کلیات

البرز مرکزی بخشی از رشته‌کوه به هم پیوستهٔ البرز است؛ که بیشترین تحدب و ضخامت عرضی و ارتفاع را دارد و از دره کرج تا گسل سمنان امتداد می‌یابد. رشته‌کوه‌های البرز مرکزی به دو دامنه شمالی و جنوبی تقسیم می‌شود و دارای ۳ دیواره است.

دیواره شمالی: ارتفاعات محدودی از این دیواره در استان تهران و سمنان و بقیه آن در استان مازندران قرار دارد. دیواره میانی: حد واسط استان مازندران و استان تهران بوده و مرتفع‌ترین قسمت رشته کوه‌های البرز مرکزی است. کوه دماوند و قله آن به ارتفاع ۵۶۷۱ متر واقع در استان مازندران در این قسمت قرار دارد. قلّه دماوند یکصد و پنجاهمین قله مرتفع دنیا و بلندترین قله آتشفشانی آسیا به‌شمار می‌رود. این دیواره عظیم کوهستانی به صورت کوه‌های «کندوان» و پس از آن کوه‌های «طالقان» در شمال غربی، تا محل اتصال رود «الموت» به «طالقان‌رود»، ادامه می‌یابد.

در شمال شرقی نیز این دیواره با نام رشته ارتفاعات فیروزکوه و سوادکوه تا دره رود فیروزکوه (شعبه اصلی حبله‌رود) که از جنوب دامنه‌های شرقی آن می‌گذرد، و ارتفاعات «شهمیرزاد» و شهر سمنان امتداد می‌یابد.

دیواره جنوبی: سومین بخش از ارتفاعات مرکزی است که رودخانه‌های مانند جاجرود و کرج، حبله رود، گل رودبار آن را بریده و درهایی به صورت امتداد شمالی و جنوبی ایجاد می‌نماید.