عملکرد «اپلیکیشن اعلام قیمت» در یک سالگی / آیا کنترل قیمت‌ها با اپلیکیشن امکان پذیر است؟

از اوایل اردیبهشت ماه سال ۱۳۹۷ بود که روند افزایش نرخ تورم آغاز شد و رفته رفته این نرخ از کانال‌های تک رقمی فاصله گرفت و هر ماه با انتشار گزارش‌های مرکز آمار ایران در مورد نرخ تورم، رکورد‌های جدیدی در این زمینه به ثبت رسید.

به گزارش «تابناک اقتصادی»؛ با شروع تحریم‌ها، روند افزایشی نرخ تورم شدت بیشتری گرفت و دولتی که افتخارش تک رقمی کردن نرخ تورم در دور اول تکیه زدن بر مسند قوه مجریه بود، رفته رفته دستاورد مهم خود را در معرض خطر دید.

در این بین، دولتمردان راهکار‌هایی را برای جلوگیری از افزایش قیمت‌ها و نرخ تورم آزمودند. یکی از این راهکار‌ها که در ۱۳ مرداد ماه ۱۳۹۸ دولت از آن رونمایی کرد، اپلیکیشن رصد قیمت‌ها بود.

علی ربیعی، سخنگوی دولت در تاریخ مذکور و در نشست خبری خود با اهالی رسانه، از ارائه «اپلیکیشن اعلام قیمت» به منظور کنترل قیمت کالا‌های ضروری خبر داد؛ اپلیکیشنی که به نظر می‌رسید مشاوران رئیس جمهور آن را پیشنهاد داده بودند. سخنگوی دولت در این‌ خصوص گفت: اپلیکیشنی که در آن صد قلم کالای ضروری مردم با قیمت مصوب آنان اعلام می‌شود در اختیار مردم قرار خواهد گرفت و هر کس، هر جا تخلفی دید، می‌تواند آن را گزارش کند و نیز اینکه برخورد با تخلفات شبیه اسنپ شده است و نزدیک‌ترین مامور برای رسیدگی به آن اعزام خواهد شد.

عباس تابش، رئیس سازمان حمایت مصرف کنندگان و تولیدکنندگان نیز در همان زمان اظهار داشت: این سامانه در دسترس عموم بوده و مردم با نصب اپلیکیشن مرتبط با آن، می‌توانند علاوه بر نسخه وب، قیمت کالا‌ها را به لحظه بررسی و شکایات خود ثبت کنند.

تابش افزود: دامنه کالا‌های اعلام نرخ‌شده در این سامانه به سرعت گسترش خواهد یافت و تعداد آن از ۱۰۰ قلم کالا فراتر خواهد رفت.

انتقاداتی که به اپلیکیشن قیمت‌ها وارد بود

همان زمان با شروع به کار این اپلیکیشن بسیاری از کارشناسان آن را ناکارآمد توصیف کرده و معتقد بودند که این اپلیکیشن برای کارکرد دقیق نیازمند به روزرسانی لحظه‌ای قیمت‌هاست که این کار هزینه‌های هنگفتی را به دولت تحمیل خواهد کرد و امکان پذیر نیز نخواهد بود.

همچنین در بخش گزارش تخلفات، هزینه‌هایی به گزارش دهنده تحمیل خواهد شد که از آن جمله می‌توان به درگیر شدن خریدار با فروشنده متخلف اشاره کرد.

به علاوه این پرسش در آن زمان مطرح بود که آیا دولت به میزان کافی مامور برای اعزام به محل‌های گزارش تخلفات دارد؟ چه تضمینی وجود دارد که مامور ارسالی به محل تخلف با فروشنده متخلف، همکاری نکند؟

به هر حال علیرغم تمام نقد‌های وارد به اپلیکیشن، رصد قیمت ها، از مرداد ماه ۱۳۹۸ این اپلیکیشن به عنوان راهکاری برای کنترل قیمت‌ها آغاز به کار کرد.

عملکرد اپلیکیشن رصد قیمت‌ها در کنترل قیمت‌ها چگونه بود؟

در یک سالگی رونمایی و اجرای اپلیکیشن رصد قیمت‌ها حالا این پرسش مطرح است که عملکرد این اپلیکیشن در کنترل قیمت‌ها چگونه بوده است؟

برای پاسخ به این پرسش نیاز است تا به گزارش مرکز آمار ایران در مورد متوسط قیمت اقلام خوراکی در مناطق شهری مراجعه کنیم. آخرین گزارش در این زمینه مربوط به تیرماه سال جاری است و این گزارش نشان می‌دهد که متوسط قیمت اقلام خوراکی در تیرماه سال جاری در مقایسه با مدت مشابه سال گذشته به شرح زیر تغییر کرده اند.

قیمت یک کیلوگرم برنج ایرانی درجه یک ۱۳.۸ درصد افزایش، قیمت یک کیلوگرم برنج خارجی درجه یک ۸۵.۱ درصد افزایش، قیمت یک کیلوگرم گوشت گوسفند ۱.۸ درصد افزایش، قیمت یک کیلوگرم گوشت گاو یا گوساله ۰.۶ درصد کاهش، قیمت یک کیلوگرم گوشت مرغ ۳۶.۷ درصد افزایش، قیمت یک لیتر شیر پاستوریزه ۲۴.۵ درصد افزایش، قیمت یک کیلوگرم ماست پاستوریزه ۲۴.۹ درصد افزایش، قیمت نیم کیلوگرم پنیر پاستوریزه ۲۳ درصد افزایش، قیمت یک کیلوگرم تخم مرغ ماشینی ۶۵.۷ درصد افزایش، قیمت ۱۰۰ گرم کره پاستوریزه ۴.۱ درصد افزایش، قیمت ۹۰۰ گرم روغن مایع ۸.۶ درصد افزایش، قیمت یک کیلوگرم موز ۱۶.۶ درصد افزایش، قیمت یک کیلوگرم سیب درختی زرد ۴۸ درصد افزایش، قیمت یک کیلوگرم خیار ۳۹.۶ درصد افزایش، قیمت یک کیلوگرم گوجه فرنگی ۸.۲ درصد کاهش، قیمت یک کیلوگرم سیب زمینی ۴۷.۳ درصد کاهش، قیمت یک کیلوگرم پیاز ۸.۷ درصد کاهش، قیمت یک کیلوگرم لوبیا چیتی ۶۴.۹ درصد افزایش، قیمت یک کیلوگرم عدس ۱۳۰.۸ درصد افزایش، قیمت یک کیلوگرم قند ۲۵.۹ درصد افزایش، قیمت یک کیلوگرم شکر ۳۱.۸ درصد افزایش، قیمت یک کیلوگرم رب گوجه فرنگی ۲۱.۲ درصد کاهش و قیمت ۵۰۰ گرم چای خارجی بسته‌ای ۶۵.۷ درصد افزایش

وعده تک رقمی شدن نرخ تورم با رونمایی اپلیکیشن محقق نمی شود!

همان گونه که ملاحظه می شود، قیمت بسیاری از کالاهای خوراکی در یک سال گذشته افزایش چشمگیری یافته اند و این نشان می دهد عملکرد این اپلیکیشن در کنترل قیمت ها بسیار ضعیف بوده است، حال آنکه برای طراحی و اجرای این اپلیکیشن قطعاً هزینه هایی به دولت تحمیل شده است.

یادآوری این نکته ضروری است که در مورخه ۷ آذر ماه ۱۳۹۶ رئیس جمهور حسن روحانی طی سخنانی گفت: ما در دولت یازدهم قول دادیم تورم را تک ‌رقمی کنیم که همین برنامه را ادامه می ‌دهیم. هدف ما باقی ‌ماندن تورم تک ‌رقمی است.

حالا باید گفت که آقای رئیس جمهور راه تک رقمی کردن نرخ تورم کارهای کارشناسی شده و استفاده از روش های اقتصادی است و رونمایی از اپلیکیشن هایی چون اپلیکیشن رصد قیمت ها به گواه آمار، نه تنها شما را به تک رقمی کردن نرخ تورم نخواهد رساند، بلکه هزینه هایی را نیز به دولت و مردم تحمیل خواهد کرد.

سخن پایانی

گرانی و افزایش قیمت ها تا آنجا پیش رفته که رهبر انقلاب در سخنان اخیر خود با مردم در عید سعید قربان گفتند: مسائل فوری عمدتاً مساله‌ی مهار قیمت هاست؛ یعنی باید تلاش هایی برای آن کرد. متخصّصین مسائل اقتصادی معتقدند که این کار ممکن است؛ یعنی کسانی که اهل مدیریّت های اجرایی در زمینه‌ی اقتصادی هستند معتقدند که می شود قیمتها را مهار کرد. البتّه گاهی که قیمت ها بالا می رود به خاطر کمبود کالاست، لکن در مواردی هیچ کمبودی وجود ندارد، جنس وجود دارد، زیاد هم هست [امّا] در انبار آن را نگه می دارند، عرضه نمی کنند، که خب با اینها بایستی برخورد کرد؛ یعنی واقعاً اینها را حتماً بایستی دستگاه‌های ذی‌ربط که عمدتاً دستگاه‌های دولتی هستند ــ قوّه‌ی مجریه، و قوّه‌ی قضائیّه هم اگر کمکی از او لازم است ــ وارد بشوند. این یک مساله است که بازار یک ثباتی پیدا بکند. این حالت که هر روز اجناس یک قیمتی پیدا کند، برای کشور مضر است.

با توجه به این خواسته رهبر انقلاب در مهار قیمت‌ها و همچنین وعده‌ای که رئیس جمهور روحانی در ۷ آذرماه ۱۳۹۶ در مورد تک رقمی نگه داشتن نرخ تورم به مردم دادند، باید هم اکنون این مطالبه را از دولت داشت که در یک سال باقی مانده از دوره خدمت خود، حداقل به این وعده خود عمل کند و با مشورت از کارشناسان در زمینه مهار قیمت‌ها راهکار‌های اساسی را در این زمینه به کار ببندد.