در آشفتگی بورس، مردم برای خرید «دارادوم» به صف می‌نشینند؟ / روزهای تلخ بورس تا کی ادامه دارد؟

چند سالی است به دلیل تحریم های نفتی، دولت نمی توانست آن گونه که باید صادرات نفت داشته باشد و درآمدهای نفتی پیش بینی شده در قانون بودجه را محقق سازد. با شیوع ویروس کرونا در دنیا از سال گذشته، اوضاع درآمدی دولت بدتر نیز شد.

به گزارش «تابناک اقتصادی»؛ شیوع این ویروس منحوس موجب شد تا رکود اقتصادی بر دنیا حاکم شود و تقاضا برای خرید نفت و در نتیجه قیمت نفت به شدت کاهش یابد. همچنین این رکود اقتصادی در کشور درآمدهای مالیاتی را نیز تحت تاثیر جدی قرار داد. بنابراین دولت باید برای جبران کسری درآمدهای پیش بینی شده به فکر راهکارهای جدیدی می افتاد.

یکی از بهترین راهکارها، فروش سهام دولت در برخی شرکت‌های دولتی به مردم از طریق صندوق‌های سرمایه گذاری قابل معامله (ETF) در بورس بود؛ راهکاری که علاوه بر افزایش درآمد‌های دولت به مردمی شدن اقتصاد و خصوصی سازی نیز کمک می‌کرد.

به هر حال پذیره نویسی اولین صندوق ETF با نماد دارایکم که شامل سهام باقی مانده دولت یا شرکت‌های دولتی در شرکت‌های بیمه البرز، بیمه اتکایی امین، بانک صادرات، بانک ملت و بانک تجارت بود، با ۲۰ درصد تخفیف از چهاردهم اردیبهشت ماه سال جاری آغاز و آخرین مهلت فروش این صندوق ها، پایان روز ۳۱ اردیبهشت ماه اعلام شد.

در نهایت معامله واحد‌های اولین صندوق ETF دولت در تیرماه سال جاری آغاز شد و خریداران واحد‌های این صندوق سود قابل قبولی کسب کردند.

بعد از کسب سود بالا توسط خریداران واحد‌های دارایکم، مردم پیگیر عرضه واحد‌های صندوق دارادوم شدند. صندوقی که زمان آغاز پذیره نویسی آن چندین بار تغییر کرد.

در ابتدا خبر‌ها حکایت از آن داشت که دومین صندوق ETF دولت به نام دارادوم در تیرماه سال جاری و سومین صندوق ETF دولت به نام داراسوم نیز در مرداد ماه سال جاری برای فروش عرضه خواهند شد، اما به هر دلیل، این امر اتفاق نیفتاد.

در نوزدهم مرداد ماه ۱۳۹۹ خبر شبانگاهی شبکه سه از قول رئیس سازمان خصوصی سازی اعلام کرد که زمان آغاز پذیره نویسی صندوق دارا دوم اوایل شهریور ماه سال جاری است.

در بیستم مرداد ماه ۱۳۹۹ روابط عمومی سازمان خصوصی سازی اعلام کرد، به دنبال انتشار برخی اخبار مبنی بر آغاز پذیره نویسی دومین صندوق سرمایه گذاری قابل معامله موسوم به ETF از اوایل شهریورماه سال جاری، این خبر تکذیب می شود. سازمان خصوصی سازی دلیل لغو دارادوم را عدم اقدام وزارت نفت در تاسیس صندوق مذکور اعلام کرد.

سپس روابط عمومی شرکت ملی پالایش و پخش فرآورده های نفتی ایران در پاسخ به اظهارات آقای صالح، رییس محترم سازمان خصوصی سازی در خصوص عدم همراهی وزارت نفت برای واگذاری سهام پالایشگاه ها با اظهار تعجب از مطالب اظهار شده توسط ایشان، اعلام کرد طبق آخرین نظر جناب آقای دژپسند وزیر محترم امور اقتصادی و دارایی، قرار شد سهام پالایشگاه ها بلوکی فروخته شود و لذا با انتخاب این روش عرضه، دیگر لزومی به تشکیل صندوق ETF نبوده است.

این تایید و تکذیب‌ها و اختلافات سرآغازی شد بر سقوط بورس و آغاز درگیری‌های دو وزارتخانه اقتصاد و نفت. در نهایت بعد از کش و قوس‌های فراوان و برهم ریختن اوضاع بورس، فرهاد دژپسند وزیر اقتصاد در ۲۱ مرداد ماه ۱۳۹۹ طی مصاحبه‌ای اعلام کرد: اولین چهارشنبه شهریور ۹۹ صندوق دارا دوم عرضه می‌شود و عرضه بلوکی، منتفی است.

دارادوم شامل سهام چه شرکت هایی است؟

صندوق ETF دوم که سهام صنایع پالایش و پتروشیمی را در بر می‌گیرد، شامل سهام باقی‌مانده دولت یا شرکت‌های دولتی در شرکت پالایش نفت تبریز، پالایش نفت بندرعباس، پالایش نفت اصفهان و پالایش نفت تهران می‌باشد که قرار است با ۳۰ درصد تخفیف پذیره نویسی شود.

آیا برای خرید واحدهای صندوق ETF نیاز به کد بورسی می باشد؟

پاسخ خیر است و داشتن کد بورسی جهت خرید سهام صندوق ETF دوم نیز به مانند ETF اول الزامی نیست.

اشخاصی که کد بورسی دارند، می توانند پذیره ‏نویسی واحدهای این صندوق را از طریق کارگزاری‌های بورس و سامانه‌های آنلاین معاملاتی انجام دهند.

اشخاصی هم که کد بورسی ندارند می توانند برای خرید سهام صندوق ETF از طریق بانک‌ها اقدام به پذیره نویسی کنند. همچنین متقاضیان می‌توانند غیر حضوری و با مراجعه به درگاه‌ بانکی نسبت به پذیره‌نویسی اقدام کنند.

در دارادوم تا چه سقفی می توان خرید انجام داد؟

سقف خرید یا سرمایه گذاری توسط هر شخص حقیقی (هر کد ملی)، ۵۰ میلیون ریال (پنج میلیون تومان) در نظر گرفته شده است. فرهاد دژپسند وزیر اقتصاد در این باره گفت: همه مردم می‌توانند سهام دومین صندوق‌ ETF را خریداری کنند که سقف خرید آن برای دارا یکم معادل ۲ میلیون تومان بوده و ما این سقف را برای دارا دوم با تصویب هیات دولت به ۵ میلیون تومان افزایش می‌دهیم.

برای خرید محدودیت سنی وجود دارد؟

خرید برای تمام شهروندان ایرانی دارای کد ملی امکان ‏پذیر است و هیچ گونه محدودیت سنی برای متقاضیان وجود ندارد.

از چه زمانی می توان این واحدها را معامله کرد؟

به مانند دارایکم در دارادوم نیز یک ماه بعد از تخصیص واحدها، معامله آنها امکان پذیر است.

آغاز پذیره نویسی دارادوم چه تاثیری بر بورس دارد؟

فردین آقابزرگی، مدیرعامل کارگزاری بانک دی در گفت‌وگو با خبرنگار تابناک اقتصادی در پاسخ به این پرسش گفت: اساسا محتوای صندوق ها چه دارایکم، چه دارادوم و ...، نباید با واحدها تفاوتی داشته باشند.

وی افزود: مقصود این است که نباید برای خرید واحدهای این صندوق ها تخفیف در نظر گرفته شود، چون خریداران با این تخفیفات ترغیب می شوند، به جای آن که سهام حاضر در این صندوق ها را خریداری یا سهام حاضر در این صندوق ها را نگهداری کنند، واحدهای این صندوق ها را با تخفیف خریداری کنند؛ به عنوان مثال، سهامدار فلان پالایشی ترغیب می شود که سهام خود را بفروشد و واحدهای صندوق دارادوم را با تخفیف خریداری کند. این باعث ایجاد یک التهاب در بازار خواهد شد. همین الان نیز شاهد همین مساله در بازار هستیم.

آقابزرگی ادامه داد: بنابراین لحاظ کردن تخفیف برای فروش واحدهای صندوق و یا به اصطلاح برخی ها رانت، به نظر من کار بسیار اشتباهی است و تاثیر منفی بر بازار دارد.

وی در مورد اینکه این اوضاع بورس تا کی ادامه دارد، گفت: به شرط عدم مداخله دستوری در حفظ و نگهداری بازار، بازار خود به نقطه ای خواهد رسید که قیمت ها جذاب خواهند شد و شاهد بازگشت خریدها به بازار خواهیم بود. در حال حاضر بخشی از سهام شرکت های بنیادی به نقطه ای رسیده اند که جذابیت خرید به وجود آمده است.

آقابزرگی گفت: این اصلاحات ذات بازار است و در چهار ماه نخست سال جاری بورس ۲۵۰ درصد رشد کرد و حالا ۲۵ درصد اصلاح کرده است. اگر کسی انتظار صعود یا سقوط صرف را از بازار داشته باشد، اشتباه است. به هر حال، هر فرازی یک فرودی را به همراه دارد.

عظیم ثابت مدیرعامل کارگزاری بانک سپه نیز در پاسخ به این پرسش به خبرنگار تابناک اقتصادی گفت: به نظر می رسد که با اوضاع کنونی بازار، استقبال چندانی از دارادوم نشود. به این دلیل که مردم بازار را ملاحظه می کنند و تصمیم به خرید می گیرند و با توجه به اینکه باید اعتمادسازی در این دو هفته در بازار صورت می گرفت؛ اما این کار انجام نشد پیش بینی این است که استقبال چندانی از دارادوم نشود. کما اینکه شروع ماجراهای ریزش بورس هم از همین دارادوم آغاز شد.

وی ادامه داد: شرایط بازار به گونه‌ای است که سهامدارانی که با مکانیسم بازار آشنایی دارند و دید کوتاه مدت تری دارند اگر بخواهند دارادوم بخرند، در ابتدا ترجیح می‌دهند که فلان سهام بنیادی را که ۴۰ درصد اصلاح قیمتی داشته است، خریداری کنند تا اینکه دارادوم بخرند.