پرتاب ماهواره ظفر به فضا یک فرق اساسی با دیگر پرتاب های فضایی کشورمان داشت؛ تفاوتی از جنس حضور گسترده خبرنگاران در محل پرتاب و مشاهده رویدادی که سالهاست در کشورمان تکرار می شود اما به دلایل مختلف در حضور خبرنگاران رقم نمی خورد.
مسیری که این بار تغییر کرد تا در مسیر شفاف‌سازی برنامه تحقیقات فضایی كشور، به خبرنگاران اجازه داده شود مراحل پرتاب را از نزدیك مشاهده و گزارش كنند. بدیهی است همان‌طور كه فناوری پرتاب و طراحی ماهواره‌ها در مرحله توسعه و تثبیت قرار دارد و در حال تجربه‌اندوزی هستیم، در مراحل مربوط به تبلیغات و تعامل با رسانه‌ها نیز نیاز به كسب تجربه بیشتر داریم.
آنچه در ادامه می‌آید مجموعه پیشنهادهایی است كه كمك می‌كند، فرایند بازدید در پرتاب‌های آتی با موفقیت بیشتر انجام شود و به اصحاب رسانه در پایش‌گری برنامه فضایی كشور كمك كند:
برای مشاهده جزئیات بیشتر سكوی پرتاب از دیدگاه، پیشنهاد می‌شود به روال مرسوم در پرتاب‌های فضایی، بین پنج تا ده دستگاه دوربین دوچشمی 120×20 دیدبانی در محوطه پرتاب برپا شود تا مشاهده موقعیت ماهواره‌بر در كنار برج سرویس برای بازدیدكنندگان و ارائه گزارش دقیق‌تر از فرآیند‌های پرتاب برای خبرنگاران مهیا باشد.
دسترسی به اینترنت، دوربین و دیگر وسایل ارتباطی جزو ابزارهای هر خبرنگاری است. امید است در پرتاب‌های آتی علاوه بر مهیاشدن امكان پخش زنده تلویزیونی برای هموطنان، امكان دسترسی به اینترنت و ابزارهای ارتباطی در محوطه‌ای ایمن و قابل كنترل برای خبرنگاران مهیا شود. عكاسان خبری می‌توانند تصاویر و كادرهای جذابی از مراحل پرهیجان پرتاب برای مردم علاقه‌مند به فناوری فضایی مخابره كنند.
برای محوطه استقرار بازدید پرتاب باید فكر جدی شود. سقف سایبان محوطه باید بلندتر باشد تا لزومی برای خروج حضار از چادر.
برای دیدن پرتاب وجود نداشته باشد. لحظه پرتاب حساس است و برای حفظ امنیت بازدیدكنندگان بهتر است از محلی كه نشسته‌اندو قابل كنترل است تماشای پرتاب انجام شود.
تأسیسات مربوط به نمایشگرها در چادر بازدیدكنندگان لازم است منظم و اصولی نصب شود. رهاكردن سیم‌های برق و اچ‌دی‌ام‌آی به‌صورت درهم و نامرتب در مقابل محل عبور و مرو بازدیدكنندگان باعث می‌شد مدام تصویر نمایشگرها قطع شود. این وضعیت شایسته برنامه دقیق پرتاب ماهواره نیست. علاوه بر این كه نمایشگرها هم كوچك بود و جزئیاتش برای همه بازدیدكنندگان قابل تشخیص نبود.
محوطه كویر سرشار از سكوت است. كافی است زیر لب با دوستتان حرف بزنید تا چند متر آن طرف‌تر به آسانی شنیده شود. در چنین فضایی نصب بلندگوهای مورد استفاده در فضاهای بزرگ و حسینیه‌ها برای پخش صدای سخنرانان و مداحانی كه همواره با صدای بلند مداحی می‌كنند نتیجه‌ای جز آزار شنوایی مخاطبان ندارد. در چگونگی استفاده از سامانه صوتی در این مكان لازم است بازنگری شود.
وقتی می‌گوییم كیفیت كار مهندسان فضایی ما در مرزهای دانش است و مركز كنترل فضایی ما با الهام از مراكز كنترل مشابه در اروپا ساخته شده است، شایسته است در بحث تبلیغات در محوطه دیدگاه سكوی پرتاب نیز متناسب با استانداردهای تبلیغاتی و رسانه‌ای روز جهان برنامه‌ریزی كنیم. معروف است كه روس‌ها وقتی می‌خواهند پرتابی انجام دهند، كشیشی در سكو حاضر شده برای فضانورد و مهندسان دعا كرده و آب متبركی را به پرتابگر و فضانورد می‌افشاند و برای موفقیت ماموریت دعا می‌كند. اعتقادات بخشی مهمی از شخصیت و فرهنگ ما در ایران اسلامی است. می‌گویند معمولا برای انتخاب فضانوردان در ماموریت‌های خطیر سعی می‌كنند آنها را از میان معتقدترین‌ها انتخاب كنند، چه آن كه در هنگامه خطر افراد معتقد با توكل به خدای بزرگ با روحیه و توان بالاتری از پس دشواری‌ها برمی‌آیند.
با این حال این كه ارائه توضیحات فنی و به‌ویژه ایمنی شركت‌كنندگان در بازدید به دقایق پایانی پیش از پرتاب موكول شود و بیش از 90 درصد برنامه بازدید معطوف مراسم مذهبی مورد‌علاقه ما باشد، چیزی نیست كه بتواند عظمت كار مهندسان ما را به صورت استاندارد به نمایش بكشد. زمانی را در نظر بگیرید كه فناوری پرتاب ماهواره ما مراحل توسعه و تثبیت را گذرانده و آن وقت می‌توانیم پرتاب‌های بین‌المللی برای دیگر كشورها انجام دهیم. بهتر است از امروز چیدمان و نظم سكوی پرتاب را چنان تمرین كنیم كه در روزگاری نه‌چندان دور، به شیوه رایج در جهان، سكوی پرتاب ما در ایران میزبان حضور دانش‌آموزان مدارس و دانشجویان و حتی ناظران بین‌المللی باشد. در چنان شرایطی كیفیت برگزاری برنامه بازدید لازم است به‌گونه‌ای طراحی شود كه موجبات وهن توانایی متخصصان فضایی و توان فنی كشور در برگزاری رویداد پرتاب ماهواره را ایجاد نكند. مطمئنا هندی‌ها، چینی‌ها، روس‌ها و غربی‌ها اعتقادات خاص خود را دارند. اما وقتی قرار است ماموریت مانگالیان هند راهی مریخ شود، نمی‌بینیم بخش عمده برنامه معطوف به نیایش به سبك هندی‌ها برای موفقیت ماموریت باشد. همه متخصصان در جهان، استانداردهای رسانه‌ای را برای حفظ وجهه تخصصی كار خود در نظر می‌گیرند.
باید در سكوی دیدگاه برای زمانی كه به هر دلیلی در هر بخشی از ماموریت موفق نمی‌شویم سناریو داشته باشیم. به گفته مسؤولان گروه فضایی وزارت دفاع، 92 كشور جهان صاحب ماهواره هستند، 52 كشور توانایی ساخت ماهواره دارند و فقط ده كشور از این جمع، توانایی پرتاب ماهواره را دارند. ما فقط در مراحل آخر - كه البته حساس‌ترین بخش از پرتاب ماهواره است - نتوانستیم طعم شیرین موفقیت را بچشیم و در دیگر مراحل مهندسان ما عالی عمل كردند.
شایسته بود مسؤولی در پایگاه پس از قطع ارتباط تله‌متری و احتمال بالای شكست در این مرحله به همه خداقوت می‌گفت، از همه مهندسان تشكر و برای پرتاب موفقیت بعدی آرزوی موفقیت می‌كرد. این یك ژست تبلیغاتی نیست. همه ناراحت بودیم، ولی شایسته بود كار تا آخرین لحظات به خوبی پیش برود و خبرنگاران و بازدیدكنندگان پس از آن همه هیجان در محوطه دیدگاه رها نشوند.
منبع: روزنامه جام جم
