در بخش اعظمی از تخصیص ارز دولتی تصمیم‌گیرنده نبودیم/ خودروسازی‌های داخلی را باید اصلاح کنیم/ می‌خواهیم ظرفیت معدنی کشور جایگزین صادرات نفت شود

با سید شریف حسینی «معاون امور حقوقی ، مجلس و استانهای وزارت صمت» در خصوص طرح انتزاع و بازگشت وظایف تنظیم بازاری از وزارت جهاد کشاورزی به وزارت صمت به گفتگو نشستیم. در این گفتگو موضوع نحوه تخصیص ارز دولتی و تامین مواد اولیه و  هم چنین موضوع داغ ساخت داخل که از اولویت های مهم امسال وزارت صمت نیز هست، صحبت به میان آمد و نگاهی به برنامه های مهم کاری وزارت صمت در سال رونق تولید نیز انداخته شد.

آنچه در ادامه می خوانید مشروح گفت وگوی خبرنگار «تابناک» با «سید شریف حسینی» معاون امور حقوقی ، مجلس و استانهای وزارت صمت است:

در ابتدا، در خصوص دلایل طرح تمرکز وظایف بازرگانی در وزارت صمت و دلایل آن توضیح دهید؟

در این خصوص باید گفت که سران قوا تصمیم گرفتند تا طرح انتزاع طبق مصوبه مجلس پیشین که بر اساس آن، بخشی از وظایف تنظیم بازار به وزارت جهاد کشاورزی تفویض شده بود به مدت دو سال تعلیق و تمامی وظایف به طور متمرکز در یک وزارتخانه پیگیری شود. این مصوبه در راستای اتخاذ اعمال تصمیمات واحد در حوزه تنظیم بازار کشور انجام گرفته است.

یکی از مشکلات حوزه تنظیم بازار این بود که سه وزارتخانه جهاد کشاورزی، صنعت، معدن و تجارت و اقتصاد، باید به تصمیم واحد می‌رسیدند تا در موضوعی اقدام مشترک داشته باشند. این رویه باعث می‌شد بحث واردات و صادرات ما دچار چالش‌هایی شود.

 نظر دولت و وزارت خانه این بود که یا تصمیمات و مسئولیت‌های بخش بازرگانی به جهاد کشاورزی داده شود یا تصمیمات جهاد کشاورزی در این حوزه به وزارت صنعت، معدن تجارت بازگردد که قسمت دوم پذیرفته شد و در حال حاضر کارهای اولیه و مقدماتی برای انتقال این موضوع انجام شده و پیش‌بینی ما این است که در آینده وضع از شرایط موجود بهتر خواهد شد.

زمانی که وزارت بازرگانی فعال بود این تجمیع منهای گمرک وجود داشت؟

پس از تشکیل وزارت صمت و ادغام وزارت بازرگانی سابق، قسمتی از وظایف همچون واردات کالاهای اساسی، تامین نیاز بازار در اقلام تولیدی بخش کشاورزی و بخش دام و طیور و همچنین صنایع تبدیلی به وزارت جهاد کشاورزی منتقل شد. طی مصوبه تمرکز وظایف بازرگانی، تمامی این وظایف مجدداً به وزارت صمت تفویض می شود و امیدواریم که با یک نقشه راه درست، پیرو تاکید مقام معظم رهبری در آینده براساس یک برنامه مدون اقدامات، اجرایی خواهد شد.

در بخش اعظمی از تخصیص ارز دولتی تصمیم‌گیرنده نبودیم

بخشی  از مشکلات حوزه بازار قطعاً به مسئله ساختاری بازمی‌گردد ولی به دلایل دیگری نیز باید اشاره کرد. به عنوان نمونه بحث‌های تخصیص ارز و انحرافاتی که اتفاق می‌افتد نمی‌تواند دلیل ساختاری داشته باشد تصمیم‌گیری برای بخش قابل توجهی از اختصاص ارزهای دولتی بر عهده وزارت صمت بود؟

خیر. یکی از مشکلات و دغدغه ها این است که ما در بخش اعظمی از تخصیص ارز دولتی ، تصمیم‌گیرنده نبودیم. از کل ارز تخصیص یافته حدود ۷۰ درصد مسئولیت با جهاد کشاورزی بود، ۲۳ درصد با وزارت بهداشت و درمان و آموزش پزشکی، یک درصد که مربوط به کاغذ می شد، با وزارت ارشاد بود و صرفاً تصمیم گیری برای ۶ درصد موضوع لاستیک و مواد اولیه لاستیک ، با وزارت صنعت، معدن و تجارت بود، اما فضا به گونه ای بود که مردم فکر می‌کردند تصمیم‌گیر وزارت صمت است.

شاید به دلیل حضور دبیرخانه است ؟

در جلسه تنظیم بازار وظیفه وزارت صمت فقط دبیرخانه است. تمام تصمیمات مربوط به واردات کالا در وزارت‌خانه های مربوطه اعمال می شد، آنها تصمیم می‌گرفتند چه کالاهایی وارد کنند. اما در بیرون تصور این بود که ما تصمیم‌گیرنده اصلی هستیم.

چه کالاهایی با شما بود؟

فقط تامین لاستیک و مواد اولیه آن بر عهده وزارت صنعت، معدن و تجارت بود که آن هم پس از انجام هماهنگی‌های لازم موارد را تحویل وزارت راه می‌دادیم. توزیع هم با همین وزارتخانه بود. هم اکنون و با تمرکز وظایف به نوعی قسمت اعظم آن تصمیم‌گیری ها در وزارت صنعت، معدن و تجارت متمرکز می شود آن موقع است که جوابگویی نیز، منطق پیدا می‌کند، یعنی ما هم تصمیم‌ می‌گیریم و هم پاسخگو هستیم. همه مکلف به رفع موانع و مشکلات هستیم و باید بپذیریم که اکنون در یک جنگ اقتصادی تمام عیار هستیم و جنگ اقتصادی یک آرایش جنگی می‌خواهد که باید بر اساس فرماندهی واحد اتفاق افتد.

در شرایط فعلی نباید جزیره‌ای عمل کنیم

اعتقاد من این است اگر بخواهیم در شرایط فعلی جزیره‌ای عمل کنیم هیچ یک پیروز نخواهیم بود. باید مثل حلقه‌های یک زنجیر شویم که به هم متصل می‌شوند. این طبیعت آرایش جنگی است.

در شرایط کنونی وجود تصمیم گیرنده واحد در حوزه بازرگانی یک ضرورت غیر قابل اجتناب است، که می تواند در عمل منافع مصرف کنندگان را بهتر از پیش تامین کند. البته این نافی همکاری مسئولانه و موثر سایر دستگاه ها نیست، فقط نقطه تصمیم گیری واحد ایجاد شده و شرایط برای مدیریت جامع‌تر بیش از پیش فرآهم شده است.

همچنین در خصوص جلوگیری از سوءاستفاده برخی از وضعیت موجود، مسئولیت یکایک ما  سنگین‌تر می‌شود و باید آرایش داخلی خود را بهتر از پیش تنظیم کنیم.

قوه قضائیه، کار خود را در این زمینه بسیار خوب انجام می‌دهد و برخوردهای آن قاطعانه است و در این شرایط مسئولیت این قوه نیز سنگین‌تر خواهد شد.

اهمیت رسانه نیز در شفاف سازی شرایط و اقدامات انجام شده ،سنگین و خطیر است، البته مبارزه با فسادهایی که در این شرایط اتفاق می‌افتد مهم است و یک وظیفه همگانی است و مسئولین نیز باید در کنار هم با اقدامات متخلفانه در هر حوزه ای مبارزه کنند.

باید توجه داشت که دشمن فقط به تحریم اکتفا نمی‌کند و از داخل کشور با استفاده از عوامل خود سعی دارد نظم اقتصادی را بر هم بزند و آرامشی را که وجود دارد، از بین ببرد.

با همه این تفاسیر وزارت صمت حرکت خوبی را شروع کرد و در بخش صنعت با ابتکار شخص وزیر، نگاه ویژه ای به موضوع فرصت‌های ساخت داخل ایجاد نمود.

در زمینه فرصت‌های ساخت داخل چه وظایفی را دنبال می کنید؟

در یک اعلام عمومی به دنبال تامین نیازمندی های بخش های مختلف صنعتی کشور اعم از خودرو، پتروشیمی، کشتی‌رانی،  لوازم خانگی، موبایل، فولاد و معدن هستیم. همه افراد و شرکت های توانمند در این عرصه می توانند پیشقدم شوند و نیازهای موجود را به یک فرصت ساخت داخل تبدیل کنند. در همین راستا نمایشگاه فرصت های ساخت داخل و رونق تولید برگزار شد که در اولین روز ۸۵ میلیون یورو قرارداد امضا شده است. این ظرفیت نامشهود ما بود و اقدامی است که کمک می‌کند تا ارز بری کالاهای وارداتی را مدیریت کنیم.

دیوار بی‌اعتمادی که دشمن مسبب آن است و به نوعی سهل‌انگاری و بعضاً عدم مدیریت صحیح ما نیز در آن بی تاثیر نبوده است، را باید از بین ببریم و به جای آن اعتماد بین مردم و مسئولین ایجاد کنیم چراکه در این اعتماد متقابل مشکلات سریعتر حل می‌شود.

در مورد صنعت خودروسازی کشور نیز باید بگویم ما دو مسیر پیش‌رو داریم. یا باید به توانمندی‌های خود ایمان داشته باشیم و ادامه مسیر بدهیم و البته اشکالات موجود را رفع کنیم و یا اینکه با واردات خودرو شرایط تولید داخل را دچار ورشکستگی نماییم.

در خصوص ساخت داخل، حتی با مقاومت هایی هم در بخش هایی مواجه بودیم که با اصرار و پافشاری وزیر صمت در گام نخست نمایشگاه فرصت های ساخت داخل و رونق تولید برگزار شد و در گام بعدی با ایجاد مرکز ساخت داخل در وزارتخانه با جدیت تمام نتایج این اقدام را رصد و در حال پایش اطلاعات و اقدامات مقتضی هستیم.

با تاکید ویژه وزیر صمت تا حصول نتایج لازم از نهضت ساخت داخل، تمامی موارد را پیگیری خواهیم کرد تا بیشترین فرصت های ممکن در خودکفایی قطعات و تجهیزات مورد نیاز در کشور محقق شود.

 نمایشگاه ساخت داخل مقطعی نیست و بصورت دائم در شرکت‌ها مستقر خواهد بود.

نگاه‌های موجود در حوزه خودروسازی باید هم از طرف خود خودروسازان و هم از سوی مردم اصلاح شود آیا واقعاً این حوزه اصلاح‌پذیر است؟

نگاه‌های موجود در حوزه خودروسازی باید هم از طرف خود خودروسازان و هم از سوی مردم اصلاح شود یقین بدانید در این خصوص وزارت صنعت، معدن و تجارت در کنار مردم است نه درکنار خودروسازان. البته این امر،به مفهوم تعطیل‌ کردن خودروسازی کشور نیست چون این رویکرد به مردم کمکی نمی کند.

نهضت ساخت داخل یکی از همین اقدامات اساسی است که با داخلی سازی، به خودکفایی صنعت خودروسازی کمک می کند. در این فرآیند ما می‌خواهیم موضوعات و مشکلات را برطرف کنیم. این که خودروسازان چه قطعاتی نیاز دارند و بر اساس آن،تولیدکنندگان داخلی قطعات را داخلی سازی کنند که این حرکت نتیجه خواهد داد.

اصل را بر تامین منافع مردم قرار دادیم

اعتقاد راسخ در وزارت صنعت، معدن و تجارت وجود دارد که مشکلات خودروسازی کشور نیز قابل حل است و برای همین یک برنامه مدون دو ساله تدوین و در حال پیگیری جدی است. هدف اولیه وزارت صمت این است که به مردم اعتماد دهد که در کنار آنها است، اصل را بر تامین منافع مردم قرار دادیم.

برنامه‌ دشمن این بود که دومینوی تعطیلی واحدهای تولیدی کشور از بهمن سال ۹۷ شروع شود و اسفند ماه مشکلات متعدد کارگری داشته باشیم. با تمام این شرایط، حفظ وضعیت موجود تولید و اشتغال،در دستور کار ما بوده و در همین راستا اقدامات ثمر بخشی هم انجام گرفته است.

آیا تاکنون به این اهداف رسیده اید؟

نمی‌گویم ما به تمام اهدافی که مدنظر داریم صد درصد رسیدیم ولی واقعیت این است که وضع موجود را حفظ کردیم. شما می‌دانید تولیدکنندگان با چه مشکلاتی روبرو هستند ولی ما تا جایی که توانستیم، در کنار آنها بودیم.

 طرح های بزرگ و کوچک بسیاری آماده افتتاح داریم و خوشبختانه تولید در بخش هایی به طور اساسی افزایش داشته است.

هم اکنون بزرگ‌ترین شرکت‌ها مثل فولاد مبارکه، فولاد خوزستان و فولاد خراسان و سایر شرکت‌ها علاوه بر این که مشکلاتشان به حداقل ممکن رسیده است افزایش تولید هم داشته اند. همین الان پروژه آماده افتتاح در فولاد مبارکه داریم که بزودی محقق می شود.

هدف وزارت صمت در حمایت از تولید و مصرف کننده چیست؟

اولویت نخست این است که تولید حفظ شود و نیاز به کالاهای خارج از کشور را محدود کنیم. البته در کنار حمایت از تولید، رعایت حقوق مصرف کننده هم با دقت و جدیت دنبال می شود و این هدف اصلی وزارت صمت است.

اقدامات خوبی در وزارت صنعت، معدن و تجارت در حال انجام است که در برخی محورها یک حرکت جدید است و در این زمینه حمایت همه، از جمله رسانه‌ها را می‌خواهیم.رسانه ها مجموعه های توانمندی هستند و می توانند در تبیین و همراهی عامه مردم کمک اساسی کنند. در همین موضوع ساخت داخل تجربه جنگ 8 ساله به ما ثابت کرد که می توان از تهدید یک فرصت ساخت و فرصت امروز این است که تولید کشور خوداتکاء شود.

اعتقاد دارم که می توانیم با تحریم‌ها مقابله کرده و کاری کنیم که جهانیان در آینده به ظرفیت و توان ساخت داخل ما احترام بگذارند و با این هدف‌گذاری می‌خواهیم پیش برویم ولی مطمئناً تحقق این امر به تنهایی امکان‌پذیر نیست.

باید با تکیه بر ظرفیت داخل، تهدیدها را تبدیل به فرصت کنیم

ایمان داریم که ظرفیت داخل با قدرت می تواند از این بحران بگذرد و این تهدید را تبدیل به فرصت کند.

یکی از محورهای اساسی وزارت صمت ،طرح توسعه معادن و جایگزینی آن به جای نفت است، در این باره توضیح بفرمایید؟

موضوع مهم دیگری که در وزارت صنعت، معدن و تجارت هدف‌گذاری شده همین موضوع است، همه می‌دانیم که مقام معظم رهبری از سالیان پیش در رابطه با کاهش وابستگی بودجه به نفت دستورات موکدی زیادی داشتند اما متاسفانه این اتفاق اثر گذار آن طور که باید رخ نداده است.

وزارت صمت در سال جاری در ۷ محور اساسی فعالیت های خود را آغاز کرده است و یکی از محورها را به موضوع جایگزینی معادن به جای نفت تخصیص داده است. در گام نخست در بخش معدن جلوگیری از خام فروشی در دستور کار قرار گرفته و ۲۳ میلیون تن صادرات خام به ۸ میلیون تن رسیده است و اصل را روی فرآوری و ایجاد ارزش افزوده قرار دادیم.

آیا واقعا ظرفیت های معدنی کشور می‌تواند جایگزین صادرات نفت شود؟

در وزارت صمت اعتقاد داریم ظرفیت های معدنی کشور بدان میزان است که می‌تواند جایگزین صادرات نفت شود. اگر توجه کنید دشمنان صادرات مواد خام ما را تحریم نکردند ولی فراورده‌های ما را تحریم کردند چرا که نیاز به مواد خام دارند ولی ما نیازی به مواد خام نداریم. ما هم نباید مواد خام خود را بدهیم. باید صنایع تبدیلی و فرآوری ایجاد کرده و سرانجام محصول نهایی را صادر کنیم که اگر این کار را کنیم حتماً ارزش افزوده در کشور ما ایجاد می‌شود.

مطمئناً رسانه‌ها می توانند نقشی بی بدیل در توسعه اقتصادی کشور ایفا کنند. باید به همدیگر کمک کنیم و این شرایط را پیش ببریم.

آیا برای حل مشکلات ، از جوانان نخبه هم همفکری می گیرید؟

باید در تمام ارکان کشور همفکری کنیم. باید در کنار هر انتقاد، یک پیشنهاد داشته باشیم که در این شرایط چه اقداماتی باید انجام شود. هم اکنون در وزارت صنعت، معدن و تجارت جلسات مختلف با نخبگان جوان و افراد زبده و صاحب نظر بخش خصوصی  داریم که در این جلسات شخص  وزیر نیز شرکت می‌کند. همینطور جلسات مستمری با اعضای اتاق بازرگانی، اتاق اصناف و سایر بخش های موثر در حوزه تولید و تجارت وجود دارد.

از نظارت حداکثری در همه بخش ها از جمله توزیع مواد اولیه پتروشیمی استفاده می کنیم تا مشکلات موجود را اصلاح کنیم و حرکت خوبی برای این اصلاح انجام شده و معتقد هستیم در همفکری که نیاز به کمک داریم.

رویکرد اصلی وزارت صنعت در حوزه صادرات چگونه است؟آیا افزایش تولید مد نظر است؟

رویکرد کلی وزارت صمت در حوزه صادرات به خصوص در مورد کالاهای ضروری، تامین نیاز کشور و صادرات مازاد تولید است به گونه ای که نوسانات قیمتی به حداقل برسد و البته ظرفیت های صادراتی هم هدر نروند. امروز جوابگوی این موضوعات در زمینه بازار هیچ کسی جز وزارت صنعت و معدن و تجارت نیست. این که دستگاههای مختلف پاسخگو نباشند مشکلی از مردم حل نمی‌کند.

اگر امروز من یا هر کسی بگوید در مجموعه وزارت صنعت، معدن و تجارت تخلف وجود ندارد، جمله دقیقی نیست. همه وظیفه دارند. اگر از موضوعی مطلع شوند، اعلام کنند همان طور که قوه قضائیه اعلام کرده است.

و صحبت پایانی

در وزارت صمت آقای رحمانی چارچوبی قرار داده است که اگر کسی نمی‌تواند کار کند، مسئولیت نباید بپذیرد، بر اساس  مسئولیتی که قبول کردیم باید کار کنیم. در خودروسازی هم با توجه به سهام محدود خود اما باز پاسخگو هستیم باید روش های اصلاحی را پیش گرفته  و اشکالات را به حداقل برسانیم.

از ابتدای سال، قرارگاه رونق تولید ایجاد شده است که سازمانهای مختلف و موثری، عضو هستند موضوعات مختلف و ما را در تصمیم‌گیری ها همراهی می کنند.

ما باید این رویکرد را تقویت کنیم تا مدیرانی که تصمیمات مهم در شرایط خاص می‌گیرند را حمایت کنیم و نباید آنها را دچار ترس کنیم.

من  اطمینان دارم همه دستگاه های مسئول در حوزه اقتصادی کشور هدف واحدی دارند که همان توسعه کشور است؛ باید ظرفیت های همکاری را برای آینده کشور فعال تر از پیش کنیم تا اهداف عالی نظام در بهترین شرایط محقق شود.