رئیس مؤسسه عالی پژوهشی تأمین اجتماعی، گفت: اجماع متخصصان حوزه رفاه این است که در کشور یک سیاست رفاهی مشخص نداریم و با این شرایط وارد بحرانی شدیم که دنیا را به زمین زده است.
به گزارش مهر، روزبه کردونی، درباره کرونا و نابرابری به موضوعی با عنوان «فقر، کرونا و سیاست‌های اجتماعی» پرداخت و با توجه به پاندومی بودن کرونا بحث خود را با توضیح نسبت میان پاندومی و فقر در تاریخ و جهان شروع کرد.
وی افزود: بررسی تاریخ در این زمینه نشان می‌دهد که پاندمی هر وقت آمده، پیش از هر چیز فقرا را دچار مشکل کرده و ضربه‌ای که به آنان وارد آمده، شدیدتر بوده است. به لحاظ تاریخی درباره تیفوس در لهستان و آلمان، آنفولانزا در اسپانیا و وبا در ایران چنین یافته‌ای ثبت شده است. کرونا نیز مانند دیگر پاندومی‌ها ضربه اول را شدیدتر به فقرا خواهد زد.
کرودونی ادامه داد: سیاست‌های مقابله با کرونا از زمان شیوع ابتدا مبتنی بر پیش‌گیری سلامت‌محور بود و بعد بر درمان دارویی متمرکز شد. مطالعات رسمی نشان می‌دهد فقرا دو برابر بیشتر در اثر کرونا فوت کرده‌اند. تأثیر کرونا و فقر، متقابل است.
رئیس مؤسسه عالی پژوهشی تأمین اجتماعی با اشاره به اینکه مطالعات جهانی از ۳۵ میلیون شاغل فقیر و ۷/۲ میلیون کارگر فقیر که زندگی‌شان تحت‌تأثیر کرونا قرار می‌گیرد، صحبت می‌کنند گفت: تحت‌تأثیر کرونا ۱۹۷ میلیون شغل با کاهش ساعات کار روبرو شده‌اند. به گزارش سازمان ملل، تحت‌تأثیر کرونا، کشورهایی که ۳۰ سال با فقر مبارزه کرده‌اند، به مبدأ خود بازخواهند گشت. بنابراین کرونا همان‌قدر که سلامت را تحت تأثیر قرار می‌دهد، در حوزه اقتصادی نیز باید منتظر پیامدهای فاجعه‌آمیزی باشیم.
این صاحب نظر حوزه تأمین اجتماعی در ادامه گفت: قبل از شروع کرونا سلسله نشست‌هایی درباره فقر در ایران داشتیم. اجماع صاحب‌نظران این بود که در ادبیات حوزه فقر، صدای واحدی وجود ندارد. ما در این شرایط وارد بحران کرونا شدیم. الان می‌توانیم از سونامی فقر در کشور سخن بگوییم. کرونا همان‌قدر که روایت سوگ ناشی از جان‌های از دست رفته است، از اینجا به بعد می‌تواند روایت فقر شدید مردمی باشد که متأثر از کرونا توان شغلی و اقتصادی خود را از دست می‌دهند.
وی ادامه داد: تمام اندیشکده های جهانی، درباره مواجهه با آثار بحران کرونا، هم بر پیامدهای حوزه سلامت و بهداشت و هم بر پیامدهای اقتصادی و اجتماعی آن تأکید می‌کنند. کرونا در ایران هم مانند دیگر کشورهای جهان، همین تأثیرات را خواهد داشت.
کردونی افزود: ولی باید توجه کنیم ما در شرایطی وارد بحران کرونا شدیم که به‌دلایل متعددی به‌ویژه تحریم‌ها، قبل از کرونا نیز اقتصاد سرپایی نداشتیم، به‌طوری‌که طبق گزارش رسمی، برای سال ۱۳۹۹ یک‌سوم بودجه را محقق در نظر گرفته‌اند. طبق نظرسنجی انجام‌شده، در وضعیت فعلی، یک‌سوم مردم تهران گرفتار معاش روزانه هستند و یک‌سوم دیگر هم نهایتاً تا دو ماه آینده می‌توانند دوام بیاورند.
رئیس مؤسسه عالی پژوهشی تأمین اجتماعی با طرح این سوال که حال در مواجهه با کرونا چه سیاست‌هایی باید اتخاذ کنیم، چه سیاست‌هایی تاکنون اتخاذ شده و این سیاست‌ها تا چه حد تأثیرگذار بوده‌اند، اظهار کرد: طبق مطالعات انجام‌شده در تمامی کشورها، برای مقابله با کرونا ۹۷ اقدام مختلف حمایتی بررسی شده است.
کردونی افزود: برخی اقدامات برتر عبارت‌اند از افزایش سطح مزایا، افزایش سطح پوشش، معرفی مزایای جدید، آسان کردن شرایط برخورداری از مزایا، افزایش یارانه، یارانه بر حق بیمه، افزایش اعتبارات. می‌بینیم که افزایش سطح پوشش یکی از اقدامات برتر برای مواجهه با بحران کرونا است. پوشش قشر آسیب‌پذیر اصلی، یعنی کسانی که فاقد هرگونه حمایت اجتماعی هستند.
وی در ادامه ضمن اشاره به جهانی‌بودنِ این پدیده، گفت: کشورها شریک تجارب جهانی یکدیگر هستند. ما هم باید به سمتی حرکت کنیم که دنیا دارد حرکت می‌کند. بنابراین با فرض جدید و جهانی‌بودن این پدیده، انعطاف‌پذیری در رویکردهایی که تاکنون برای غلبه بر مشکلات به‌کار می‌رفته، ضروری است.
وی با تاکید بر اینکه برای انجام اقدامات مؤثر باید حتماً انعطاف‌پذیری داشته باشیم اظهار کرد: شرایط اقتصادی متأثر از کرونا، ما را به اتخاذ سیاست‌هایی برای حمایت از فقرا وادار می‌کند. این سیاست‌ها در دنیا در دو حوزه متمرکز شده است نخست سیاست‌های مقاومتی برای حفظ آنچه که هست و دوم تطبیق‌پذیری؛ یعنی تعیین جامعه هدف مشخصی برای سیاست‌های حمایتی است.
رئیس مؤسسه عالی پژوهشی تأمین اجتماعی با اشاره به اینکه فقط در این صورت می‌توانیم در تخصیص منابع مالی به جامعه هدف موفق باشیم گفت: بنابراین حتی در صورت وجود بودجه، اگر فرایندهای معطوف به هزینه‌کرد بودجه با دقت انتخاب و بررسی نشود، از شانس بالایی برای موفقیت برخوردار نیستیم.
کردونی سپس در همین خصوص دغدغه‌هایی را مطرح کرد. وی توضیح داد: ما در ایران هنوز تأثیرات کرونا را درک نکرده‌ایم یا نتوانسته‌ایم تشخیص دهیم. بنابراین با چند چالش مواجهیم: اولاً نسبت به مسئله فهم دقیق نداریم. برای حل یک مسأله جدید، رویکردهای قدیمی را به‌کار گرفته‌ایم، که این رویکردها در گذشته هم اثر مثبتی نداشته‌اند.
وی ادامه داد: وقتی اعلام می‌شود کشورها در مبارزه با فقر ۳۰ سال به عقب بر می‌گردند، این یعنی جدی گرفتن قضیه؛ تا این تصویر روشن نشود و تا این دغدغه ملی نشود، نمی‌توانیم با جدیت از اختصاص منابع صحبت کنیم و منابع را به‌درستی تخصیص دهیم.
کردونی با بیان اینکه ثانیاً باید سیاست اجتماعی مشخص و تعریف‌شده در بحث کرونا داشته باشیم اظهار کرد: اجماع متخصصان حوزه رفاه این بود که ما در کشور یک سیاست رفاهی مشخص نداریم. با این شرایط وارد بحرانی شدیم که دنیا را به زمین زده است. با رویکرد قبلی نمی‌توانیم مشکل را حل کنیم. اگر بتوانیم دغدغه همگانی ایجاد کنیم، اگر بفهمیم که نمی‌توانیم با رویکردهای قبلی از پس کرونا برآییم، در این صورت شاید کرونا بتواند برای نظام بیمه و تأمین اجتماعیِ ناکارآمد ایران بتواند به نقطه عطفی بدل شود.
کردونی افزود: این فرصت وجود دارد که با بسیج امکانات و بازنگری در رویکردها، بحران کرونا به تغییر ارکان نظام رفاهی منجر شود.
رئیس مؤسسه عالی پژوهشی تأمین اجتماعی مهم‌ترین ویژگی‌های اقداماتی که باید صورت پذیرد را فراگیری، هدفمندی، پایداری و توجه به شاخص‌های جغرافیایی و اجتماعی اقشار مختلف دانست و افزود: الان دولت مبلغی را برای کمک اعلام کرده، ولی سوال این است که کرونا چه تأثیری بر اقشار مختلف می‌گذارد و بنابراین این اختصاص بودجه چگونه باید باشد؟.
وی ادامه داد: برای جمع‌بندی می‌توانم به این سه نکته اشاره کنم؛ نخست اینکه باید دغدغه فقر ناشی از کرونا در کشور همه‌گیر شود. دوم اینکه با صدای بلند گفته شود که استراتژی‌های مبارزه با فقر که تا پیشتر استفاده می‌شده، حتماً موفق نمی‌شوند و سوم اینکه شناسایی اقشاری که بیشترین آسیب را می‌بینند و اتخاذ سیاست‌هایی برای حمایت از آنها برای تأمین حداقل معیشت‌شان، از امور ضروری است.
