واکنشها به توافق آمریکا و ترکیه برای برقراری آتشبس در شمال سوریه، رونمایی از طرح سناتورهای آمریکایی برای تحریم ترکیه و احتمال دیدار امیر قطر و محمد بن سلمان، از جمله مهمترین خبرها و رویدادهای مرتبط با خاورمیانه در ۲۴ ساعت گدشته بوده اند. در این میان، باید به توافق سیزده بندی ترکیه و آمریکا درباره سوریه نیز اشاره کرد.
به گزارش «تابناک»؛ آمریکا و ترکیه پنجشنبه (۲۵ مهرماه) بر سر توقف موقت عملیات ترکیه در شمال سوریه به توافق دست پیدا کردند. توافق میان این دو کشور متحد ناتو بعد از گفتوگو میان «رجب طیب اردوغان»، رئیسجمهور ترکیه و «مایک پنس»، معاون رئیسجمهور آمریکا حاصل شد.
ترکیه و آمریکا پس از اعلام این توافق، بیانیهای مشترک به زبان انگلیسی صادر کردند که ترجمه متن کامل آن در زیر آمده است؛
۱- ترکیه و آمریکا بار دیگر بر روابط خود به عنوان اعضای مشترک ناتو تأکید میکنند. آمریکا به نگرانیهای امنیتی مشروع ترکیه در مرزهای جنوبی این کشور واقف است.
۲- ترکیه و آمریکا توافق دارند که اوضاع میدانی به خصوص در شمال شرق سوریه ایجاب میکند، دو طرف همکاریهای نزدیکتری بر پایه منافع مشترک داشته باشند.
۳- ترکیه و آمریکا بر اساس درک خللناپذیر از اصل «یکی برای همه و همه برای یکی» همچنان به حراست از خاک و جمعیت کشورهای ناتو در برابر همه تهدیدها متعهد میمانند.
۴- دو کشور بار دیگر تعهد خود برای حفظ جان انسانها، حقوق بشر و حراست از اجتماعات مذهبی و قومی را یادآور میشوند.
۵- ترکیه و آمریکا به فعالیتهای داعشزدایی در شمال سوریه متعهد هستند. این تعهد، همکاری در موارد مقتضی بر سر بازداشتگاهها و بر سر گروههای مهاجرتکرده از مناطقِ سابقاً تحت کنترل داعش را شامل خواهد شد.
۶- ترکیه و آمریکا توافق دارند عملیات مبارزه با تروریسم باید فقط تروریستها و پناهگاهها، جایگاهها، سلاحها، خودروها، تجهیزات و محل اختفای آنها را هدف قرار دهد.
۷- ترکیه تعهد خود را برای اطمینان از ایمنی و سلامت افراد ساکن در تمامی مراکز جمعیتی در مناطق امن تحت کنترل نیروهای ترکیه ابراز و دوباره تأکید کرد که نهایت احتیاط را برای اجتناب از آسیب رساندن به غیرنظامیان و زیرساختهای غیرنظامی به کار خواهد بست.
۸- هر دو کشور بار دیگر بر تعهد خود به حفظ وحدت سیاسی و تمامیت ارضی سوریه و به روندِ سیاسیِ تحتِ رهبریِ سازمانِ ملل متحد، که هدف آن پایان دادن به بحران سوریه طبق قطعنامه شماره ۲۲۵۴ شورای امنیت سازمان ملل متحد است، تأکید کردند.
۹- دو طرف توافق نمودند، وجود یک منطقه امن همچنان برای رفع نگرانیهای امنیتی ترکیه، شامل جمعآوری مجدد سلاحهای سنگین ی.پ.گ و از کاراندازی استحکامات و دیگر مواضع رزمی آنها دارای اهمیت و کارکرد است.
۱۰- منطقه امن در درجه اول توسط نیروهای مسلح ترکیه اجرایی خواهد شد و دو طرف همکاری خود را در تمامی ابعاد مربوط به اجرای آن افزایش خواهند داد.
۱۱- ترکیه برای امکانپذیر کردن عقبنشینی ی.پ.گ از منطقه امن ظرف ۱۲۰ ساعت، عملیات "چشمه صلح" را موقت متوقف خواهد کرد. عملیات چشمه صلح پس از اتمام این عقبنشینی متوقف خواهد شد.
۱۲- آمریکا توافق میکند در زمان توقف عملیات چشمه صلح دنبال اعمال تحریمهای بیشتر ذیلِ فرمان اجرایی مورخ چهاردهم اکتبر ۲۰۱۹ نباشد. دولت آمریکا به منظور تأکید بر پیشرفتهای در حال انجام برای دستیابی به صلح و امنیت در سوریه طبق قطعنامه شماره ۲۲۵۴ شورای امنیت، با کنگره به نحو مقتضی همکاری و رایزنی خواهد کرد.
۱۳. هر دو طرف به همکاری با یکدیگر برای اجرای تمامی اهداف مطرحشده در این بیانیه متعهد هستند.
واکنشها به توافق آمریکا و ترکیه برای برقراری آتشبس در شمال سوریه
گروههای مخالف دولت سوریه و شبهنظامیان کُرد این کشور از توقف عملیات ترکیه در شمال سوریه استقبال کردند.
آنکارا و واشنگتن ساعتی پیش اعلام کردند که عملیات نظامی ترکیه در شمال شرق سوریه متوقف خواهد شد و شبهنظامیان کرد سوریه نیز متعهد خواهند شد از منطقه امن مورد نظر ترکیه عقبنشینی کنند.
معارضان دولت سوریه
اولین گروهی که به این توافق واکنش نشان داده، هیأت مذاکره کننده مخالفان دولت سوریه بود که از این توافق استقبال کرد. این هیأت مورد حمایت ترکیه است و مقر آن در این کشور قرار دارد.
«آلدار خلیل» از مقامات کرد سوریه و رئیس مشترک هیأت اجرایی جنبش جامعه دموکراتیک نیز ضمن استقبال از این توافق، مدعی شد «مقاومت» شبهنظامیان کرد سوریه در برابر ارتش ترکیه منجر به حصول این توافق شده است.
او گفت به زودی در این رابطه بیانیه مفصلی از سوی شبهنظامیان کرد صادر خواهد شد.
منبع کردی دیگری نیز به شبکه العربیه گفت، شبهنظامیان کرد به آتشبس پایبند خواهند بود و در صورت تداوم حملات ترکیه، این شبهنظامیان از خود دفاع خواهند کرد.
این منبع گفته است که حملات شبهنظامیان کرد علیه مواضع ترکیه نیز متوقف شده و مسأله خروج آنها از منطقه امن و نوار مرزی با ترکیه، در دست شبهنظامیان کرد است.
دولت سوریه
بثینه شعبان، مشاور رسانهای رئیسجمهور سوریه در واکنش به این توافق گفت که این توافق «مبهم» است و منطقه امن ادعایی ترکیه یعنی اشغال بخشهایی از خاک سوریه.
او شامگاه پنجشنبه (۲۵ مهر) پس از اعلام توافق آمریکا و ترکیه در مورد شمال سوریه گفت، همه دنیا در برابر اشغالگری ترکیه در سوریه ایستاد و آن را محکوم کرد.
خانم شعبان در گفتوگو با شبکه المیادین گفت که اردوغان آدم خطرناکی است و به دنبال گسترش تفکر اخوان المسلمین در منطقه و اروپا است.
مشاور رسانهای بشار اسد گفت: «از نظر ما اردوغان اشغالگر است و به کشور ما تعدی و تجاوز کرده است».
بثینه شعبان گفت که هماهنگی دولت سوریه با متحدان ایرانی و روس خود، همچنان روزانه ادامه دارد و بین طرفین اعتماد کامل به یکدیگر وجود دارد.
کردستان عراق
«هوشیار زیباری»، از رهبران حزب دموکرات کردستان عراق نیز از جمله افرادی بود که از توافق بین ترکیه و آمریکا استقبال کرد و گفت، این توافق «خبر مسرتبخشیاست» برای شهروندان در شمال سوریه.
وزیر خارجه اسبق عراق در حساب توییتری خود نوشت: «اجرای توافق مذکور با حسن نیت، کلید حل برای همه طرفهای درگیر است».
حزب اتحاد دموکراتیک
صالح مسلم، رئیس سابق و مسئول فعلی روابط دموکراتیک حزب اتحاد دموکراتیک در سوریه نیز با بیان هنوز از جزئیات این توافق اطلاعی ندارد، گفت: این حزب به زودی موضع خود در قبال توافق بین آنکارا و واشنگتن را اعلام خواهد کرد.
شورای سوریه دموکراتیک
ریاض درار، رئیس مشترک گروه «شورای سوریه دموکراتیک»، نیز با بیان اینکه هنوز از جزئیات توافق آتشبس مذکور چیزی نمیداند، گفت: آنچه برای کردهای سوریه بااهمیت است، توقف درگیریهاست.
مظلوم عبدی
مظلوم عبدی، فرمانده نیروهای دموکراتیک سوریه نیز از توافق مذکور استقبال کرد و گفت که مقاومت این نیروها نتیجه داد و توافق حاصل شد.
رونمایی از طرح سناتورهای آمریکای برای تحریم ترکیه
«لیندسی گراهام» رئیس کمیته قضائی سنای آمریکا و «کریس ونهولن» از نمایندگان حزب دموکرات در سنا روز پنجشنبه در یک نشست خبری مشترک جزئیات طرح خود برای وضع تحریم علیه ترکیه به بهانه حمله ارتش این کشور به شمال شرقی سوریه را اعلام کردند.
بر اساس اظهارات این دو سناتور آمریکایی، در صورت به تصویب رسیدن طرح آنها علیه ترکیه در سنا، بخشهای انرژی و نظامی ترکیه و همچنین داراییهای مقامات ارشد این کشور در آمریکا هدف تحریم قرار خواهد گرفت و سفر این مقامات به آمریکا نیز محدود خواهد شد.
لیندسی گراهام که از نمایندگان بانفوذ حزب جمهوریخواه در سنا محسوب میشود، تحریمهای پیشنهادی علیه ترکیه را «گسترده و شدید» خواند و گفت: «ما از آنچه رئیسجمهور در رابطه با تحریم ترکیه انجام داد، تشکر میکنیم. ما اینجا هستیم که آن را تقویت کنیم؛ یعنی کاری را که رئیسجمهور انجام داد، تکمیل کنیم. کنگره میخواهد بسیار قاطعانه بگوید که در برابر شدیدترین اقدام ممکن [اقدام نظامی ترکیه در شمال سوریه] تحریم وضع خواهد کرد.»
احتمال دیدار امیر قطر و محمد بن سلمان
گزارشهای تأیید نشده حکایت از آن دارد که وساطت کویت برای حل بحران قطر با کشورهای محور عربستان سعودی موفق بوده است.
«عادل مرزوق»، مدیر مرکز تحقیقات و انتشارات «البیت الخلیجی» در پیامی در توئیتر نوشت که خبرهای درز شده به بیرون نشان میدهد وساطت کویت برای برقراری دیدار بین امیر قطر و ولیعهد سعودی موفق بوده است.
او مدعی شد، «تمیم بن حمد»، امیر قطر شرط گذاشته است با «محمد بنسلمان»، ولیعهد سعودی دوجانبه و بدون حضور «محمد بن زاید»، ولیعهد ابوظبی و یا هر نمایندهای از امارات دیدار کند.
کشورهای عربستان سعودی، امارات و مصر پنجم ژوئن سال ۲۰۱۷ با متهم کردن دوحه به حمایت از تروریسم (اخوانالمسلمین) تمامی روابط دیپلماتیک خود را با قطر قطع کرده و گذرگاه های زمینی، هوایی و دریایی خود را به روی این کشور بستند. پس از آن این کشورها شروط سیزده گانهای برای برقراری دوباره روابط با دوحه مطرح کردند که این شروط از سوی قطر رد شد.