جزئیات جدید از پیشنهاد قائم مقامی رهبری به آیت‌الله هاشمی/ امام چند بار به آقای هاشمی این پیشنهاد را داد/ هاشمی نمی‌خواست عزل آیت‌الله منتظری به پای او نوشته شود/ امام با اصل تعیین قائم مقام رهبری مخالف بود

محمد هاشمی رفسنجانی، برادر مرحوم آیت‌الله هاشمی رفسنجانی که ریاست صدا و سیما در سال های ابتدایی پس از پیروزی انقلاب و همچنین سابقه عضویت در مجمع تشخیص مصلحت نظام و ریاست دفتر رئیس جمهور را دارد، چند روز پیش و به مناسبت سالروز رحلت امام خمینی (ره) و انتخاب آیت‌الله خامنه‌ای به رهبری انقلاب اسلامی در گفت‌وگویی تاریخی مطالبی را برای اولین بار در خصوص پیشنهاد امام به آیت الله هاشمی رفسنجانی برای پذیرش قائم مقامی رهبری عنوان کرد که با واکنش های زیادی همراه شد.

به گزارش «تابناک»؛ محمد هاشمی رفسنجانی در بخشی از گفت و گوی اخیر خود مدعی شده بود: «امام خمینی (ره) پس از عزل منتظری از قائم مقامی، پیشنهاد قائم مقامی را به آیت‌الله هاشمی رفسنجانی داده اند». او در این گفت و گو عنوان کرده بود که «بعد از عزل آقای منتظری، آقای هاشمی خیلی ناراحت بود. امام به آقای هاشمی پیشنهاد داده بودند که خبرگان شما را به‌ عنوان قائم مقام معرفی کنند، نامه دهند، من نامه دهم، تایید می‌کنند. آقای هاشمی تقریبا یک هفته گریه می‌کرد و می‌گفت نه، من نمی‌خواهم. از امام خواهش می‌کرد که چنین کاری نکنند، یعنی کراراً خواهش کرده بودند که چنین کاری نکنند.»

این موضوع در حالی مطرح شده که برخی خاطرات تاریخی از نحوه شکل گیری عنوان قائم مقامی رهبری نشان می دهد امام از ابتدا با این موضوع موافقتی نداشته اند. حالا به عنوان مثال، امام خمینی (ره) در نامه ششم فروردین ماه 68 در عزل آقای منتظری به صراحت عنوان فرمودند: "والله من از ابتدا با انتخاب شما مخالف بودم!" و در ادامه همان نامه با برشمردن نخست‌وزیری بازرگان و ریاست‌جمهوری بنی‌صدر فرمودند "در تمام موارد نظر دوستان را پذیرفتم."

برخی بعد از مطرح شدن این موضوع توسط «محمد هاشمی رفسنجانی» به تحلیل این مساله پرداختند و با استناد به سخنان امام خمینی(ره) و روایات تاریخی که از آن برهه از انقلاب برجای مانده عنوان کردند که «باتوجه به تجربه ناموفق انتخاب آیت‌الله منتظری به جایگاه قائم مقامی رهبری که این جایگاه در قانون اساسی پیش‌بینی نشده بود، آیا می‌توان متصور بود که امام شخص دیگری را به عنوان قائم ‌مقام معرفی کنند؟»

حالا «محمد هاشمی» برادر مرحوم اکبر هاشمی رفسنجانی که در سیزدهم خرداد سال جاری طی‌ گفت‌و‌گویی ویدیویی به مناسبت سالگرد رحلت امام (ره) گفته بود: بعد از عزل آقای منتظری، آقای هاشمی خیلی ناراحت بود، امام به آقای هاشمی پیشنهاد داده بودند که خبرگان شما را به‌ عنوان قائم مقام معرفی کنند، از امام خواهش می‌کرد که چنین کاری نکنند، یعنی کرارا خواهش کرده بودند که چنین کاری نکنند. در گفت و گویی با خبرنگار «تابناک» توضیحاتی بیشتری در این خصوص ارائه کرده است.

وی با افزودن توضیحاتی بر سخنان پیشین خود درباره پیشنهاد امام به آیت الله هاشمی و زمان ارائه این پیشنهاد، گفت: زمان‌های این پیشنهاد از سوی امام (ره) به مرحوم هاشمی مختلف بوده است، یک زمانی امام به آقای هاشمی گفتند و ایشان نپذیرفتند و بعد امام سراغ دیگران رفتند؛ بنابراین، زمانش متفاوت بوده و من تقریبا نمی‌دانم زمان آن چقدر تفاوت داشته است.

وی در پاسخ به این پرسش که چرا آقای هاشمی پیشنهاد قائم‌مقامی حضرت امام (ره) را نپذیرفته است، اظهار کرد: استدلال آقای هاشمی این بود اگر من قائم‌مقامی امام را بپذیرم آنگاه می‌گویند عزل آقای منتظری را من انجام داده‌ام، در حالی که آقای هاشمی ربطی به عزل آقای منتظری نداشت و حتی نامه تاریخ ششم فروردین را با وساطت آقای هاشمی بود.

محمد هاشمی توضیح داد: به هر حال مسائل این مدلی مطرح بود، چون آقای منتظری استاد مرحوم هاشمی بود و ایشان نمی‌خواست عزل منتظری به حساب او نوشته بشود و البته باز تأکید می کنم که آقای هاشمی در مسأله عزل منتظری نقشی نداشت؛ این را هم اضافه کنم، اینکه چه کسانی در این مسأله نقش داشتند را من دقیقاً نمی‌دانم.

وی گفت: آقای هاشمی رفسنجانی می‌گفتند، من اگر قائم مقامی امام(ره) را بپذیرم، همه مسأله عزل منتظری به حساب من گذاشته می‌شود. مرحوم هاشمی می‌گفت وقتی امام راحل این پیشنهاد را داد، یک هفته از امام مهلت گرفتم و در نهایت نپذیرفتم؛ بنابراین حتما این موضوع داستان مفصلی دارد.

جالب اینجاست که این موضوع تاکنون هیچ گاه و حتی در خاطرات مرحوم آیت الله هاشمی رفسنجانی عنوان نشده بود و وی که در جلسه روز چهاردهم خرداد 1368 در جمع خبرگان رهبری برای انتخاب رهبر جدید و جانشین امام راحل حضور داشت، با ذکر دو خاطره از امام و بیان یک نقل قول از حجت‌الاسلام مرحوم احمد خمینی، عنوان کرد که نظر امام خمینی (ره) برای رهبری پس از خود آیت‌الله خامنه‌ای بوده است.

مرحوم آیت الله هاشمی رفسنجانی تا پایان عمر خود، خلاف این خاطره سخنی نگفت و نه تنها در کتاب خاطرات خود که در هیچ محفلی هم مطرح نکرد که چنین پیشنهادی از سوی امام خمینی (ره) برای پذیرش قائم مقامی رهبری پس از عزل آیت الله منتظری  به او شده است.