برخی کارشناسان و مردم معتقدند بیکاری علت اصلی روی آوردن به اعتیاد است و، اما در مقابل برخی کارشناسان دیگر می‌گویند برخلاف آنچه که مردم فکر می‌کنند بیکاری عامل اصلی اعتیاد نیست و حالا اعتیاد بین دانشجویان و تحصیل کرده‌ها و حتی دانش آموزان هم رسوخ کرده است؛ و‌ای کاش این معتادان تنها تریاک مصرف می‌کردند؛ متاسفانه به گفته رئیس اداره سلامت‌روانی، اجتماعی و اعتیاد در دانشگاه علوم پزشکی کردستان در سال ۸۶ در کل مصرف کنندگان مواد مخدر، تنها ۳.۶ دهم درصد شیشه مصرف می‌کردند، اما حدود ۵ سال گذشته این آمار به ۲۶ درصد رسیده است و مصرف کنندگان رو به مصرف ماده مخدر شیشه آورده‌اند.
اما چگونه آرام آرام مواد مخدر در میان نه تنها بیکاران که میان دانش آموزان و تحصیل کرده‌ها نفوذ کرده؟
به گزارش «تابناک» به نقل از ایسنا، فاروق وفایی، رئیس اداره سلامت‌روانی، اجتماعی و اعتیاد در دانشگاه علوم پزشکی کردستان، با اشاره به اینکه بیکاری علت اصلی روی آوردن به اعتیاد نیست گفته، حدود ۵۳ درصد از معتادان شاغل هستند و برعکس تصور مردم که فکر می‌کنند بیکاری علت معتاد شدن است اما، در واقع فرد بعد از معتاد شدن بیکار می‌شود.
وی بیان کرد: حدود ۳۷ درصد از معتادان دارای شغل دولتی، ۳۴ درصد شغل خصوصی و ۱۹ درصد خویش‌فرما هستند که در این استان ۶۵ درصد از معتادان تحصیلات زیر دیپلم، ۱۵ درصد در حد کاردانی و ۲۱ درصد هم مقطع لیسانس و بالاتر را دارند.
رئیس اداره سلامت‌روانی، اجتماعی و اعتیاد در دانشگاه علوم پزشکی کردستان، اعلام کرد: ۶۳ درصد از معتادان متاهل بوده و ۳۲ درصد مجرد هستند پس نباید تجرد بودن را به عنوان عامل قوی برای اعتیاد در نظر بگیریم.
وفایی گفت: در جامعه ما قبلا بیشتر مصرف کنندگان مواد مخدر از افیون همچون تریاک و هروئین استفاده می‌کردند که بر روی جسم و بار شخصیتی آن‌ها ثاتیر سوء می‌گذاشت و در نتیجه فرد مصرف کننده با ژنده پوشی و رعایت نکردن بهداشت مواجه بود و انگار دیگر آب از سرشان گذشته است و در کوچه و خیابان‌ها کارتون خواب بودند و گاهی نیز در ملاءعام مواد مصرف می‌کردند.
وی ادامه داد: امروزه مواد‌های صنعتی از جمله شیشه به طور مزمن بوده و تا مدتی فرد مصرف کننده سرحال و سرپا است و از نظر مردم شیک پوش به نظر می‌رسد در واقع استفاده از شیشه، بسته به میزان و مدت مصرف می‌تواند همه زندگی فرد را تحت تاثیر قرار دهد، به طوری که زندگی فردی، خانوادگی، اجتماعی، روانی، روابط و سلامت جسمی فرد را به طور کامل بهم می‌ریزد و کم کم از بین می‌برد.
رئیس اداره سلامت‌روانی، اجتماعی و اعتیاد در دانشگاه علوم پزشکی کردستان بیان کرد: اعتیاد همه مرز‌های ممکن از جمله مرز میزان تحصیلات و باسواد بودن یک فرد را می‌شکند و این مسئله سپر دفاعی قوی برای پیشگیری از اعتیاد نیست، به همین خاطر ما می‌بینیم که افرادی با تحصیلات بالای دانشگاهی هم معتاد می‌شوند.
وفایی عنوان کرد: گسترش دامنه مصرف مواد مخدر در جامعه امروزی به حدی است که متاسفانه قشر متفکر و تحصیل کرده را به سمت خود کشانده است و مواد مخدر آن چنان آرام و بی سرو صدا جسم و روان فرد مصرف کننده را می‌گیرد که هیچ معتادی آغاز اعتیاد خود را به یاد نمی‌آورد، در واقع اعتیاد سبب تباهی میلیون‌ها مغز فعال می‌شود که سرمایه‌های آینده جامعه بشری به شمار می‌روند.
۳۰ درصد از دانشجویان با تصور غلط، اعتیاد را آغاز می‌کنند
وی با اشاره به اینکه دانشجویانی که در خوابگاه هستند بیشتر در معرض اعتیاد قرار می‌گیرند، افزود: تقریبا ۳۰ درصد از دانشجویان، تنها با این تصور غلط که یک‌بار مصرف مواد مخدر اعتیادآور نیست، علاقه‌مند به تجربه این مواد خطرناک می‌شوند، همچنین این امر بین دانشجویان شهرستانی به علت دوری از خانواده و فشار‌های موجود بیشتر است، چه بسا که بسیاری از آن‌ها به دلیل هوش بالا جزء نخبگان و دانشجویان برتر دانشگاه‌های خوب کشور نیز هستند و این نشان می‌دهد دانشجویانی که در خانه‌های مجردی یا خوابگاه‌ها زندگی می‌کنند، بیش از سایرین در معرض آسیب اعتیاد قرار دارند.
بیشتر معتادان "شیشه" مصرف می‌کنند
این مقام مسئول در دانشگاه علوم پزشکی کردستان، با اشاره به مصرف زیاد برخی از مواد اعتیاد آور در جامعه، گفت: در سال ۸۶ در کل مصرف کنندگان مواد مخدر ۳.۶ دهم درصد شیشه مصرف می‌کردند، اما حدود ۵ سال گذشته این آمار به ۲۶ درصد رسیده است و مصرف کنندگان رو به مصرف شیشه آورده‌اند.
در ادامه رحمان حریری، دبیر شورای هماهنگی مبارزه با مواد مخدر استان کردستان نیز به خبرنگار ایسنا گفته، ۷۰ درصد از افراد مصرف کننده، اعلام کرده‌اند که اولین بار در گروه دوستان، مواد مخدر را تجربه کرده‌اند و برخی نیز به دلیل مشکلات عاطفی متاسفانه در دوره دبیرستان تا دانشگاه که نظارت خانواده بر آن‌ها کمتر است به مصرف ترامادول، گل، قلیان و سیگار که شیوع بیشتری دارد روی آورده اند.
وی ادامه داد: این افراد قلیان و سیگار را به دلیل سرگرمی و تفریح مصرف کرده، اما قرص ترامادول و گل که عوارض جبران ناپذیری دارد را به دلیل مشکلات جنسی و تقویت روحیه مصرف می‌کنند.
وی عنوان کرد: برخی از دانشجویان به دلیل انباشته شدن درس هایشان و فقط داشتن مدرک و گذراندن دوره دانشگاه، در شب امتحان از قرص‌های ریتالین، ترامادول، متادون و گاهی نیز شیشه مصرف می‌کنند، چون این قرص‌ها بی‌خوابی را به دنبال دارد و دانشجویان شب امتحان با انرژی به درس خواندن می‌پردازند و نتیجه مطلوبی نیز می‌گیرند، اما مصرف این مواد‌ها خواه و ناخواه ادامه می‌یابد و این قرص‌ها به مرور زمان جواب‌گو نیستند و فرد به دنبال مواد موثرتری می‌گردد.
دبیر شورای هماهنگی مبارزه با مواد مخدر کردستان بیان کرد: شورای مبارزه با مواد مخدر نهادی سیاست گذار و دارای کمیته‌های مختلفی از جمله درمان، مشارکت‌ها، فرهنگی، پیشگیری و مقابله بوده که در استان فعالیت دارد. در این راستا با فروشندگان، پاتوق‌های مصرف کنندگان مواد مخدر و معتادان متجاهرین برخورد شده و تاکنون ۱۸۳ متجاهر دستگیر و شناسایی شده است.
کردستان جزء ۱۰ استان آخر کشور در سطح آلودگی است
حریری با اشاره به اینکه کردستان در حوزه مواد مخدر، جزء ۱۰ استان آخر کشور در سطح آلودگی است، افزود: طبق شیوع شناسی سازمان بهزیستی سال ۹۴ و رصد سال ۹۶ و مطالعه فوری وضعیت اعتیاد در سال گذشته استان کردستان جزء ۱۰ استان آخر بوده، اما نسبت به گذشته آمار معتادین دو برابر شده است.
وی با اشاره به اینکه آمار معتادین تحصیل کرده در کردستان یک درصد است، بیان کرد: بیکاری تاثیری بر روی آوردن به اعتیاد ندارد، اما در جامعه دانشجویی این چنین نیست و این افراد به دلیل عدم انگیزه و استرس شغلی نسبت به آینده، مصرف مواد مخدر را انتخاب می‌کنند و در واقع اعتیاد می‌تواند تاثیر مستقیمی بر روح و روان داشته باشد.
دبیر شورای هماهنگی مبارزه با مواد مخدر کردستان، گفت: واحد‌های تخصصی در رابطه با اعتیاد برای آگاهی دانشجویان، کلاس‌های توانمند سازی و تنظیم خانواده، فضای نشاط اجتماعی در دانشگاه‌ها، برنامه‌های فرهنگی و تقویت مراکز مشاوره در داخل دانشگاه از جمله راهکار‌های پیشگیری از اعتیاد در دانشگاه‌ها است.
حریری با اشاره به اینکه ۷۰ درصد فعالیت کمیته فرهنگی شورای هماهنگی مبارزه با موادمخدر در راستای پیشگیری از مواد مخدر است، افزود: هدف متولیان اصلی مبارزه با مواد مخدر پیشگیری از اعتیاد است، اما لازم است بیشترین بودجه در حوزه درمان هزینه شود.
وی با اشاره به اینکه ۶۵ درصد اعتبارات شورای هماهنگی صرف درمان معتادین می‌شود، بیان کرد: قانون بنا کرده که معتادین فقط باید ۲ بار به کمپ‌ها بروند و بار سوم به زندان معرفی شوند، اما برخی نیز معتقدند معتادان نباید به زندان‌ها بروند چرا که این افراد بیمار هستند و باید درمان شوند.
دبیر شورای هماهنگی مبارزه با مواد مخدر کردستان، با اشاره به اینکه بیشترین مصرف مواد مخدر در کردستان، به تربیب تریاک، شیشه، هروئین، گل و قرص‌های متادون و ریتالین است، افزود: در ۲ سال گذشته قیمت مواد مخدر شیشه از ۲۰۰ میلیون تومان به ۶۰ میلیون تومان کاهش داشته و دلیل اصلی ارزانی این مواد، تولید داخلی در کشور است و در مقابل تریاک ۱۷ درصد گران شده است.
حریری خاطرنشان کرد: متأسفانه طی یک دهه گذشته نه تنها اوضاع کردستان در زمینه معتادین بهتر نشده بلکه تعداد معتادین افزایش داشته است، که باید فرهنگ مبارزه با مواد مخدر را عمومی ساخت تا نسبت به تبعات آن هوشیاری‌های عمومی لازم در میان مردم لحاظ شود.
عواملی که فرد را به سوی اعتیاد می‌کشاند
فرید فرجی، کارشناس درمان مبارزه با مواد مخدر در کردستان، نیز مبتلا شدن به اعتیاد را چند وجهی دانست و گفت: برای اینکه بدانیم افراد در چه سطحی به اعتیاد دچار شده‌اند باید طرحی پژوهشی انجام داد تا دلیل اصلی رو آوردن به مواد مخدر تشخیص داده شود.
وی بیان کرد: بیکاری، سرگرمی، برقراری ارتباط با دوستان، افسردگی، مشکلات عاطفی و خانوادگی و گاهی مرفه بودن می‌توانند فرد را به سمت مصرف مواد مخدر بکشاند.
کارشناس درمان مبارزه با مواد مخدر در کردستان، گفت: دانشجویان خوابگاهی به ویژه دانشگاه آزاد که در خانه‌های اجاره‌ای زندگی می‌کنند و نظارتی بر روی رفتار آن‌ها وجود ندارد و همچنین به تشویق دوستان، بیشتر به سمت مواد مخدر گرایش پیدا می‌کنند.
فرجی افزود: دانشجویان دانشگاه‌های دولتی برای شب بیداری قبل از امتحان و کارآیی بیشتر، اقدام به مصرف قرص‌های ترامادول و ریتالین می‌کنند که در این راستا باید مرکز مشاوره دانشجویی در دانشگاه‌ها بتوانند به درستی نقش آفرینی کنند و با آموزش‌های درست، برنامه‌ریزی صحیحی برای درس خواندن به دانشجویان ارائه بدهند.
وی در ادامه با اشاره به اینکه اعتیاد به مرور زمان موجب بیکاری می‌شود، بیان کرد: برخی بر این اعتقاد هستند فرد بیکار به علت استرس نداشتن شغل به مصرف مواد مخدر کشانده می‌شود.
کارشناس درمان شورای مبارزه با مواد مخدر در کردستان، با اشاره به اینکه نوع و مقدار مصرف مواد مخدر بر روی جسم افراد متفاوت است، گفت: مصرف هر کدام از مواد مخدر از جمله تریاک، شیشه و یا شربت متادون تاثیر متفاوتی بر سیستم جسمی و روحی می‌گذارد.
فرزاد زارعی، کارشناس توسعه مشارکت‌ها و سازمان‌های مردم نهاد شورای هماهنگی مبارزه با مواد مخدر استان کردستان در این باره به خبرنگار ایسنا اظهار کرد: یکی از شایع‌ترین راه‌های مبارزه منفی با مشکلات زندگی در جامعه امروز روی آوردن به مصرف مواد مخدر است که افراد با استعمال این مواد در اوایل دوران مصرف به احساسات کاذبی از جمله احساس قدرت و توانایی احساس آرامش و تمرکز احساس رضایت و خود ارزشمندی و قدرت تأثیر بر دیگران دست می‌یابند که قبل از مصرف مواد مخدر به علت نقص در شخصیت هیچگاه آن را تجربه نکرده‌اند.
وی خاطرنشان کرد: جهت تحصیل هر چه بیشتر این نوع رضایت کاذب، میزان مصرف آن‌ها به مرور زمان بیشتر شده و شکل و نوع مواد مصرفی آن‌ها نیز جهت تأمین رضایت بیشتر تغییر می‌کند، در نهایت با اشباع شدن جسم و عادت سیستم عصبی به مواد گوناگون نه تنها رضایتی حاصل نمی‌شود بلکه با تحلیل توانایی جسمی و روحی افراد معتاد توان تأمین نیاز‌های روزمره خویش را نیز از دست داده و از جامعه رانده می‌شوند.
کارشناس توسعه مشارکت‌ها و سازمان‌های مردم نهاد شورای هماهنگی مبارزه با مواد مخدر استان کردستان، ادامه داد: با توجه به اهمیت نقش عزت و اعتماد به نفس در جلوگیری از کج روی‌ها و نابهنجاری‌های اجتماعی به ویژه مصرف مواد مخدر و پدیده شوم اعتیاد، تقویت نهاد‌های تربیتی جامعه اعم از نهاد‌های رسمی و غیر رسمی به ویژه نهاد خانواده و آموزش و پرورش و رسانه‌ها برای توجه هر چه بیشتر به امر تعلیم و تربیت افراد از بدو تولد که مبتنی بر احترام به ذات انسان و تقویت پیش ساز‌های شخصیت (عزت نفس- اعتماد به نفس) باشد امری انکار ناپذیر به نظر می‌رسد.
