ۱۲ برگ اسکناس در دست دارند در حالی که ایرانیها ۱۱۰ برگ. این یعنی ما هزینه سنگینی برای چاپ اسکناس میکنیم. حتی خروج آن از دست مردم و امحای آن نیز هزینه بر است؛ بنابراین معتدم که اصلاح پول اقدامی بسیار بجا و مناسب است و خودم نیز این دلایل را در مجلس هفتم ارائه کردم».
این نماینده پیشین مجلس در پاسخ به تاثیر این اقدام بر حل مشکلات اقتصادی نیز گفت: «همیشه این سخن گفته شده که باید در شرایطی اصلاح پولی کنیم که تورم تک رقمی شود. این یعنی تا صبح قیامت صبر کنیم. به نظر بنده بهتر است که با وجود تورم ۴۰ درصدی هم اصلاح پولی صورت گیرد. این به معنی تاثیر اصلاح پولی بر کاهش تورم نیست و هیچ نقشی در آن دارد».
وی ضمن تایید اینکه حذف صفرها از پول ملی یک کار اساسی نیست و اقتصاد ما نیازمند کاهش تورم است، گفت: «این ضرورت را نفی نمیکنیم، اما در عین حال این کار هم شایسته است و انجام آن از نظر روانی به جامعه یک رضایت خاطر میدهد. توجه داشته باشید که این راهکار حاضر تجربه بیش از ۵۰ کشور دنیا است. آلمان بعد از جنگ جهانی دوم ۱۴ صفر و فرانسه ۶ صفر از پول خود را برداشت. ترکیه ۲۰ و اندی سال قبل ۶ صفر از پول خود را حذف کرد. یک شیشه آب یک میلیون لیری شد یک لیر و این یعنی لیر معنی دار شد. ما هم برای معنی دار کردن پول باید این اصلاح پولی را انجام دهم.»
مصباحی مقدم در پاسخ به این پرسش که با توجه به علم مردم به مشکلات اقتصادی و بی اثر بودن حذف صفرها در رفع مشکلات آیا ممکن است تاثیر روانی این اقدام بر جامعه منفی باشد؟ گفت: «اقدام عقلایی این است که دولت موضوع را به صورت مرحلهای دنبال کند. در اولین مرحله باید صفرهای زائد را با یک رنگ دیگر پشت ممیز بگذارند کما اینکه درباره ۵۰ هزار تومانی و ۱۰۰ هزارتومانی همین کار را کرده اند. به این ترتیب صفرها هم خوانده نمیشود و هم به مرور حذف میشود. در غیر این صورت ممکن است با یک توهم پولی در جامعه مواجه شویم. یعنی کسی که تا دیروز دو میلیون حقوق میگرفت بعد از تغییر پولی ۲ هزار تومان میگیرد و ممکن است دچار توهم شود که این پول ارزش ندارد، اما اگر صفرها باشد ارزش لازم را برای آن قائل میشود.»
این فعال سیاسی اصولگرا با انتقاد از اینک «برخی چنان هزینه کار را سنگین جلوه میدهند که دولت و مجلس زیر بار آن نرود» گفت: «هزینه این اقدام اصلا سنگین نیست. پول و اسکناسی که امروز چاپ میشود طبق همین روال چاپ میشود و فقط صفرها عملا حذف شدهاست».
وی همچنین تاکید کرد: «اینطور نیست که ما بگوییم به جای کار اساسی برای حل مسائل اقتصادی باید این اقدام را انجام داد. کار اساسی حتما باید در ستور کار باشد. یکی از کارهای اساسی لازم و ضروری نیز این است که نقدینگی تزریق نشود تا ارزش پول کاهش نیابد. باید مانع رشد نقدینگی شد و راه آن نیز این است که دولت از بانک مرکزی استقراض نکند. ارز حاصل از فروش نفت را جزء ذخایر ارزی بانک مرکزی قرار نداد. بانک مرکزی باید مدیریت کند که نقدینگی رشد بی رویه نداشته باشد و این خود موجب ثبات ارزش پول ملی میشود.»
مصباحی مقدم با اشاره به ضرورت حفظ ارزش پول ملی گفت: «عراق چند سال جنگ با داعش داشت و بعد هم حضور امریکا. حتما هزینه سنگینی به این کشور وارد شد، اما ارزش پول ملی عراق کاهش نیافت. سوریه نیز چند سال جنگ داشت، اما ارزش پول ملی خود را حفظ کرد. افغانستان که هفده سال جنگ با امریکا و جنگ داخلی داشت نیز ارزش پول ملی را حفظ کرده است. علت کاهش ارزش پول ملی ما، اما چیزی نیست جز رشد نقدینگی. نقدینگی نباید سالی ۲۰، ۳۰ درصد رشد کند، بلکه باید با رشد تولید متوازن باشد. اگر تولید سالانه دو، سه درصد رشد دارد نقدینگی هم باید همین اندازه رشد کند. این نیز به عملکرد دولت، بانک مرکزی و ... برمیگردد. همین الان خبر دارم که رئیس بانک مرکزی از سوی دولت و وزرا برای افزایش نقدینگی تحت فشار است و این اقدام حتما به زیان پول ملی و اقتصاد است. ما التماس میکنیم و قسم میدهیم این کار را نکنند».