امروزه گزارش اطلاعات مالی از ضروریات مدیریت است و جامع و به روز بودن و قابل اتکا بودن این گزارشها در امر مدیریت، تصمیم گیری درستتر و موفقتر را به دنبال خواهد داشت.
به طور سنتی، یک سازمان و شرکت همواره به گزارش مالی و غیر مالی بر اساس دورههای سه ماهه و سالانه نیاز دارد، که امروزه با توجه به رشد سریع تکنولوژی و تغییرات بازار، این گزارشهای دورهای به سرعت از رده خارج میشوند. رقابت عالی در میان شرکت ها، تقاضا را برای اطلاعات به روز بیشتر می کند و مدیران را قادر میسازد تا به سرعت به فرصتها و مشکلات پاسخ دهند. در این میان، وجود سیستمهای یکپارچه و مدیران مطلع و فعال در استفاده از این سیستمها در پیشبرد اهداف سازمان بسیار موثرند.
در این پژوهش تاثیر قابل فهم بودن، مربوط بودن، قابل اتکا بودن و قابل مقایسه بودن اطلاعات سیستم اطلاعات مالی به عنوان متغیرهای مستقل بر تصمیم گیری مدیران شهرداری تهران به عنوان متغیر وابسته سنجیده شده است. نتایج حاصل از این پژوهش میتواند وسیلهای برای شهرداریها در بهبود تصمیمگیری آنها مورد استفاده قرار گیرد. در نهایت در آزمون رتبه بندی شاخص مربوط بودن (۳۱۸/۰) بیشترین تاثیر را بر بهبود تصمیم گیری مدیران شهری دارد. همچنین شاخص قابل فهم بودن (۳۳۲/۰) در رتبه دوم، شاخص قابل مقایسه بودن (۱۹۸/۰) در رتبه سوم و شاخص قابل اتکا بودن (۱۵۱/۰) رتبه چهارم تاثیرگذاری را دارند.
در این مقاله تاثیر قابل فهم بودن، مربوط بودن، قابل اتکا بودن و قابل مقایسه بودن اطلاعات سیستم اطلاعات مالی به عنوان متغیرهای مستقل بر تصمیم گیری مدیران شهرداری تهران به عنوان متغیر وابسته سنجیده شد.
مقدمه
سیستم اطلاعاتی مدیریت، یک روش رسمی (و هم غیر رسمی) برای تهیه و ارائه اطلاعات لازم، صحیح، مرتبط و به هنگام مدیریت است تا به وسیله آن فرایند تصمیم گیری تسهیل شود و مدیران بتوانند فرایند برنامه ریزی، سازمان دهی، کنترل هماهنگ و وظایف عملیاتی را به شیوههای موثر انجام دهند. یکی از سیستمهای فرعی، سیستم اطلاعاتی مدیریت، سیستم اطلاعات حسابداری است. سیستم اطلاعات حسابداری وظیفه جمع آوری، پردازش، طبقه بندی و گزارشگری وقایع مالی را با هدف تهیه اطلاعات مربوط به ثبت رویدادها و تصمیم گیری برای استفاده کنندگان داخلی و خارجی یک سازمان عهده دار است. مدیران برای اداره فعالیت روزمره، تدوین راهبردهای آینده و ارزیابی عملکرد گذشته به اطلاعات حسابداری نیاز دارند. بیشتر تصمیماتی که در واحدهای تجاری-تولیدی گرفته می شود، به نحوی به اطلاعات حسابداری وابسته است.
به منظور میزان تولید، نیاز است از میزان مواد و کار مستقیم در تولید محصولات آگاه شوند، مدیران فروش و بازاریابی نیز باید از میزان و تاثیر برنامههای بازاریابی و ازدیاد فروش آگاه شوند. مدیران مالی برای ارزیابی سودآوری و گزارش وضعیت مالی به سهامداران، اعتبار دهندگان و ارگانهای مشمول به اطلاعات حسابداری نیاز دارند.
اصولا حسابداری یک سیستم اطلاعاتی است و از آنجا که بخش عمده تصمیمات مدیران را تصمیم گیریهای اقتصادی و انتخاب راه کارهایی که بر حداکثر کردن سود، حداقل نمودن هزینه و قیمت تمام شده منجر میشود تشکیل میدهد لذا اطلاعات و گزارش های حاصل از سیستم حسابداری در این میان از اهمیت ویژهای برخوردار است.
اهمیت هزینه ها، درآمدها، حقوق، مزایا، دستمزد و قیمتهای تمام شده خدمات سبب شده است که مدیران به اطلاعات مالی قابل فهم، مربوط، قابل اتکا و قابل مقایسه نیاز داشته باشند. مدیران برای اخذ تصمیمات مناسب که در داخل سازمان باعث بالا رفتن کارآیی و در خارج باعث کسب موقعیت رقابتی میشود، به اطلاعات مالی با کیفیت نیاز دارند. ارائه چنین اطلاعاتی با ابزارهای قدیمی ممکن نیست. سیستم اطلاعات مالی میتواند اطلاعات سودمند، برای کمک به مدیریت در برنامه ریزی فعالیتها، اعمال کنترل، تصمیم گیری مناسب در جهت تحقق اهداف سازمان و نهایتا کسب موقعیت برتر ارائه کند.
اهمیت و تاثیرگذاری گزارشهای قابل استخراج و ارائه از سیستم اطلاعاتی مالی موجب شده است که این سیستم بیشتر از سایر زیر سیستمهای سیستم اطلاعات مدیریت برای مدیران مهم باشد و کنترل شود. انجام حسابرسی داخلی و مستقل، نمونههای بارز دامنه کنترلها نسبت به کارکرد و اطمینان بخشی سیستمهای اطلاعاتی مالی است. حسابداری مدیریت به عنوان بخش مهم سیستم اطلاعات مالی با کاربرد روشها و تکنیکهای ویژه مانند کنترل جامع کیفیت حسابداری، سنجش مسئولیت، مدیریت به موقع موجودیها و سیستم مدیریت هزینه میتواند جهت تصمیمات مناسب از سوی مدیران به کار گرفته شود.
جنبه دیگه اهمیت این تحقیق، فعالیتهای شهرداریها در حوزههای مختلف است که باعث میشود با توجه به حجم بالای منابع مالی مورد نیاز، وسعت فعالیت ها، ارائه اطلاعات با کیفیت، سیستم اطلاعات مالی در زمینه قیمت تمام شده، هزینهها وسود و زیان پروژهها وسرمایه گذاری، بسیار ضروری باشد. در این مقاله سیستم اطلاعات مالی در ارائه اطلاعات مورد نیاز مدیران و شهرداری تهران ارزیابی شد.
در این پژوهش تاثیر قابل فهم بودن، مربوط بودن، قابل اتکا بودن و قابل مقایسه بودن اطلاعات سیستم اطلاعات مالی به عنوان متغیرهای مستقل بر تصمیم گیری مدیران شهرداری تهران به عنوان متغیر وابسته سنجیده شده است.
چگونگی تأثیر ویژگیهای سیستم حسابداری بر بهبود تصمیم گیری مدیران
بخش عمده اطلاعاتی که در سازمانها جهت تصمیمگیری مدیران مورد نیاز است، اطلاعات مالی است. بیشتر تصمیمهای مدیران را تصمیمگیریهای اقتصادی و انتخاب راهکارهایی که به حداکثر کردن سود، حداقل کردن هزینه و قیمت تمام شده منجر میشود، تشکیل میدهد. از آنجا که حسابداری در پی اندازهگیری و ارائه اطلاعات اقتصادی به استفادهکنندگان جهت قضاوت و تصمیمگیریهای آگاهانه است، آن را به عنوان یک سیستم اطلاعات میشناسیم، بنابراین برای موفقیت سازمانها با توجه به اهمیت و تأثیرگذاری گزارشهای قابل استخراج و ارائه سیستم اطلاعاتی مالی، مدیران در تصمیمگیریها به بهرهبرداری صحیح از اطلاعات با کیفیت این سیستم نیازمند میباشند؛ بنابراین حسابداری یک سیستم اطلاعاتی است و مدیران باید جهت تصمیمگیری بهتر، اطلاعات مناسب و با کیفیت را از تمام کانالهای رسمی و غیر رسمی به دست آورند.
روش تحقیق
روش تحقیق این پژوهش از نوع توصیفی ـ پیمایشی هست، زیرا در این پژوهش به بررسی و توصیف تأثیر ویژگی سیستم اطلاعاتی مالی در بهبود تصمیمگیری مدیران شهرداری تهران میپردازد. برای تائید یا رد فرضیات، اطلاعات موردنیاز با استفاده از پرسشنامه جمعآوری و سپس با تجزیهوتحلیل اطلاعات به دست آمده، صحتوسقم فرضیات تحقیق آزمون میگردد.
در این پژوهش جامعه آماری این تحقیق شامل معاونت مالی شهرداران، رئیس حسابدری، رئیس بودجه مناطق مختلف شهرداری تهران بوده است.
برای انتخاب نمونه از روش نمونهگیری خوشهای دو مرحلهای به صورت زیر استفاده شده است. با توجه به مشخص بودن مشخصات کامل و منطقه جغرافیایی شهرداریهای مناطق ۲۲ گانه، در تمام شهرداریهای ۲۲ منطقه تهران، تعداد ۳ پرسشنامه در بین مدیران مالی (یک معاون مالی، یک رییس حسابداری، یک رییس بودجه) توزیع گردید. پس از بازگشت و بازبینی پرسشنامهها از ۶۶ پرسشنامه ارسالی ۵۸ مورد تکمیل و مورد استفاده قرار گرفت؛ بنابراین تحلیل و بررسی فرضیهها روی همین تعداد از پرسشنامه صورت گرفت.
نتیجه گیری
با توجه به نتایج حاصل از آزمون رتبه بندی شاخص مربوط بودن (۳۱۸/۰) بیشترین تاثیر را بر بهبود تصمیم گیری مدیران شهری دارد. همچنین شاخص قابل فهم بودن (۳۳۲/۰) در رتبه دوم، شاخص قابل مقایسه بودن (۱۹۸/۰) در رتبه سوم و شاخص قابل اتکا بودن (۱۵۱/۰) رتبه چهارم تاثیرگذاری را دارند. با توجه به نتایج فرضیات میتوان گفت که مدیران در فرایند تصمیمگیری نیازمند منابع و امکاناتی هستند که آنان را قادر سازد تا بازده تصمیم را در تحقق اهداف فردی، گروهی، سازمانی و جامعه بطور کلی بهینه نمایند. از جمله منابع مورد نیاز میتوان به امور مالی و بودجه، زمان، امکانات و فرصتها، نیروی انسانی کارآمد و اطلاعات اشاره نمود. با توجه به اینکه تصمیمها بیشتر متوجه زمان آینده است، مدیران نیازمند جمعآوری اطلاعات بیشتر برای کاهش عدم قطعیت هستند تا با اطمینان بیشتر درصد خطرپذیری و مخاطره تصمیم را کاهش دهند. اصل مدیریت، تصمیمگیری است، زیرا مدیر، تمامی وظایف خود را با تصمیمگیری به انجام میرساند و اگر هدفگذاری، سیاستگذاری، تعیین استراتژی، تعیین قوانین، مقررات و راه و روش کار، انتخاب و استخدام نیروی انسانی، تعیین وظایف و مسئولیتهای مرئوسین و همچنین سرپرستی، کنترل و ارزیابی عملکرد آنها را از جمله وظایف مدیر به شمار آوریم، لازمۀ همه این موارد، تصمیمگیری است.
سیستم اطلاعرسانی در هر سازمانی اهمیت وافری در فرایند تصمیمگیری دارد. برای پردازش این اطلاعات از رایانهها و فنآوری پیشرفته استفاده میکنند و از راه این اطلاعات وضعیت و نحوه عملکرد سازمان را به صورتی تجزیه و تحلیل، طبقهبندی و تنظیم می کنند که بتواند بر تصمیمگیری در سازمان به شیوه مؤثر کمک کند. اصولاً سیستم حسابداری به عنوان یکی از اجزای کلیدی و مهم سیستم کلی یک سازمان طراحی میشود. به عبارت بهتر سیستم حسابداری یکی از اجزای سیستم اطلاعاتی مدیریت است که خود این سیستم هم به عنوان یکی از سیستمهای مورد نیاز سازمان به عنوان یک واحد اقتصادی مطرح است.
پیشنهادهای کاربردی
در سالهای اخیر تغییرات و پیچیدگی در سازمانها بیش از پیش مشاهده میشود. به منظور تحقق اهداف اصلی سازمانها، دست اندرکاران شهرداری باید به این تغییرات توجه بیشتری نمایند. یافتههای پژوهش حاضر نشان میدهد که ویژگیهای سیستم اطلاعات مالی بر بهبود تصمیمگیری مدیران شهرداری تهران تاثیر مهمی دارد که بعنوان یکی از عوامل موثر در بهبود تصمیمگیری مدیران ـ که خود از اصلیترین اهداف شهرداریها محسوب میگردد ـ باشد؛ بنابراین دست اندرکاران شهرداریها میتوانند با توجه به یافتههای پژوهش نظیر پژوهش حاضر، هر چند سال یکبار اطلاعات و دانش خود را در مورد اهمیت ویژگیهای سیستم اطلاعات به روز کرده و در این زمینه مانند سایر کشورهای توسعه یافته در حوزه تصمیم گیری به موفقیت نائل شوند.
پیشنهادهای پژوهشی
با توجه به مطالعهای که در زمینه تاثیر ویژگیهای سیستم اطلاعات مالی بر بهبود تصمیمگیری مدیران شهرداری تهران انجام شد، به طور نسبی به درک روشنی از آن دست پیدا کردیم، بنابراین لازم است تا پژوهشگران ما با توجه به جایگاه و تاثیر سیستم اطلاعات آن را از زوایا و ابعاد مختلف مورد بررسی قرار دهند. در درجه اول ما خواستار این هستیم تا محققین در آینده با مطالعهی جامع در این زمینه و اشراف نسبی بر این موضوع فرایندی را که شروع کردیم در رابطه با سایر متغیرها با جدیت و مساعدت بیشتری دنبال کنند. هم چنین لازم است تا این موضوع در سایر شهرداریها نیز اجرا شود تا وضعیت موجود سیستم اطلاعات در آن شهرداریها مشخص شود. تاثیر دیگر متغیرها بر بهبود تصمیمگیری مدیران بررسی شود و به شناسایی موانع موجود بهبود تصمیمگیری مدیران بپردازند. گذشته از این پژوهشگران در آینده میتوانند ارتباط و تاثیر سیستم اطلاعات را با بازدههای سازمانی، توسعه سازمانی بررسی نمایند؛ که البته اگر در این فرایندها از روش تحقیق تلفیقی (کمی-کیفی) استفاده شود، مسلما استحکام و توان مطالعه افزایش خواهد یافت و قطعا نتایج به واقعیت نزدیکتر است.