تحلیلی بر توافق آمریکا و ترکیه برای ایجاد منطقه امن در شمال سوریه

روز چهارشنبه ترکیه اعلام کرد، با آمریکا بر سر ایجاد منطقه امن در شمال سوریه به توافق رسیده است. خبرگزاری آناتولی با اعلام این مطلب از پایان مذاکرات میان مقامات ترکیه و هیأت آمریکایی در آنکارا بر سر ایجاد منطقه ای امن در شمال سوریه خبر داد.

به گزارش «تابناک»؛ در این گزارش با استناد به بیانیه وزارت دفاع ترکیه آمده است: «درباره تأسیس «مرکز عملیات مشترک» در ترکیه در کوتاه ترین زمان به منظور اجرای نخستین تدابیر برای ایجاد منطقه امن و ایجاد هماهنگی میان ترکیه و آمریکا در این راستا به توافق دست یافتیم.»

وزارت دفاع ترکیه همچنین تصریح کرد: نمایندگان این کشور با هیأت مذاکره کننده آمریکایی بر سر تبدیل منطقه امن به یک گذرگاه صلح و فراهم ساختن زمینه بازگشت رانده شدگان سوری به خانه و کاشانه خود توافق کرده اند.

ترکیه پیشتر اعلام کرده بود، اگر تلاش‌ها برای همکاری با آمریکا در سوریه به نتیجه نرسد، این کشور خود در سوریه منطقه امن ایجاد می‌کند.

خلوصی آکار، وزیر دفاع ملی ترکیه روز چهارشنبه ۱۶ مرداد گفت: «ما خواستار همکاری با متحدان آمریکایی خود هستیم. البته بارها اعلام کرده‌ایم که اگر این امر میسر نشود، آنچه را لازم است انجام خواهیم داد.»

به گزارش خبرگزاری آناتولی، آکار با یادآوری این که گفت‌وگوها با طرف آمریکایی برای همکاری در سوریه ادامه دارد و «تا ساعاتی دیگر» به پایان می‌رسد، افزوده بود: «برنامه‌ریزی ما در خصوص موقعیت استقرار واحدهایمان جهت ایجاد منطقه امن به اتمام رسیده است. اما گفتیم که ما باز هم خواستار انجام اقدامات به همراه آمریکا هستیم.»

خبر توافق ترکیه و واشنگتن برای ایجاد منطقه امن در شمال سوریه در حالی روز چهارشنبه با تأیید دولت آنکارا رسید که هامی آکسوی، سخنگوی وزارت امور خارجه ترکیه ساعاتی پیش در یک نشست مطبوعاتی اعلام کرده بود که گفت‌وگوی نمایندگان ترکیه با هیأت فرماندهان نظامی آمریکا درباره سوریه روز دوشنبه آینده ادامه خواهد یافت.

مقام‌های آنکارا پیشنهاد داده‌اند که یک منطقه امن به طول ۳۲ کیلومتر در خاک سوریه برای ترکیه ایجاد شود تا آنها بتوانند تحرکات حزب اتحاد دموکراتیک کردستان سوریه و شاخه نظامی آن ی‌پ‌گ (یگان‌های مدافع خلق) را کنترل کنند. ترکیه حزب اتحاد دموکراتیک را «تروریست» می‌داند.

آکسوی گفته بود که تمام مسائل مربوط به ایجاد این منطقه امن در جریان سفر اخیر جیمز جفری، نماینده ویژه آمریکا در ائتلاف ضد داعش در ترکیه مطرح شده، اما «صبر ترکیه برای ایجاد منطقه امن، حدی دارد».

وی در ادامه یادآور شده بود: «ما نمی‌توانیم این روند را بیش از این طول بدهیم. اگر خواسته‌های ما برآورده نشود، آماده‌ایم تا هر اقدامی را در جهت تأمین امنیت ملی خود انجام دهیم.» وی همچنین گفت کشورش می‌خواهد تا منطقه فعالیت «عناصر ترور» را برای خود روشن کرده و «کریدور صلح» ایجاد کند.

جفری جیمز روز پنج‌شنبه گذشته در توضیح کندی روند همکاری آمریکا با ترکیه در انجام طرح امنیتی مورد نظر در شمال سوریه گفته بود که اختلاف میان دو کشور بر سر چگونگی عملکرد منطقه امن و نیز ابعاد جغرافیایی آن باعث شده است که ایجاد منطقه امن به تعویق بیفتد.

از سوی دیگر، رجب طیب اردوغان، رئیس‌جمهوری ترکیه در نشست مشترک رسانه‌ای با ولودیمیر زلنسکی، همتای اوکراینی خود در آنکارا اظهار داشت: هیأت‌های ترکیه و آمریکا بر سر تأسیس یک مرکز عملیات مشترک به توافق رسیدند.

همچنین، سفارت آمریکا در آنکارا با انتشار بیانیه‌ای ضمن تأیید این خبر، اعلام کرد که این دو هیأت بر سر موضوعات مورد اختلاف در مذاکرات برای ایجاد منطقه امن در شمال سوریه به توافق رسیده‌اند.

در این بیانیه، موضوعات مورد اختلاف میان هیأت‌های دو کشور اجرای فوری تدابیر اولیه برای رفع نگرانی‌های امنیتی ترکیه، تأسیس هرچه سریع‌تر مرکز عملیات مشترک در این کشور برای هماهنگی در روند ایجاد منطقه امن، استفاده از این منطقه به عنوان یک «کریدور صلح» و انجام هر اقدام لازم برای بازگشت پناهجویان سوری به کشورشان اعلام شده است.

از سوی دیگر، برخی ناظران عنوان کرده اند که طرفین امتیازاتی را به یکدیگر برای حصول یک توافق مقدماتی به یکدیگر داده اند، از جمله اینکه: ترکیه یکجانبه اقدامی علیه واحدهای مدافع خلق (YPG) انجام ندهد، آمریکا طرح ترکیه برای انتقال پناهجویان را پذیرفته است و به همین جهت در روزهای آتی باید شاهد انتقال آن ها به مرزهای شمالی سوریه و ترکیه باشیم.
به طور کلی، به نظر می رسد ترکیه در حال بهره برداری سیاسی و نظامی از رقابت میان آمریکا و روسیه در سوریه است. به گونه ای که در چند روز گذشته ابتدا از شکست مذاکرات میان واشنگتن و آنکارا بر سر منطقه امن سخن می گوید و سپس با حضور در نشست آستانه از توافق با روسیه و ایران بر سر تشکیل کمیته قانون اساسی سوریه و اعلام آتش بس در سوریه. روز گذشته (چهارشنبه) نیز در میان غافلگیری ناظران و پس از گذشت چند روز از شکست مذاکرات، از توافق با آمریکا در مورد منطقه امن پرده برداشته است.

لذا ترکیه با درک تحولات سیاسی و میدانی در سوریه و همچنین محدودیت های نظامی خود برای راه اندازی یک عملیات گسترده در این کشور و خطر رویارویی مستقیم با بازیگرانی همچون آمریکا و روسیه به دنبال آن است که درصدد به دست آوردن امتیازات میدانی از طریق یک بازی سیاسی هستند.