در حالی که سومین ضرب‌الاجل ایران برای بازنگری در تعهدات هسته‌ای خود در صورت عدم تعهد دیگر طرف‌های برجام در حال نزدیک شدن است، برخی منابع از تلاش فرانسه برای ارائه پیشنهادات جدید به ایران خبر می‌دهند. این در حالی است که از یک سو، ایران بر ضرورت بهره‌مندی کامل از مزایای برجام تأکید دارد و از سوی دیگر، ایالات متحده همچنان بر موضع غیرمنطقی خود درباره ایران تأکید می‌ورزد.
به گزارش «آزادی»، امانوئل ماکرون، رئیس‌جمهور فرانسه، روز گذشته گفت: قبل از برگزاری نشست گروه ۷ با مقام‌های ایران دیدار خواهد کرد تا به آن‌ها پیشنهاد‌هایی برای کاستن از تنش‌ها میان واشنگتن و تهران ارائه دهد. وی در این زمینه اظهار داشت: «ساعاتی قبل از آغاز نشست گروه ۷ دیدار‌هایی با ایرانی‌ها خواهم داشت تا به آن‌ها چیز‌هایی پیشنهاد کنم».
ماکرون، بدون اشاره به جزئیات بیشتر گفت: «ما پیشنهاد‌هایی در خصوص کاستن از تحریم‌ها یا یک مکانیسم جبرانی با هدف قادر کردن مردم ایران به زندگی بهتر ارائه کرده‌ایم». وی مدعی شد در ازای این اقدامات انتظار می‌رود ایران کاملاً به توافق هسته‌ای پایبند باشد و وارد مذاکرات جدیدی شود که برنامه موشکی و فعالیت‌های منطقه‌ای این کشور را شامل می‌شود.
رئیس‌جمهور فرانسه در ادامه اظهارات خود اشاره کرد که پیشبرد این طرح از یک سو به پاسخ ایران و از سوی دیگر، به میزان آمادگی آمریکا برای پیش رفتن در این مسیر بستگی خواهد داشت.
اظهارات ماکرون در شرایطی مطرح می‌شود که محمد جواد ظریف، وزیر خارجه ایران که در حال حاضر و در چارچوب تور دیپلماتیک خود در نروژ به سر می‌برد، گفته قرار است روز جمعه به پاریس سفر کرده و با رئیس‌جمهور و وزیر خارجه فرانسه دیدار و گفتگو کند. بر این اساس، انتظار می‌رود پیشنهاد ماکرون نیز در همین روز به طرف ایرانی ارائه شود.
طی ماه‌های اخیر و به ویژه در پی تشدید تنش میان ایران و آمریکا بر سر مسائل خلیج فارس، فرانسه نشانه‌هایی از تمایل به ایفای نقش میانجی‌گر یا دستکم، تخفیف دهنده تنش‌ها در روابط تهران و واشنگتن را از خود نشان داده است. با این حال، همین دو هفته پیش بود که دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور آمریکا، مستقیماً نقش میانجی‌گر فرانسه را در روابط با ایران رد کرد.
ترامپ روز هفدهم مرداد ماه در حساب کاربری خود در توئیتر نوشت: «ایران گرفتار مشکلات جدی مالی است. آن‌ها به شدت خواهان گفتگو با آمریکا هستند، ولی از طرف همه کسانی که ادعا می‌کنند نماینده ما هستند، از جمله رئیس‌جمهور فرانسه، ماکرون به آن‌ها علامت‌های اشتباه داده می‌شود». وی افزود: «می‌دانم امانوئل همانند بقیه حسن نیت دارد، اما هیچ‌کس غیر از ایالات متحده به نمایندگی از ایالات متحده صحبت نمی‌کند. هیچ‌کس به هیچ شکل، روش یا نوع مجاز به نمایندگی ما نیست».
به این ترتیب، دستکم تا جایی که به طرف آمریکایی مربوط است، بعید به نظر می‌رسد که آمادگی پذیرش ابتکارات اروپایی یا مشخصاً طرح پیشنهادی ماکرون از سوی واشنگتن وجود داشته باشد. این حقیقت به ویژه زمانی برجسته‌تر می‌شود که مواضع اخیر مقامات ارشد آمریکایی را مرور کرده و به استمرار رویکرد حداکثرگرا در مواضع آن‌ها توجه کنیم.
در یکی از آخرین موضع‌گیری‌ها از این دست، برایان هوک، مسئول گروه ویژه اقدام ایران در وزارت امور خارجه آمریکا روز سه‌شنبه اعلام کرد دولت متبوعش معتقد است غنی‌سازی اورانیوم در ایران باید به صفر برسد. وی در یک نشست خبری مدعی شد: «ایران قبلاً فعالیت‌های هسته‌ای مشکوک داشته و به همین دلیل ما معتقدیم آژانس بین‌المللی انرژی اتمی نباید به ایران اجازه غنی‌سازی اورانیوم بدهد. غنی‌سازی اورانیوم در ایران باید به صفر برسد».
از سوی دیگر، مقامات ایرانی طی ماه‌های اخیر همواره تأکید داشته‌اند که ایران تا یک سال بعد از خروج آمریکا از برجام به طور کامل به این توافق پایبند بوده و پس از آن نیز صرفاً به برداشتن گام‌هایی در چارچوب خود برجام اقدام کرده است. بر این اساس، اکنون توپ در زمین طرف‌های دیگر باقیمانده در برجام است تا با اجرای تعهدات خود، زمینه حفظ این توافق را فراهم سازند. به این ترتیب، بعید به نظر می‌رسد مواردی مثل گنجانده شدن موضوعات منطقه‌ای و موشکی – که عملاً به معنای مذاکره درباره یک توافق جدید خواهد بود – مورد پذیرش ایران قرار گیرد.
در همین راستا، ظریف روز چهارشنبه و در جریان سخنرانی در موسسه صلح استکهلم، به پایبندی ایران به تعهداتش براساس برجام اشاره کرد و گفت: «ما به آنچه که پذیرفته بودیم عمل کردیم، اما به نظر می‌رسد که طرف مقابل می‌خواهد مسائلی را به ما دیکته کند در حالی که در متن برجام به آن مسائل اشاره شده و به صراحت بیان شده است و هیچ چیز ناگفته‌ای در توافق وجود ندارد».
وزیر امور خارجه گفت: «از زمانی که آمریکا از برجام خارج شد هنوز اروپایی‌ها به تعهداتشان عمل نکرده اند در حالی که ایران همچنان بر تعهداتش باقی است».
ظریف همچنین ظریف با اشاره به گام سوم ایران در کاهش تعهدات برجامی گفت: «این گام قطعا محکم‌تر از گام‌های قبلی خواهد بود. ما گزینه‌های خود را به اروپا اعلام کرده‌ایم». وزارت خارجه کشورمان نیز اخیراً به طور رسمی اعلام کرد که گام سوم کاهش تعهدات برجامی در حال طراحی است و در صورت مشاهده نشدن اقدامی جدی و مناسب از سوی طرف مقابل، ایران نسبت به برداشتن این گام اقدام خواهد کرد.
در مجموع و با توجه به موارد فوق، بعید به نظر می‌رسد رئیس‌جمهور فرانسه از ابزار‌های کافی برای پیشبرد طرح مدنظر خود برخوردار باشد. همان‌گونه که مقامات ایرانی تاکنون به کرات اشاره کرده‌اند، ریشه بحران کنونی در روابط تهران- واشنگتن، به خروج آمریکا از برجام و سد کردن راه دیگر طرف‌های این توافق برای اجرای تعهدات خود برمی‌گردد و به این ترتیب، طرف مقابل در موضعی نیست که از ایران درخواست برداشتن گام‌های جدید داشته باشد. به هر حال، باید منتظر ماند و دید آیا جزئیات طرح ماکرون خواهد توانست به گشایشی در این موضوع منجر شود یا خیر.
