«کروناویروس» چه تاثیری بر منازعات خاورمیانه گذاشته است؟

تحریریه تابناک جهان: ویروس COVID-۱۹ یا همان کرونا تجارت، سیاست و امنیت بین المللی را تحت تاثیر قرار داده است و بسیاری از تحلیلگران و کارشناسان بر این باورند که این ویروس نظم بین المللی را نیز دگرگون خواهد کرد. در این میان، کرونا تاثیراتی نیز بر بحران‌های جاری بین المللی و به ویژه بحران‌ها و منازعات در خاورمیانه خواهد داشت.

در همین زمینه، روزنامه انگلیسی «دیلی میل» به تاثیرات کروناویروس بر منازعات خاورمیانه پرداخته و نوشته است: کرونا تجارت جهانی را متوقف کرده است، نیمی از جمعیت جهان را در معرض حصر قرار داده و توانایی سرنگونی دولت‌ها و تغییر شکل روابط دیپلماتیک را دارد.

سازمان ملل متحد، خواستار آتش بس در همه درگیری‌های بزرگ شده و آنتونیو گوترس روز جمعه هشدار داد، «بدترین وضعیت هنوز اتفاق نیفتاده و باید منتظر آن باشیم». اما هنوز مشخص نیست که تأثیر این بیماری همه گیر در جنگ‌های خاورمیانه چگونه خواهد بود.

در اینجا مروری بر تأثیر آن بر درگیری‌ها در سوریه، یمن، لیبی و عراق خواهیم داشت.

سوریه

COVID-۱۹ در همان زمانی که آتش بس توسط دو کارگزار اصلی قدرت خارجی در جنگ نه ساله سوریه - روسیه و ترکیه - حاصل شد، به یک بیماری همه گیر تبدیل شد.

سه میلیون نفری که در منطقه آتش بس، در منطقه شمال غربی ادلب زندگی می‌کنند، امیدوار نبودند که این توافق انجام شود.

با وجود این، ترس از آن وجود دارد که کرونا ویروس می‌تواند در سرتاسر کشور ویران شده گسترش یابد و منجر به تداوم و پایداری آتش بس شود.

بر اساس آمار دیدبان حقوق بشر سوریه، در ماه مارس ـ از زمان آغاز درگیری در سال ۲۰۱۱ ـ با ۱۰۳ کشته کمترین میزان تلفات غیرنظامیان مشاهده شد.

فابریس بالانچ، تحلیلگر مسائل خاورمیانه گفت: این اپیدمی راهی است که دمشق نشان می‌دهد، دولت سوریه کارآمد است و همه سرزمین‌ها باید تحت نظارت آن برگردانده شوند. با این حال، همه گیری این ویروس می‌تواند عزیمت نیرو‌های آمریکایی از سوریه و همسایگان آن از جمله عراق را تسریع کند.

از سوی دیگر، این بحران جهانی می‌تواند منجر به افزایش حملات گروه‌های تروریستی همچون داعش به مناطق مختلف سوریه شود.

یمن

دولت مستعفی یمن و انصارالله به درخواست سازمان ملل آتش بس اعلام کردند؛ اما در چند روز گذشته انصارالله حملات موشکی علیه ریاض راه اندازی کرد و عربستان سعودی نیز حملاتی علیه آن‌ها انجام داد.

مذاکرات مکرراً شکست خورده اند، اما مارتین گریفیتس، نماینده سازمان ملل متحد، روزانه رایزنی‌هایی را در جهت تلاش برای برقراری آتش بس در یمن انجام می‌دهد.

شعله ور شدن بیشتر جنگ در یمن می‌تواند یک بحران بشردوستانه را ایجاد کند که اغلب به عنوان بدترین وضعیت در جهان توصیف می‌شود.

در کشوری که زیرساخت‌های بهداشتی از بین رفته است، جایی که آب کالایی نادر است و در آنجا ۲۴ میلیون تن به کمک‌های بشردوستانه نیاز دارند، در صورت آتش بس اتفاق نیفتد فاجعه‌ای بزرگ رخ خواهد داد.

لیبی

دقیقاً مانند یمن، طرف‌های اصلی درگیری در لیبی ابتدا از تماس آتش بس سازمان ملل استقبال کردند، اما خصومت را با سرعت از سر گرفتند.

درگیری‌های شدید در روز‌های اخیر جنوب پایتخت طرابلس را لرزاند و نشان می‌دهد که خطر شیوع کروناویروس کافی نیست تا اسلحه‌ها زمین گذاشته شوند.

ترکیه اخیراً نقش اساسی در درگیری بازی کرده و از دولت وفاق ملی حمایت کرده است.

فابریس بالانچ پیش بینی کرد که تسریع در کناره گیری غرب از درگیری‌های خاورمیانه می‌تواند حمایت ترکیه از دولت وفاق ملی را محدود کند.

این امر در نهایت می‌تواند به نفع نیرو‌های وفادار به خلیفه حفتر مستقر در شرق که یک سال پیش حمله به طرابلس را انجام داده و از پشتوانه روسیه، مصر و امارات متحده عربی برخوردار است تمام شود.

در گزارش گروه بین المللی بحران، مقامات اروپایی گزارش داده اند که تلاش‌ها برای برقراری آتش بس در لیبی به دلیل کروناویروس، مورد توجه قرار نگرفته است.

عراق

عراق دیگر درگیر منازعات کاملاً گسترده نیست، اما در برابر تجدید حیات داعش در برخی مناطق آسیب پذیر است و دو پشتیبان اصلی خارجی آن یعنی ایران و آمریکا به شدت با یکدیگر درگیر شده اند.

ایران و ایالات متحده دو کشور هستند که بیشتر تحت تأثیر کرونا ویروس قرار دارند، اما هیچ نشانه‌ای از عقب نشینی آن‌ها برای نفوذ در عراق مشاهده نشده است.