از زمان انتخاب دونالد ترامپ به ریاست جمهوری آمریکا در سال ۲۰۱۶، او با اتخاذ سیاست بیمارگونه «فشار حداکثری»، بی سابقه ترین و سخت ترین تحریمها را علیه ایران اعمال کرده تا در مورد یک توافق جدید هسته ای، تهران را به میز مذاکره بکشاند اما تاکنون موفق نبوده است.
این سیاست ترامپ نه تنها موجب «خصومت حداکثری» در روابط ایران و آمریکا، بلکه زمینه ساز تنشها و اقدامات خصومت آمیز بی سابقه ای میان دو کشور شده، بگونه ای که جامعه جهانی را درمورد احتمال بروز یک درگیری نظامی جدید، بشدت نگران کرده است.
سیاست های جاری ترامپ در صورت استمرار نه تنها محکوم به شکست است، بلکه هیچ شانسی برای مذاکره وجود نخواهد داشت حتی اگر او در انتخابات بعدی مجدد پیروز شود. نتیجه این روند فاجعه بار خواهد بود.
اکثریت در تهران معتقدند که شخص ترامپ جنگ نمیخواهد و حتی تغییر رژیم هم برنامه جدی او نیست. او با نابودی برجام، خواست میراث اوباما را نابود کند اما می خواهد به یک معامله جدید به عنوان «میراث ترامپ» دست یابد.
به نوشته موسویان، فقط یک تغییر اساسی در سیاست ترامپ، میتواند موجب مهار تنش روزافزون جاری شود وی وی بدین منظور موانع کلیدی حل و فصل دیپلماسی مثبت بشرح زیر را باید از سرراه بردارد.
اولین و بزرگترین مشکل ترامپ این است که کارگزاران اصلی تیم او دیدگاه و اهداف متفاوتی با وی در مورد ایران دارند.
حتی برای سیاستمداران برجسته آمریکا هم روشن است که «جان بولتون» مشاور امنیت ملی ترامپ مشتاق جنگ و یا حداقل تغییر رژیم در ایران است.
دومین مانع ترامپ متحدین کلیدی منطقه ای آمریکا یعنی اسراییل و عربستان هستند که اهداف بولتون را دنبال میکنند و نفوذ بی سابقه ای در تعیین سیاست های جاری آمریکا علیه ایران دارند تا حدی که بسیاری از سیاستمداران در تهران به این نتیجه رسیده اند که اسراییل و عربستان عامل مهم تشدید خصومتهای اخیر امریکا با ایران هستند.
سومین مانع این است که هیچکس باور ندارد که ترامپ بتواند به توافق هسته ای بهتری با ایران دست یابد در حالیکه برجام حاصل ۱۲ سال مذاکره ایران و قدرت های جهانی است، دهها دانشمند هسته ای جهان در تدوین آن حضور داشتند، جامعترین سند هسته ای تاریخ عدم اشاعه سلاحهای هسته ای است، از پشتوانه قطعنامه شورای امنیت سازمان ملل متحد برخوردار است و بیش از ۲ سال هم توسط ایران بطور کامل اجرا شد.
حتی اگر دولت ترامپ در یکسال و نیم باقیمانده ریاست جمهوری خود با ایران مذاکره و به توافقی برسد، تضمینی وجود ندارد که ترامپ یا جانشین او به تعهد خود باقی بمانند.
به گزارش ایرنا، به تاکید عضو سابق تیم مذاکرهکننده هستهای ایران، چهارمین مانع ترامپ تاکید وی بر استراتژیهای شکست خورده و ضد مسیر دیپلماسی است از جمله تصمیم او در مورد تحریم مقام عالی رهبری و وزیر خارجه ایران، که شانس هرگونه دیپلماسی را از بین برده است.
پنجمین مشکل که واضح ترین مانع موفقیت ترامپ است اینکه او و دست اندرکارانش، شناخت درستی از اوضاع سیاسی، فرهنگی و اجتماعی ایران ندارند.
ایرانیها با هزاران سال تاریخ و تمدن، ملتی مغرور و مفتخر هستند. ایرانیها نسبت به زورگویی آلرژی دارند و تسلیم سیاست های زورگویانه نمیشوند. از این رو برای مقابله با سیاست های خصومت آمیز ترامپ، ایران سیاست «مقاومت و مقابله به مثل» را در پیش گرفته است.
علاوه بر آن، همکاریهای ایران و قدرتهای بلوک شرق جهت به شکست کشاندن سیاست «یکجانبه گرایی» و سلطه جهانی آمریکا تقویت شده، ضمن اینکه تهران امید خود را نسبت به «سیاست همکاری و تعامل با غرب» از دست داده است.
اگر امیدی برای راه حل سازنده وجود داشته باشد، رییس جمهوری آمریکا باید سیاست تحریم، قلدری و زورگویی علیه ایران را کنار بگذارد تا فضا برای دیپلماسی باز شود.
فوری ترین اقدام برای ترامپ این است که کانال های معتبر ارتباطی با ایران داشته باشد و یک تیم جدید در مورد ایران منصوب کند که شناخت درستی از واقعیت های ایران و سراسر منطقه داشته باشند.
* مقاله عضو سابق تیم مذاکرهکننده هستهای ایران در نشریه «پولتیکو»
این مطلب نخستین بار در العالم منتشر شده است.