ایران به واسطه عدم انجام تعهدات برجامی از سوی دیگر حاضرین در برنامه جامع اقدام مشترک به ویژه اروپاییها و با گذشت یک سال از خروج آمریکاییها از برجام از ازدیبهشت ماه سال جاری، تصمیم به کاهش تدریجی تعهدات هستهای خود ذیل برجام گرفت. در این راه، ایران برای طرفهای مقابل فرصتهای دوماههای تعیین کرد تا آنها مطابق با برجام نسبت به تعهدات خود عمل کنند؛ اما با گذشت شش ماه هنوز شاهد اقدام عملی از سوی شرکای برجامی کشورمان نیستیم.
به گزارش «تابناک»؛ ایران تاکنون در سه گام نسبت به کاهش تعهدات هستهای خود اقدام کرده و موعد اجرای گام چهارم کاهش تعهدات را ۱۵ آبان ماه قرار داده است. این موضوع به شدت اروپاییها را تحت تأثیر قرار داده و آنها نیز طی پیامی در پنجم مهر ماه جاری و همچنین صدور بیانیهای در ۱۵ مهر ماه، خواهان عدم اجرای گام چهارم کاهش تعهدات هستهای از سوی جمهوری اسلامی ایران شده اند و حتی ایران را به خروج از برجام تهدید کرده اند؛ با وجود این، این موضوعات تأثیری در تصمیم ایران نخواهد داشت.
تأکید رهبر انقلاب بر کاهش تعهدات هستهای توسط ایران
حضرت آیت الله خامنهای، دهم مهرماه در دیدار با هزاران فرمانده سپاه پاسداران انقلاب اسلامی، با اشاره به موضوع هستهای گفتند: کاهش تعهدات هستهای که مسئولیت آن بر عهده سازمان انرژی اتمی است، باید همان گونه که دولت اعلام کرده با جدیت کامل و دقیق و جامع ادامه یابد تا به نتیجه مطلوب برسد و قطعاً هم به نتیجه خواهد رسید.
رهبر معظم انقلاب با اشاره به شکست بیتردید سیاست فشار حداکثری امریکا و تسلیم نشدن ایران در مقابل نظام سلطه گفتند: آنها اخیراً با کمک رفقای اروپاییشان برای ملاقات با رئیس جمهور کشورمان و ایجاد یک حالت نمایشی از شکست ایران، تلاشی بینتیجه کردند، اما ایران با جدیت و قاطعیت و تا رسیدن به نتیجه مطلوب به کاهش تعهدات هستهای ادامه خواهد داد.
یک منبع آگاه: گام چهارم را برمیداریم؛ مگر...
در همین زمینه، یک منبع آگاه در گفتوگو با «تابناک»، در مورد زمزمههایی که برخی درباره عدم اجرای گام بعدی کاهش تعهدات برجامی از سوی ایران مطرح میکنند، عنوان کرد: مهلت دو ماهه تعیین شده از سوی جمهوری اسلامی در گام سوم، پانزدهم آبان ماه تمام خواهد شد و موعد اجرای گام چهارم کاهش تعهدات هستهای از سوی جمهوری اسلامی در همین روز فراخواهد رسید.
وی در خصوص تصمیم گیری برای اجرا و نحوه اعلام گام چهارم کاهش تعهدات هستهای نیز گفت: این موضوع همچون گامهای قبلی که برای کاهش تعهدات صورت گرفت، بعد از بررسی و تصمیم گیری در شورای عالی امنیت ملی انجام خواهد شد.
این منبع آگاه در خصوص قطعی بودن برداشتن گام چهارم کاهش تعهدات هستهای در پانزدهم آبان ماه خاطرنشان کرد: همانطور که از ابتدای کاهش تعهدات هستهای هم اعلام کردیم، این موضوع کاملا به رفتار اروپاییها بستگی دارد. اگر شاهد اقدمات عملی برای عمل به تعهدات باشیم، تصمیم دیگری خواهیم گرفت؛ اما اگر روال سابق ادامه پیدا کند، مطابق با فرمایش های رهبر انقلاب، تأکیدات رئیس جمهور و بر اساس تصمیم شورای عالی امنیت ملی کاهش تعهدات برجامی ادامه دار خواهد بود.
رئیسدفتر رئیسجمهور: تشکیل یک کمیته برای تعیین اقدامات گام چهارم
سه روز پیش، «محمود واعظی» رئیس دفتر رئیس جمهور نیز درباره واکنش ایران به عدم اجرای تعهدات مربوط به توافق هستهای از سوی اروپایی ها، از پیگیری مداوم اجرای این تعهدات از سوی جمهوری اسلامی ایران خبر داد و اظهار کرد: در صورتی که اروپا به تعهدات خود عمل نکند، ایران گام چهارم را نیز در موعد مقرر برمیدارد.
وی از تشکیل کمیتهای در این راستا خبر داد و گفت: این کمیتهها هم گام سوم و هم تأثیرات آن را بررسی میکنند. واعظی خاطرنشان کرد: همچنین این کمیته بررسی میکند که چه نوع اقداماتی را متناسب با شرایط حال برای برداشتن گام چهارم در دستور کار قرار داد. طبیعی است که نتیجه این تصمیمات یک هفته قبل از اتمام موعد مقرر ایران به کشورهای اروپایی به رئیسجمهور تقدیم میشود.
رئیس دفتر حسن روحانی با بیان اینکه در این زمینه بررسیها و رصدهای کافی و پیش بینی شده انجام و در نهایت تصمیمگیری میشود گفت: اگر هدفگذاریهای لازم برای گام سوم متحقق پیدا نکند و اروپاییها و گروه ۱+۴ نتوانند به تعهدات خود عمل کنند، طبیعی است که برای برداشت گام چهارم اقدام میکنیم.
سازمان انرژی اتمی: کاهش تعهدات برجامی ادامه دارد
پیش از این نیز، سخنگوی سازمان انرژی اتمی با تأکید بر اینکه گامهای بعدی در صورت اقدام نکردن طرفهای مقابل در راه است، گفت: با توجه به تحولات اخیر، تصمیم ایران بر کاهش بخشی از تعهدات برجامی، بعد از یک صبر راهبردی یک ساله در پاسخ به اقدام یک طرفه خروج آمریکا از توافق و به منظور ایجاد توازن بین حقوق و تعهدات انجام شده است. شعار ما آن طوری که رهبری معظم انقلاب فرمودهاند، فناوری هستهای برای همه و سلاح هستهای برای هیچ کس است.
«بهروز کمالوندی» یادآوری کرد که در صورت عملکرد مشابه طرف مقابل ایران آماده بازگشت بوده و در غیر اینصورت کاهش تعهدات، تداوم خواهد داشت.
یشنهاد ۱۸.۴۲ میلیارد دلاری ژاپن و فرانسه به ایران برای بازگشت به تعهدات برجامی
حالا خبر رسیده که ژاپن و فرانسه در یک طرح مشترک، اعطای وامی به میزان تقریبی ۱۸.۴۲ میلیارد دلار با تضمین به حساب نفت به تهران پیشنهاد کرده اند تا علاوه بر جلوگیری از اجرای گام چهارم توسط ایران، شرایط را برای حفظ و ادامه برجام فراهم سازند.
آن طور که روزنامه ماینیتی پس از با انتشار این خبر اعلام کرده، این پیشنهاد در صورتی به قوت خود باقی است که تهران از اجرای گام چهارم کاهش تعهدات هستهای اجتناب کند و به اجرای کامل برجام پیش از کاهش سه مرحلهای تعهدات هستهای اش بازگردد.
خلاصه اقدامات ایران در سه گام قبلی
ایران به دلیل بدعهدی کشورهای اروپایی به عدم پایبندی کامل به توافق هستهای روند کاهش تعهدات خود به برجام را درسه مرحله آغاز کرده است. گام اول ایران در کاهش تعهدات، ملزم نبودن به رعایت سقف ۳۰۰ کیلوگرمی ذخایر اورانیوم غنیشده، ملزم نبودن به رعایت محدودیت غنی سازی اورانیوم تا سقف ۳.۶۷ درصد، خارج نکردن مازاد آب سنگین بودند که در هجدهم اردیبهشت اعلام شد.
گام دوم روز شانزدهم تیر و با بیانیه دولت مبنی بر افزایش سطح غنیسازی از ۳.۶۷درصد اجرا شد. گام سوم هم برای کاهش و توقف برخی تعهدات ذیل برجام که از شانزدهم شهریور شروع شد، بیشتر مربوط به برداشتن محدودیتها روی فعالیتهای تحقیق و توسعه (R & D) از جمله توسعه و راهاندازی نسل جدید سانتریفیوژها در تأسیسات غنیسازی اورانیوم بوده است.