واکنش‌های گسترده بین المللی به گام چهارم کاهش تعهدات برجامی ایران

برخی شخصیت های سیاسی آمریکا از جمله داوطلب انتخابات ریاست جمهوری آمریکا از حزب دموکرات واکنش متفاوتی از دولت ترامپ به اقدام ایران داشتند.

الیزابت وارن داوطلب مطرح کسب نامزدی دموکرات ها در انتخابات ریاست جمهوری ۲۰۲۰ آمریکا در توییتی با اشاره به گام چهارم هسته ای ایران، خواهان همکاری واشنگتن و هم پیمانانش برای "فروکش کردن بحران" شد.

وارن که در جدیدترین نظرسنجی ها همپای سناتور سندرز و پس از جو بایدن در رتبه دوم رقابت های انتخاباتی در حزب دموکرات قرار دارد، روز چهارشنبه در توییتی با "بسیار نگران کننده" خواندن غنی سازی در فردو نوشت: پیش از آنکه دونالد ترامپ توافق ایران را پاره کند، برجام کارآمد بود.

سناتور ایالت ماساچوست در ادامه خواهان بازگشت آمریکا به دیپلماسی جدی با متحدانش برای "مهار برنامه هسته ای ایران" و "فروکش کردن بحران" شد.

برنی سندرز نیز روز سه شنبه (۱۴ آبان) در توییتی به گام چهارم کاهش تعهدات برجامی واکنش نشان داد. وی تصمیم ایران برای ازسرگیری فعالیت در فردو را نگران کننده دانست و افزود: ما توافق نامه ای در دست داشتیم که برنامه هسته ای ایران را محدود می کرد که ترامپ بی پروا آن را نقض کرد.

سناتور ایالت ورمونت تأکید کرد باید فوری به برجام بازگردیم و در مورد سایر مسائل منطقه ‌ای با ایران صحبت کنیم.

ایران که همواره بر حفظ برجام و غیرقابل مذاکره بودن آن تأکید کرده است، یک سال پس از خروج آمریکا از این توافق نیز پایبندی کامل خود به آن را حفظ کرد اما در نهایت پس از مشاهده بدعهدی اروپایی‌ها در اجرای تعهدات خود برای حفظ بهره‌مندی‌های اقتصادی کشور از برجام، از اردیبهشت ماه امسال گام‌هایی را در جهت کاهش تعهدات خود طبق این توافق آغاز کرد.

دونالد ترامپ رئیس جمهوری آمریکا به گام چهارم برجامی ایران بر اساس مادتین ۲۶ و ۳۷ توافق هسته ای سال ۲۰۱۵ میلادی واکنش نشان داد.

رئیس جمهوری آمریکا در محوطه کاخ سفید در پاسخ به پرسش خبرنگاری در این خصوص بدون اشاره به نقض قطعنامه ۲۲۳۱ شورای امنیت سازمان ملل توسط وی در هشتم ماه می سال ۲۰۱۸ میلادی گفت: ما در حال بررسی این موضوع هستیم. ببینیم چه می‌شود.

همچنین یک سخنگوی دبیر کل سازمان ملل متحد روز دوشنبه به سخنان «علی‌اکبر صالحی»، رئیس سازمان انرژی اتمی ایران درباره راه‌اندازی زنجیره سی تایی سانتریفیوژ‌های IR ۶ واکنش نشان داد.

این سخنگو در انتقاد از اقدام ایران برای راه‌اندازی دستگاه‌های پیشرفته جهت سرعت بخشیدن به روند غنی‌سازی اورانیوم گفته «آنتونیو گوترش»، دبیر کل سازمان ملل متحد هر گامی که به دور شدن طرف‌های برجام از این توافق منجر شود را موجب تأسف می‌داند.

اتحادیه اروپا دیروز در واکنش به گام چهارم ایران برای کاهش تعهدات برجامی، این اقدام را نگران کننده خواند و از تهران خواست این روند را متوقف کند.

یک سخنگوی اتحادیه اروپا با بیان این مطلب و بدون اشاره به بدعهدی این اتحادیه در اجرای وعده هایش در قبال این توافق بین المللی، از ایران خواست به برجام پایبند بماند.

هایکو ماس وزیر امور خارجه آلمان نیز ادعا کرد که اعلام ایران درباره ساخت و کاربرد دستگاه‌های پیشرفته برای تسریع غنی سازی اورانیوم، توافق هسته‌ای ۲۰۱۵ با قدرت‌های جهان را به خطر می‌اندازد.

فرانسه نیز خواستار بازگشت تهران به برجام شد و گام چهارم ایران را مخالف توافق هسته ای دانست.

اگنس ون درمول سخنگوی وزارت امور خارجه فرانسه ادامه داد: با شرکای خود منتظر گزارش های بعدی آژانس بین المللی انرژی هسته ای در مورد اعلامیه ها و اقدامات ایران هستیم. فرانسه همچنان به توافقنامه هسته ای وین متعهد است و از ایران نیز می خواهد به تعهدات خود در چهارچوب این توافقنامه پایبند باشد و کامل با آژانس بین المللی انرژی اتمی همکاری کند.

رئیس جمهور فرانسه، در واکنش به گام‌های ایران در کاهش تعهدات هسته‌ای، تهران را به خروج از برجام متهم کرد و گفت، در هفته‌های آتی ایران تحت فشار قرار خواهد گرفت.

ماکرون که به چین سفر کرده، در یک سخنرانی در سفارت فرانسه در پکن، به تبعات فروپاشی برجام پرداخت و گفت، اولویت نخست باید تلاش برای کاهش تنش باشد. مقام‌های چینی هم با او هم‌نظر بوده‌اند که باید از میزان تنش‌ها کاست.

رئیس‌جمهور فرانسه افزود: «ما شاید با تصمیم ایالات متحده برای خروج از برجام مخالف باشیم، اما تصمیم به ازسرگیری غنی‌سازی اشتباه است. با وجود تغییر سیاست ایالات متحده در قبال برجام اروپایی‌ها توانستند برای پانزده ماه برجام را حفظ کنند».

ماکرون که در سخنرانی نشست مجمع عمومی سازمان ملل متحد گفته بود، فشار بر ایران به افزایش تنش در منطقه منجر می‌شود، اکنون از تصمیم برای فشار بر ایران سخن گفت و افزود: «حالا هفته‌های آینده صرف اعمال فشار بیشتر به ایران خواهد شد، تا ایران به چهارچوب برجام بازگردانده شود و تحریم‌های مشخصی کاهش یابد تا بتوان موازنه بهتری را احیا کرد».

ماکرون افزود: «به طور کلی، آغاز این رویکرد (خروج از توافق) با ما نبوده است. ما همچنان یک طرف این توافق هستیم و ایالات متحده و ایران بودند که تصمیم گرفتند از آن خارج شوند. ما باید توافق هسته‌ای را بر اساس بازه‌های زمانی کوتاه‌مدت و بلندمدت و همچنین در ارتباط با موشک‌های بالستیک و ثبات منطقه‌ای بازسازی کنیم. دو سال است ما از این امر حمایت می‌کنیم».

وزیر امور خارجه انگلیس نیز روز سه ‌شنبه با صدور بیانیه‌ای، خواستار بازگشت ایران به اجرای کامل تعهداتش در برجام شد. دومنیک راب ادعا کرد: اقدام اخیر ایران بوضوح با توافق هسته‌ای مغایرت دارد؛ اما بر خلاف آمریکا و اروپا، روسیه اعلام کرد که نگرانی های ایران را درک می کند.

سرگئی لاوروف، وزیر امور خارجه روسیه امروز (چهارشنبه) در واکنش به گام چهارم برجامی ایران در کاهش تعهداتش ذیل برجام تأکید کرد که مسکو همچنان به تلاش‌های خود برای اطمینان حاصل کردن از پایبندی تمامی اعضای توافق هسته‌ای ایران و 1+4 (انگلیس، فرانسه، روسیه، چین به علاوه آلمان) به برجام ادامه می‌دهد.

بنا به گزارش اینترفکس، لاوروف سپس در خصوص این اقدام ایران ضمن انتقاد از سیاست‌های آمریکا گفت: «تمامی گام‌هایی که ایران برای کاهش تعهداتش ذیل برجام برداشته، در تناقض با ان پی تی (پیمان منع گسترش سلاح‌های هسته‌ای) و پروتکل الحاقی توافقات پادمانی آژانس بین‌المللی انرژی اتمی نبوده است».

با این حال، این دیپلمات روس از تهران خواست تا به تعهداتش همچنان پایبند باشد و تصریح کرد:‌ «روسیه از ایران می خواهد به برجام پایبند باشد؛ اما در عین حال دلایل ایران برای کاهش تعهداتش ذیل برجام را درک می‌کند».

وی سپس آمریکا را مقصر اقدامات اخیر ایران در زمینه برجام دانست و گفت: «آمریکا در مسیر تمامی تلاش‌ها برای غلبه بر بحران پدید آمده در خصوص توافق ایران مانع ایجاد می‌کند».

دمیتری پسکوف، سخنگوی رئیس جمهوری روسیه گفت: ما نگران کاهش تعهدات ایران در برجام هستیم؛ اما در عین حال نگرانی های تهران در خصوص تحریم های آمریکا را درک می کنیم.

وی گفت: شرکای غربی ما (آلمان، فرانسه و انگلیس) متعهد هستند که این توافق را اجرا کنند و برجام را زنده نگه دارند هر چند که ما نگرانی ایران در خصوص اقدامات برخی کشورها علیه این توافق را می فهمیم که با تحریم های بی سابقه و غیرقانونی روبه روست؛ با وجود این، هر اقدامی بر خلاف برجام در راستای تخریب آن قلمداد می‌شود و باعث نگرانی است.

سرگئی ریابکوف، معاون وزیر امور خارجه روسیه نیز در واکنش به گام جدید ایران برای کاهش تعهدات خود گفته است: ما گام جدید طرف ایرانی برای کاهش تعهدات داوطلبانه این کشور را پیامد منطقی رکود در حل مسائل معلوم در رابطه با پایداری برجام وتامین نتایج اقتصادی اجرای این معامله می‌دانیم که ایران امیدوار به آن بود.

وی ادامه داد: مهم است که تدابیر اعلام شده از جمله تزریق گاز به سانتریفیوژها در سایت هسته‌ای فردو ماهیت قابل برگشت دارد.

نخستین گام جمهوری اسلامی ایران نوزدهم اردیبهشت‌ماه امسال و در قالب افزایش میزان تولید اورانیوم در سطح ۳.۶۷ درصد کلید خورد. بر این اساس تهران اعلام کرد به محدودیت‌های برجام در زمینه میزان ذخایر اورانیوم ۳.۶۷ درصد و ۱۳۰ تن آب سنگین پایبند نخواهد بود.

به دنبال پایبند نبودن گروه ۱+۴ به تعهداتشان و برآورده نشدن مطالبات تهران در این توافق، گام دوم کاهش تعهدات خود در توافق هسته‌ای از ۱۶ تیرماه اجرایی شد. بر اساس این برنامه، ایران دیگر محدودیت سطح غنی‌سازی تا سقف ۳.۶۷ را رعایت نخواهد کرد و این میزان به ۴.۵ درصد افزایش یافت.

گام سوم را رئیس جمهوری اسلامی ایران سیزدهم شهریورماه بعد از پایان جلسه سران قوا اعلام کرد و گفت از پانزده شهریور این مرحله کلید می‌خورد. حجت‌الاسلام و المسلمین حسن روحانی تأکید کرد؛ هر آنچه کشور در زمینه تحقیق و توسعه فناوری هسته‌ای نیاز دارد، سازمان انرژی اتمی اقدام کند.

درباره جزئیات گام سوم کاهش تعهدات برجامی بهروز کمالوندی، سخنگوی سازمان انرژی اتمی در شانزدهم شهریورماه در نشست خبری گفت: قرار بود از ابتدای سال یازدهم برجام، گازدهی ماشین آی. آر۶ انجام شود که ما آن را در گام سوم شروع کردیم.

علی اکبر صالحی، رئیس سازمان انرژی اتمی دوشنبه سیزدهم آبان در مراسم راه اندازی و رونمایی زنجیره سی تایی سانتریفیوژهای نسل جدید(IR۶) در سایت هسته‌ای نطنز حضور یافت و خبر داد: امروز سه افتتاحیه به صورت نمادین داریم که یکی از آن‌ها زنجیره میانی سی تایی سانتریفیوژهای نسل ۶ است که پیش از این، زنجیره بیست تایی را در بیستم فروردین نصب کرده بودیم و یک زنجیره ده تایی هم داشتیم؛ بنابراین، الان تعداد سانتریفیوژهای IR۶ به ۶۰ ماشین رسیده که هر کدام ۱۰ سو و در مجموع ۶۰۰ سو به ظرفیت موجود اضافه کردند.