پرواضح است نگهداری از این گونه حیوانات در خانه به سبک امروزی در فرهنگ ریشه دار ایرانیها که با آیینهای اسلامی گره خورده است، هیچ گاه جایگاهی نداشته است، اما به هر روی برخی افراد به دلایلی به این سو سوق پیدا کرده اند.
تقریبا از همه قشر جامعه به جمعه بازار رفت و آمد دارند. تنوع خودروهای پارک شده در حاشیه محوطه بوستان که هر هفته باعث ایجاد ترافیک در بزرگراه هم میشود، بیانگر حضور سطوح مختلف جامعه از اشراف تا طبقه متوسط در این بازار است. این که برپایی چنین بازاری دارای مجوز است یا نه، خودش جای تامل دارد، اما هرچه هست هر هفته آن هم در این شرایط کرونایی شلوغتر از هفته قبل است و انگار هم به کسی ربطی ندارد.
شرایط بهداشتی این حیوانات و این که این سگها چه بیماریهایی را ممکن است به انسانها انتقال دهند، خود حدیث مفصلی است که شرحش جای مفصلی را میطلبد. کرونا در سگ بازار شیوع کرونا باعث نشده سوداگری این تجارت بی رونق باشد، حاضران در بازار با ماسکی روی صورت، سراسر این بازار را بالا و پایین میروند تا سگ مد نظر خود را بیابند.
در ظاهر حساسیتهای مراقبتی بالاست آن گونه که عمده مشتریان بعد از وارسی توله سگها در سبدهای فروش و لمس آنها دست خود را با محلولهایی که در کنار سبدها قرار داده شده ضدعفونی میکنند، اما مشخص است که وضعیت بهداشتی بازار مساعد نیست و رعایت ضوابط بهداشتی با حدود ۲۰۰ قلاده توله سگ در انبوه جمعیت فروشنده و خریدار که مدام این حیوانات را از دستی به دست دیگر جابه جا میکنند، چندان معنایی ندارد.
در این بازار سگهای دارای جثه کوچک یا به قولی سگهای آپارتمانی اقبال بیشتری دارند، بعضی خانوادهها همراه فرزندان کودک و نوجوانشان به این بازار آمده اند و طبیعی است که چشمان مشتاق بچهها به این سگها خیره شده باشد. انگار قرار است این کودکان تنهایی شان را با این سگها پر کنند. سگهایی با نژاد پومر، پیکی نیز، شیتسو و... که به سگهای مینیاتوری مشهورند.
شبیه این مشتریها یک جا میایستم. دختر نوجوانی از فروشنده میخواهد برایش توضیح دهد امتیازات سگ مد نظرش بر فلان نژاد دیگر در چیست؟ فروشنده هم برایش توضیح میدهد که پومر عروسکی؛ سگی مهربان، زیبا و در عین حال حساس و آسیب پذیر است. اگر محیط منزل تان آرام است، انتخاب خوبی کرده اید، اما اگر نیست بهتر است به سراغ خانواده شیتزو بروید که چینی و سازگارتر هستند!
به گشت و گذارم ادامه میدهم، یکی از خریداران از سگ فروش دلیل تفاوت قیمت زیاد بین تولههای دو نژاد را میپرسد که من هم میشنوم: «ببین داداش من! این توله که قیمتش ۱۵ میلیونه اولا که شناسنامه سلامت داره، ثانیا وزنش از ۲ کیلو بیشتر نمیشه، خیلی مهربونه، سر و صداش نسبت به نژادهای دیگه خیلی کمتره، اخلاق و رفتارش خیلی زود مطابق شرایط دلخواه شما شکل میگیره...» میگوید: «این توله ۴۰ روزه است و بهتره تا یک ماه به جای شیر به او ماست پروبیوتیک بدید تا خوب رشد کنه.»
در پیگیری هایم متوجه میشوم که سگهای آپارتمانی چینی معروف به شیتزو و نژادهای متنوع دیگر آن و همچنین سگهای کوچک همچون گلدن رتریور، لابرادور رتریور، ژرمن شپرد، بیچون فرایز، بوستون تریر، کینگ چارلز اسپانیل و... در این بازار خرید و فروش میشود. حتی میگویند در این بازار گونههای کمیاب و نایاب هم پیدا میشود.
در بخشی دیگر از محوطه این بازار سگ، سگهای بزرگ و قوی هیکل هم دیده میشوند که عمدتا دارای نژادهای خاص هستند و قیمت هایشان هم به نسبت ویژگیهایی که دارند از دو میلیون تا ۵۰ میلیون تومان و گاهی ۷۰ میلیون است. از بول ماستیف، بولداگ، دوبرمن، روتوایلر، کومندور، شین لو تا سگ مخوف سرابی که جثه عظیمی نسبت به سایر همنوعانش دارد.
راه اندازی درمانگاه سیار حیوانات در حاشیه جمعه بازار سگ و غرفههای فروش غذا و لوازم مورد نیاز این حیوان هم چشم انداز جدید این بازار است که برای معاینه سرپایی هر سگ ۵۰ هزار تومان دریافت میکند. همچنین در حاشیه این بازار کار و کاسبی بوفه داران سیار نیز جور است و از ساندویچ فلافل، دل و جگر، فالوده بستنی تا چای و قلیان به مشتریان عرضه میشود. حالا خودتان تصور کنید وضعیت بهداشت در این بازار چگونه میتواند باشد.
در میان گشت و گذارم، با برخی که حدس میزنم در این بازار باسابقه محسوب میشوند همکلام میشوم. از صحبتهای آنها درمی یابم جمعه بازار سگ تهران یا به گفته آنها “بازارهفتگی سگ” همیشه در این سالها در محلهای مختلف شهر برپا میشده، اما به دلیل متغیر بودن مکان آن، هیچ گاه نام و نشان دقیقی برای خودش نداشته است، اما از آن جایی که این بازار به تازگی در ضلع دیگر بزرگراه آزادگان یعنی جایی که مقابلش بازار پرنده فروشان تهران است، برپا شده، این تصور ایجاد میشود این جا هم بخش دیگری از بازار فروش حیوانات است.
در عین حال موضوع را پیگیری کردم و دریافتم محوطه پارکینگ بوستان جنگلی آزادگان که حالا به عنوان جمعه بازار از آن بهره برداری میشود، دارای مالک خصوصی است و بدون مجوزی برای خرید و فروش سگ، از صاحب ملک به صورت هفتگی اجاره میشود. هرچند مرکز خرید و فروش پرندگان آزادگان دارای مجوز قانونی است، اما باز هم برخی گزارشها حاکی است که در آن جا هم به صورت غیر مجاز حیواناتی مثل روباه، میمون و عقاب خرید و فروش میشود.