مطمئن نیستیم که واکسنی برای کرونا وجود داشته باشد/ پروتکل‌های بهداشتی را رعایت کنید

وی درباره کیت‌های تشخیص کرونا ساخت ایران نیز بیان کرد: خوشبختانه برای ساخت کیت ایرانی همان اسفند ماه فراخوان داده شد. به یاد دارم وقتی با بحران کووید ۱۹ مواجه شدیم، اولین کاری که انجام دادیم، این بود که قبول کردیم همه نمونه‌ها از سراسر کشور از حدود ۷۵۰ بیمارستان کشور به انستیتو پاستور بیاید. این تصمیمی انقلابی بود که با تکیه بر دانش فنی موجود و همت دانشمندان جوان کشور انجام شد. کشور را در اسفند ماه کامل از لحاظ تست پوشش دادیم و آموزش کارکنان آزمایشگاه‌های کشور هم انجام شد. شنبه سوم اسفند ماه ۱۳۹۸ فراخوانی برای کیت‌های تولید داخل اعلام کردیم که ۵۳ شرکت در آن شرکت کرده و بررسی شدند و معاونت علمی فناوری ریاست جمهوری و معاونت تحقیقات وزارت بهداشت هم به موضوع ورود کرد. تعداد کمی از شرکت‌ها شرایط تولید کیت‌ها را داشتند تا اینکه در اواخر اسفند، مجوز استفاده از کیت مولکولی تشخیص کووید۱۹ برای دو شرکت در شرایط اضطرار صادر شد. بحران تامین کیت از بیرون کشور نیز وجود داشت و اضطراب زیادی داشتیم که کیت باید در اوج تحریم‌ها به دست ما می‌رسید.

بیگلری افزود: در مورد کیت الایزا نیز حداقل سه شرکت مورد تایید قرار گرفته‌اند و کیت‌های آن‌ها مناسب است و حتی در برابر کیت‌های خارجی هم چیزی کم ندارند. به همین خاطر نیازی به واردات کیت الایزا از بیرون از کشور نداریم. البته تاکید می‌کنیم که کیت الایزا یا سرولوژی فقط کاربرد در سرواپیدمیولوژی دارد. یعنی برای این‌که مشخص کنیم در یک منطقه چند نفر به این ویروس مبتلا شده‌اند. به هیچ وجه نباید از کیت الایزا یا سرولوژی برای تشخیص بیمار مشکوک استفاده شود، زیرا نتایج آن گمراه کننده است.

وی افزود: از نظر دانش فنی، ۵ یا ۶ راه اصلی و تکنیک‌ها را که دنیا برای ساخت واکسن استفاده می‌کند در ایران شروع کرده‌ایم و پیش می‌رویم و اگر کشوری زودتر از ما این واکسن را بسازد و ثابت کند که واکسن موثر است، به سرعت می‌توانیم واکسن را در کشور نیز بسازیم.

رئیس انستیتو پاستور ایران با اشاره به شباهت علائم کرونا و آنفلوآنزا، اظهار کرد: به دلیل همین شباهت برای پزشک هم تشخیص بیماری سخت می‌شود آنهم در شرایطی که شناسایی بیمار مهم است. نکته مهم در این بین آمادگی برای آن است که بتوانیم همزمان در یک لوله هر دو آزمایش آنفلوآنزا و کرونا را انجام دهیم، زیرا ما تحریم هستیم و حتی اجازه نمی‌دهند موارد اهدایی به کشورمان وارد شود؛ کاری که ناجوانمردانه و غیر انسانی است. با این اوصاف، ما ظرفیت آزمایشگاهی خود را می‌شناسیم و نمی‌توانیم حدود ۳۵ هزار تست کووید۱۹ را جدا و حدود ۳۵ هزار تست آنفلوآنزا را جدا انجام دهیم. به همین دلیل ماه‌هاست در حال بررسی این موضوع هستیم که چگونه یک تست را در یک لوله آزمایش انجام دهیم. البته دو تست جدا را هم انجام می‌دهیم و وضعیت سختی خواهیم داشت که سبب می‌شود مجاب به حرکت علمی‌تر باشیم. در سطح کشور و انستیتو پاستور طراحی‌های متفاوتی انجام دادیم و می‌دانیم باید چه راهی را برویم. به شرکت‌های داخلی نیز پیام دادیم تا به سمت ساخت کیت‌های ترکیبی حرکت کنند. هیچ امکان و انتخابی را نباید رد کرد، همه امکانات باید در دست باشد، زیرا آینده مانند جاده مه گرفته است و باید از تجربیات گذشته استفاده کنیم.

وی با اشاره به اینکه بررسی بیماری از دی ماه در کشور آغاز شده است، تصریح کرد: ما دو ماه از کشور جلو بودیم. یکی از کار‌های ما نوشتن پروتکل خاصی برای کشور بود و سعی کرده بودیم از همه بخواهیم با همین پروتکل مشترک کار کنند. یکی از افتخارات ما این است که نگذاشتیم راه‌های متفاوت در کشور پیش رود. در مورد کیت‌های اهدایی هم در بهمن ماه از کشور‌ها درخواست کرده بودیم، نوعی متناسب با پروتکل‌های ما در اختیارمان بگذارند. اینکه کیت‌های ما باید چه شاخصه‌هایی داشته باشند تا مورد تایید قرار گیرند کاملا مشخص است. یک کیت آلمانی و کیت دیگری از کارخانه خارجی دیگر خط‌کش و معیار سنجش ما برای سایر کیت‌ها هست. تعداد زیادی کیت خارجی در این مدت بررسی شدند و تعداد آن‌هایی که رد شدند، بیش از آن‌هایی بود که پذیرفته شدند.

بیگلری در ادامه در پاسخ به سوالی درباره اقداماتی که در زمینه کنترل بیماری هاری در کشور انجام می‌شود، بیان کرد: کشور ما سابقه خوبی در کتترل هاری دارد. امروزه با نگاه به دنیا حدود ۷۰ هزار مرگ انسانی بر اثر هاری داریم، ولی در کشور ما تعداد مرگ‌ها بر اثر هاری، کمتر از انگشتان دو دست است و فکر می‌کنم سال قبل تنها ۹ مورد مرگ انسانی ناشی از هاری داشتیم. این حاصل سابقه درخشان ماست و امروز هم اگر قرار باشد برای کارشناسان دنیا کلاسی پیرامون هاری برگزار کنند، حتما یکی از کشور‌هایی که در ترویج تجربه موثر است، انستیتو پاستور ایران خواهد بود. هر استانی اگر موردی از هاری گزارش کند، سریع سر حیوان را جدا کرده و برای ما ارسال می‌کنند تا با شکافتن مغز حیوان به این نتیجه برسیم که حیوان هاری داشته یا خیر. اگر ابتلای حیوان به هاری تایید شود، فورا پروتکل درمانی خاص اجرا می‌شود.

وی درباره تولید واکسن آنفلوآنزا در کشور نیز گفت: انستیتو پاستور در تولید یا واردات واکسن آنفلوآنزا نقشی ندارد و واردات این محصول توسط معاونت غذا وداروی وزارت بهداشت انجام می‌شود. البته خبر‌های خوبی در این زمینه وجود دارد و یکی از شرکت‌های دانش بنیان داخلی موفق به تولید واکسن آنفلوآنزا شده که احتمالا می‌تواند حدود یک میلیون دوز را در سال جاری وارد بازار کند. البته این موضوع باید از سوی معاونت علمی فناوری ریاست جمهوری دقیق‌تر بیان شود. معاونت غذا و دارو به شدت در زمینه واکسن آنفلوآنزا پیگیر است. البته امسال محدودیتی در زمینه خرید واکسن آنفلوآنزا داریم؛ زیرا همان طور که ما به دنبال خرید این واکسن هستیم، سایر کشور‌ها هم امسال به دنبال خرید این واکسن هستند و تامین واکسن آنفلوآنزا در دنیا سخت خواهد بود.

بیگلری در پاسخ به سوالی درباره خطای کیت‌های آزمایشگاهی مولکولی pcr، گفت: درصد موفقیت کیت‌های مولکولی حدود ۷۰ درصد است. اگر یک مورد مثبت بیماری وجود داشته باشد، تست مولکولی تا ۷۰ درصد می‌تواند مثبت بودن را نشان دهد. البته عوامل مختلفی این درصد را بالا و پایین می‌کند که یک عامل درصد خود بیماری است. در اوایل و اواخر بیماری به دلیل کاهش تعداد ویروس‌ها، احتمال مشاهده منفی کاذب زیاد می‌شود؛ یعنی ویروس هست، اما میزان آن کم است. نوع و نحوه نمونه گیری هم اهمیت دارد، گاهی نمونه گیری توسط فرد مسلط انجام شده و در نتیجه نمونه خوبی گرفته می‌شود و برعکس اگر نمونه ناشیانه باشد احتمال مثبت بودن کم می‌شود. فاز بیماری، نوع نمونه‌گیری و مهارت فرد آزمایش کننده، کیفیت کیت‌ها و... همگی در جواب نهایی موثر است. انستیتو پاستور ایران به شکل مداوم آزمایشگاه‌های دولتی و اخیرا آزمایشگاه‌های خصوصی را رصد می‌کند.

وی افزود: موضوع کیت‌های قاچاق تشخیص کرونا از ابتدا مطرح بوده، اما از ابتدا اجازه ندادیم کیت‌هایی که مورد تایید نیستند، وارد شوند. آزمایشگاه‌های دولتی جزو شبکه انستیتو پاستور هستند، اما آزمایشگاه‌های خصوصی توسط آزمایشگاه مرجع کنترل و بازرسی می‌شوند که از الان این همکاری در حال آغاز است که در کنترل و بررسی صدور مجوز بتوانیم نقش داشته باشیم. نکته مهم این است که نمی‌توان رد کرد که هیچ کیت قاچاقی مورد استفاده قرار نمی‌گیرد و پروتکل‌ها به درستی انجام می‌شود. آزمایشگاه‌های دولتی به دقت پایش شده و از وضعیت در همه شهرستان‌ها اطلاع داریم. امروز در جلسه‌ای کیفیت‌ها را بررسی می‌کردیم و دیدیم که دو آزمایشگاه دولتی در یک شهرستان بهتر عمل کرده و دیگری به نظارت و پیگیری نیاز دارد. بر اساس آمار حدود ۷۰ درصد آزمایشگاه‌های دولتی در کشور خوب عمل کردند و نمره خوبی می‌گیرند و کمتر از ۵ درصد آزمایشگاه‌هایی هستند که جدیدتر راه افتاده‌اند و به کمک بیشتری نیاز دارند. شبکه دولتی آزمایشگاهی مورد اعتماد است.

بیگلری با تاکید بر اینکه ذخایر استراتژیک همیشه در حدی مشخص نگه داشته می‌شود، اظهار کرد:، چون این معضل جهانی است فراهم کردن کیت و مواد اولیه کار ساده‌ای نیست. وزارت بهداشت در روز‌های بحران به سختی و از کانال‌های متعددی به واردات کیت پرداخت تا بتوانیم آبرومندانه عمل کنیم. اما علت اینکه استراتژی تست گیری تغییر کرد، تنها کمبود نبود، بلکه اثربخشی نیز مورد توجه ما بود. اگر تست کنیم، ولی ایزولاسیون انجام نشود، مناسب نیست. استفاده از کیت هزینه‌بر است و باید عاقلانه و هوشمندانه و مناسب با امکانات کار کرد. اینکه ادارات و مدارس را تعطیل کنیم و تست وسیع انجام دهیم، ولی مردم در جاده‌ها باشند و سفر بروند اقدام موثر نخواهد بود. دستگاه‌هایی در دنیا وجود دارد که می‌تواند هزاران تست را در چند ساعت بسنجد، اما دستگاه‌های کوچک ما می‌توانند حداکثر در بازه زمانی ۵ ساعته حدود ۱۰۰ تست را بسنجند. ما در شرایط تحریمی مجبور به استفاده از دستگاه‌های محدود بودیم که در شرایط فعلی در فشار کاری قرار گرفته‌اند و تاکید بر محافطت از آن‌ها داریم و تمهیداتی صورت گرفته که بتوانیم دستگاه‌های جدید در کشور داشته باشیم تا در شرایط اضطرار استفاده کنیم.

وی درباره ادعای تاثیر نیش زنبور بر درمان کرونا بیان کرد: این ادعا‌ها که توسط همکاران بازنشسته ما انجام می‌شود مورد تایید انستیتو پاستور نیست. عضو هیات علمی بازنشسته ممکن است عقاید خود را بگوید و این موارد به هیچ وجه بررسی نشده و مبنای علمی بودن آن‌ها تایید یا رد نشده است. در نتیجه این حرف‌ها منعکس کننده نظر رسمی انستیتو پاستور نیست و به همه اعضای هیات علمی هم این تذکر را می‌دهیم که در اظهار نظر‌های علمی خود کاملا مراقبت کنند که موجب گمراهی و تنش‌های اجتماعی نشود.

وی درباره ارتباط انستیتو پاستور با سایر کشور‌ها گفت: با شبکه جهانی انستیتو پاستور مراودات علمی و مستقیم داریم. با موسسه‌های معتبر دنیا نیز رابطه مستمر داریم. تقریبا هر هفته چندین ویدیو کنفرانس با کشور‌های مختلف نیز برگزار می‌شود تا بدانیم در دنیا چه اتفاقاتی می‌افتد.

وی درباره اماکن و ساختمان‌های وقف شده به انستیتو پاستور، گفت: واقف محترم فرمانفرمائیان که ۱۰۰ سال قبل موقوفه خود یعنی انستیتو پاستور ایران را در زمین شخصی خود تاسیس کرد. انستیتو پاستور از نظر محلی تقدم دارد.

وی مجددا در پاسخ به سوالی درباره واکسن کرونا، با اشاره به اینکه نام بردن از شرکت‌هایی که در حال ساخت واکسن کرونا هستند در شرایط تحریمی درست نیست، گفت: پولی که برای تولید واکسن هزینه می‌شود به دلیل شرایط اضطرار قابل توجه است. مثلا آمریکایی‌ها نزدیک به یک میلیارد دلار به شرکت مادرنا پول داده اند تا واکسن کرونا را تولید کند. البته ممکن است این تخصیص وجه انگیره سیاسی داشته باشد که قبل از انتخابات آن کشور واکسن تولید شود. تولید واکسن پیچیده و نیازمند زمان است همه کشور‌ها در تولید واکسن کرونا مسیر را کوتاه کرده‌اند. منبع پول‌ها برای تولید واکسن کرونا در ایران انستیتو پاستور نیست و استراتژی ما این است که پروژه‌های متعدد و کوچک ببندیم تا پروژه‌هایی که عدم کارایی آن‌ها ثابت می‌شود از میان برداشته شوند و منابع هدفمند هزینه شود. در کار‌های پژوهشی نباید انتظار داشت تمام پروژه‌ها موفق باشند.

وی با تاکید بر اینکه انستیتو پاستور یکی از قدیمی‌ترین واکسن‌ساز‌ها در منطقه است، افزود: بیش از ۴۰۰ میلیون نفر در فرای مرز‌های ما با واکسن ب ث ژ ایرانی ما واکسینه می‌شوند و این واکسن یکی از محبوب‌ترین و مشهور‌ترین واکسن‌ها است. واکسن ب ث ژ و هپاتیت دو واکسن پر استفاده در ایران بودند که توسط انستیتو پاستور راه افتادند و واکسن هپاتیت راه ورود بایوتکنولوژی دارویی به کشور را با کرد. واکسن ب ث ژ نه تنها در پیشگیری از سل نقش دارد بلکه نوعی از آن در درمان سرطان مثانه هم کاربرد دارد که بهمن ماه سال قبل ما موفق شدیم این نوع از ب‌ث‌ژ که در دنیا خواهان زیادی دارد را به شکل پودر خشک دربیاوریم تا صادرات و حمل و نقل آن راحت شود. دو واکسن جدید که در حال حاضر روی آن کار می‌کنیم پنوموکوک و روتاویروس است که در برنامه تولیدمان است.

وی درباره هزینه انجام تست کرونا در آزمایشگاه‌های خصوصی، گفت: روزی که تصمیم گرفته شد این آزمایشگاه‌ها اضافه شوند می‌دانستیم که تصمیم سختی است، زیرا کنترل این آزمایشگاه‌ها توسط انستیتو پاستور انجام نمی‌شود، چون خودمان مشغله هدایت شبکه کشوری را داریم. اما آزمایشگاه‌های خصوصی در شرایط اضطراری می‌توانستند کمک کشور باشند، ولی نظارت آن‌ها بر عهده ما نیست. ولی برنامه پایش این ازمایشگاه‌ها در دست انجام است. هزینه این آزمایشگاه‌ها تابع مصوبه‌ای است که توسط آزمایشگاه مرجع سلامت ابلاغ شده است.

وی درباره تعداد آزمایشگاه‌های فعال برای انجام تست کرونا بیان کرد: ۱۹۰ آزمایشگاه داریم که ۷۵ آزمایشگاه خصوصی هستند و کار بزرگی در حوزه آزمایشگاهی انجام شد و دنیا فکر نمی‌کرد در فضای تحریم این توانمندی را در حوزه آزمایشگاهی داشته باشیم. البته، چون ممکن است در پاییز افزایش مراجعه به آزمایشگاه‌ها را داشته باشیم مجوز‌های بیشتری برای توسعه آزمایشگاه‌ها در حال اعطا شدن است.

بیگلری در خصوص جهش ویروس کرونا در ایران اظهار کرد: ما در ابتدای شیوع کرونا در ایران بررسی کردیم و دریافتیم، ویروس کرونا همان ویروسی است که در ووهان شیوع پیدا کرد، مطالعات در حال انجام است و جهش‌هایی در ویروس کرونا در ایران دیده شده است. نکته مهم این بود که واکنش سیستم ایمنی افراد به ویروس کرونا متفاوت است. به همین خاطر علاوه بر جهش ویروس، زمینه ارثی افراد و پاسخ ایمنی افراد هم باید بررسی شود. فزاموش نکنیم ندانسته‌های ما درمورد این ویروس بیش از دانسته‌هایمان است.

وی افزود: زمانی که نمونه فرستاده شده از قم به دستمان رسید و وجود کرونا را تایید کردیم ظرف کمتر از چند ساعت خبر آن رسانه‌ای شد؛ یعنی باید به عنوان یک شاهد به دور از هیاهو‌ها بگویم اعلام بیماری به موقع صورت گرفته است.

وی در مورد تبلیغات پیش خرید واکسن کرونا نیز گفت: در سال اول شاید بتوان حداثر به ۲۰ درصد جمعیت واکسن کرونا را داد که گروه‌های پر خطر در اولویت قرار می‌گیرند. در سال اول عرضه واکسن، همه مردم جهان نمی‌توانند واکسن دریافت کنند. آگهی‌های فضای مجازی برای پیش فروش واکسن یک کلاهبرداری برنامه ریزی شده است، زیرا اگر واکسن داشته باشیم توسط مراجع رسمی و قانونی عرضه خواهد شد.