پس از تحولات اخیر پیرامون صدور مجوز حتی برای وی او دیها از سوی سازمان تنظیم و مقررات صوت و تصویر فراگیر سازمان صداوسیما، این پرسش از سوی برخی تولیدکنندگان محتوا مطرح شده که چرا باید همچنان از سازمان سینمایی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی برای تولید سریالها و دیگر محصولاتی که صرفاً در وی او دی پخش میشود، مجوز بگیرند؟ پرسش بزرگی که میتواند به خروج کنترل بخشی از تولید از دست وزارت فرهنگ و ارشاد منتهی شود.
به گزارش «تابناک»؛ پس از آنکه مقامات ارشد کشور از جمله رهبر انقلاب و رئیس قوه قضاییه ـ متکی به نظریه شورای نگهبان بر نظریه تفسیری مورخ ۱۳۷۹/۷/۱۰ شورای نگهبان ذیل اصول ۴۴ و ۱۷۵ قانون اساسی ـ تاکید کردند «صوت و تصویر فراگیر» در قلمرو مدیریت سازمان صداوسیما تعریف میشود و ناظر و قانون گذار آن این سازمان است، بحث درباره تعریف «صوت و تصویر فراگیر» شدت گرفت، به گونه ای که در روزهای گذشته، شاهد مباحث حقوقی وسیعی در فضای رسانهای بودیم و همچنین در نشستهایی که رسانهای نشده، پیرامون تعریف و تفسیر این الفاظ بحثهای جدی در گرفته است.
سازمان تنظیم مقررات صوت و تصویر فراگیر صداوسیما (ساترا) مسیر خودش را در پیش گرفته و با تعاریف شگفت انگیزش از «صوت و تصویر فراگیر»، صدور طیف متنوعی از مجوزها را آغاز کرده است. در شرایطی که به باور برخی ناظران، «صوت و تصویر فراگیر» مشتمل بر «پخش زنده / Livestream» در فضای مجازی است. بنا بر تعریف صداوسیما که برای آن مجوز صادر میکند، ویدیوکلوب اینترنتی یا همان «وی او دی / VOD» که مخفف سامانه ویدیویی درخواستی است نیز جزو قلمرو صداوسیما محسوب میشود و همه فعالان این حوزه باید از صداوسیما مجوز بگیرند و استانداردهای صداوسیما را رعایت کنند!
با این حال حوزه مورد نظر صداوسیما به وی اوی دی و آی پی تی وی خلاصه نشده و در سامانه صدور مجوز ساترا، تاکید شده حتی بخش صوت و تصویر خبرگزاریها و سایتهای خبری باید از صداوسیما مجوز بگیرند که در این صورت، تمامی خبرگزاری و سایتهای خبری زیرمجموعه صداوسیما میشوند و صداوسیما میتواند در محتوای صوت و تصویر منتشر شده در آنها اعمال نظر کند و حتی خواستار حذف محتوای صوتی و ویدیوییشان شود! این تعریف البته خلاف قانون مطبوعات و دیگر مقررات مصرحه است و تفسیر به نفع صداوسیماست.
البته صداوسیما به تلاش برای سیطره بر رسانهها در کنار آیپیتیویها و ویاویدیها، بسنده نکرده و در بخش مجوزهایش، «تجمیع کننده خدمات»، «تجمیع کننده نرم افزار تلفن همراه»، «دانلود زیرنویس»، «پیام رسان اجتماعی»، «مسابقه زنده» را در زمره «صوت و تصویر فراگیر» تعریف و در سامانه ساترا، صدور مجوز برای این بخشها را نیز فعال کرده است! قاعدتاً این تعریف بسیط به منزله تلاش سازمان تنظیم مقررات صوت و تصویر فراگیری صداوسیما برای کنترل بخش وسیعی از اینترنت با تعریف خود از «صوت و تصویر فراگیر» است.
در این میان، بخشی که بیش از سایر بخشها فعال شده، وی او دیها هستند. بیشترین سرمایه در این عرصه در حوزه «وی او دی / VOD» است که این سرمایه نیز مسیر صعودی نسبتاً تندی دارد. برخی از وی او دیهای اصلی نظیر فیلیمو و نماوا که قبلاً به آنها اخطار داده شده بود که از صداوسیما مجوز دریافت کنند، اکنون توافق کردهاند و ظاهراً کار تا حدود زیادی از دست وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی خارج شده است. در مقابل تحرک جدی نیز برای حفظ حاکمیت در حوزه VOD از سوی سازمان سینمایی مشاهده نمیشود و حتی موضع گیری جدی از رئیس سازمان سینمایی در این زمینه شاهده نبودهایم؛ گویی او نسبت به این از دست رفتن اختیار امور از حوزه تحت مسئولیتش ناراضی نیست تا ترجیح میدهد نارضایتیاش را علنی بیان نکند!
پرسشی که اکنون میان صاحبان وی او دیها مطرح است، این که آیا از این پس باید برای سریالهایی که سفارش میدهند و برخی فیلمسازان میسازند، همچنان از سازمان سینمایی مجوز بگیرند یا نیازی به مجوز ساخت ندارند و با همان پروانه فعالیت سازمان صداوسیما میتوانند تولید داشته باشند؟ این پرسش مهمی است که آینده حاکمیت سازمان سینمایی را بر شبکه نمایش خانگی تعیین میکند.